Γάζα: Σενάριο διαίρεσης και αδιέξοδο στο σχέδιο Τραμπ

Το σενάριο μιας de facto διαίρεσης της Λωρίδας της Γάζας, σε δύο διακριτές περιοχές, μία υπό ισραηλινό έλεγχο και μία υπό τον έλεγχο της Χαμάς, καθίσταται ολοένα και πιο πιθανό. Αυτό συμβαίνει σε μια κρίσιμη περίοδο όπου οι προσπάθειες για την προώθηση του σχεδίου του Ντόναλντ Τραμπ, που αποσκοπεί στον τερματισμό του πολέμου, εμφανίζουν σημάδια κόπωσης και αδιεξόδου.

Έξι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, που παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις, επιβεβαίωσαν στο Reuters ότι η διαδικασία έχει «βαλτώσει». Εκφράζουν την εκτίμηση ότι η ανοικοδόμηση θα περιοριστεί στην περιοχή που βρίσκεται υπό τον έλεγχο του Ισραήλ, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στη μακροχρόνια διατήρηση της εδαφικής διαίρεσης.

Σύμφωνα με την πρώτη φάση του σχεδίου Τραμπ, που τέθηκε σε εφαρμογή στις 10 Οκτωβρίου, οι ισραηλινές δυνάμεις κατέχουν πλέον το 53% του παλαιστινιακού θύλακα. Η περιοχή αυτή περιλαμβάνει σημαντικό μέρος καλλιεργήσιμης γης, την πόλη της Ράφα στον νότιο τομέα, καθώς και τμήματα της πόλης της Γάζας και άλλες αστικές ζώνες. Αντίθετα, σχεδόν το σύνολο των δύο εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας έχει συγκεντρωθεί σε καταυλισμούς και ερειπωμένες πόλεις στο υπόλοιπο τμήμα του θύλακα, το οποίο παραμένει υπό τον έλεγχο της Χαμάς.

Πρόσφατες εικόνες από drones, που έδωσε στη δημοσιότητα το Reuters, αποκαλύπτουν βιβλική καταστροφή στην πόλη της Γάζας, αποτέλεσμα της τελικής ισραηλινής επίθεσης που προηγήθηκε της εφαρμογής της ανακωχής, μετά από μήνες σφοδρών βομβαρδισμών.

**Η Επόμενη Φάση του Σχεδίου και οι Προκλήσεις**

Η επόμενη φάση του σχεδίου προβλέπει την περαιτέρω αναδίπλωση των ισραηλινών δυνάμεων πέραν της «κίτρινης γραμμής» που ορίζει το σχέδιο Τραμπ. Παράλληλα, προβλέπεται η συγκρότηση μιας μεταβατικής διοίκησης για τη διακυβέρνηση της Γάζας, η ανάπτυξη μιας πολυεθνούς δύναμης ασφαλείας, ο αφοπλισμός της Χαμάς και η έναρξη της ανοικοδόμησης.

Ωστόσο, το σχέδιο στερείται χρονοδιαγράμματος και μηχανισμών υλοποίησης. Η Χαμάς αρνείται να αφοπλισθεί, το Ισραήλ απορρίπτει την οποιαδήποτε συμμετοχή της Παλαιστινιακής Αρχής στη διακυβέρνηση, ενώ επικρατεί αβεβαιότητα ως προς τη συγκρότηση της πολυεθνούς δύναμης. «Ακόμα επεξεργαζόμαστε ιδέες», δήλωσε ο Ιορδανός υπουργός Εξωτερικών Αϊμάν Σαφάντι, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για σαφή οδική χάραξη.

Χωρίς ουσιαστική υποστήριξη από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την άρση του αδιεξόδου, η «κίτρινη γραμμή» μοιάζει έτοιμη να εξελιχθεί σε ένα μόνιμο de facto σύνορο που θα διαιρεί τη Γάζα. Αυτή η εκτίμηση προκύπτει από δηλώσεις 18 πηγών, συμπεριλαμβανομένων έξι ευρωπαίων αξιωματούχων και ενός πρώην Αμερικανού αξιωματούχου.

**Αμερικανικά Σχέδια και Δισταγμοί**

Οι ΗΠΑ έχουν ετοιμάσει ένα κείμενο απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο ορίζει διετή θητεία για την πολυεθνή στρατιωτική δύναμη και τη μεταβατική διοίκηση. Ωστόσο, δέκα διπλωμάτες αναφέρουν ότι οι κυβερνήσεις παραμένουν διστακτικές ως προς την ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων. Ευρωπαϊκές και αραβικές χώρες, κυρίως, δεν είναι πιθανό να συμμετάσχουν εάν οι ευθύνες τους επεκτείνονται πέραν της διατήρησης της ειρήνης και φθάνουν μέχρι την άμεση σύγκρουση με τη Χαμάς.

Ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, και ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ, έχουν δηλώσει ότι οι πόροι για την ανοικοδόμηση θα διοχετευθούν σύντομα στην περιοχή υπό ισραηλινό έλεγχο, ακόμη και αν δεν υλοποιηθεί η επόμενη φάση του σχεδίου. Η κεντρική ιδέα είναι η δημιουργία «περιοχών μοντέλων» για ορισμένους κατοίκους της Γάζας.

Τέτοιες προτάσεις από αμερικανικής πλευράς υποδηλώνουν ότι ο κατακερματισμός του εδάφους μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι μακροπρόθεσμο, όπως εκτιμά ο Μάικλ Ουαχίντ, διευθυντής του προγράμματος για τις ΗΠΑ του think-tank International Crisis Group.

Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε ότι, παρόλο που έχει σημειωθεί «φοβερή πρόοδος» στο σχέδιο Τραμπ, υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά. Δεν απάντησε, ωστόσο, σε ερωτήσεις σχετικά με το αν η ανοικοδόμηση θα περιοριστεί στη ζώνη υπό ισραηλινό έλεγχο.

Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει δηλώσει ότι το Ισραήλ δεν έχει πρόθεση να ανακαταλάβει ή να κυβερνήσει τη Γάζα, παρά τις εκκλήσεις ακροδεξιών υπουργών της κυβέρνησής του για επανεγκατάσταση εβραϊκών οικισμών. Ο ισραηλινός στρατός έχει επίσης αντιταχθεί σε αιτήματα για μόνιμη κατοχή της Γάζας. Ο Νετανιάχου υποστηρίζει τη δημιουργία μιας ουδέτερης ζώνης κατά μήκος των συνόρων, προκειμένου να αποτραπεί νέα επίθεση από τη Χαμάς.

**Κίτρινα Τσιμεντένια Μπλοκ και Στρατιωτικές Υποδομές**

Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν τοποθετήσει κίτρινα τσιμεντένια μπλοκ για να οριοθετήσουν τη γραμμή αναδίπλωσης και κατασκευάζουν υποδομές στην περιοχή υπό τον έλεγχό τους. Στην πόλη της Γάζας, ο ισραηλινός στρατός οργάνωσε επίσκεψη δημοσιογράφων σε οχυρωμένη θέση που κατασκευάστηκε μετά την εκεχειρία. Δορυφορικές εικόνες δείχνουν εκσκαφείς να σχηματίζουν υψηλά αναχώματα προστασίας για τους στρατιώτες.

Ο εκπρόσωπος του ισ