Νέο νομοσχέδιο για τη νόμιμη μετανάστευση: Αλλαγές και στόχοι

Στις 30 Δεκεμβρίου 2025, αναρτήθηκε στην πλατφόρμα opengov.gr το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, με τίτλο «Προώθηση Πολιτικών Νόμιμης Μετανάστευσης». Στόχος του νέου πλαισίου είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου και αποτελεσματικού μηχανισμού νόμιμης μετανάστευσης, ο οποίος θα λειτουργεί ως ανάχωμα στην παράνομη εισροή ατόμων, ανταποκρινόμενος τόσο στις ανάγκες της ελληνικής οικονομίας όσο και στις επιταγές της κοινωνικής συνοχής και της δημόσιας ασφάλειας.

Το νομοσχέδιο επεμβαίνει σε όλα τα στάδια της διαδικασίας αδειοδότησης, με κύρια έμφαση στη μείωση της γραφειοκρατίας και στην επιτάχυνση της εξυπηρέτησης των πολιτών τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα. Εισάγεται η αυτόματη ανανέωση για «ασφαλείς» κατηγορίες αδειών, όπως η εξαρτημένη εργασία, με μοναδική εξαίρεση λόγους που αφορούν τη δημόσια τάξη και ασφάλεια. Επιπλέον, καθιερώνεται ελάχιστη διάρκεια ισχύος δύο ετών για κάθε άδεια διαμονής, με σκοπό την αποφυγή έκδοσης ήδη ληγμένων τίτλων.

Στον τομέα της απασχόλησης, ενισχύονται οι διαδικασίες μετάκλησης εργαζομένων από τρίτες χώρες, μέσω της απλούστευσης των σταδίων, της ευελιξίας στην αλλαγή εργοδότη και της θέσπισης ενός ελάχιστου ηλικιακού ορίου. Προστίθενται ως δυνητικοί εργοδότες οι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης, ενώ θεσπίζεται ειδική «fast track» διαδικασία για εργαζομένους που απασχολούνται σε μεγάλα δημόσια έργα και στρατηγικές επενδύσεις.

Παράλληλα, προωθούνται διμερείς διακρατικές συμφωνίες με χώρες προέλευσης, με έμφαση στη συνεργασία αυτών των χωρών για την επιστροφή των πολιτών τους που διαμένουν παράνομα και την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης και γνώσης. Εισάγονται νέες κατηγορίες εθνικών θεωρήσεων, όπως **tech visa** και **talent visa**, καθώς και ρυθμίσεις για επισκέπτες καθηγητές, ενώ επιταχύνονται οι προξενικές διαδικασίες με απλοποίηση σε επιλεγμένες περιπτώσεις. Παράλληλα, αυξάνεται η διάρκεια ισχύος της άδειας διαμονής εργαζομένων υψηλής εξειδίκευσης ( **Blue Card** ).

Σημαντικές παρεμβάσεις προβλέπονται και για φοιτητές και σπουδαστές τρίτων χωρών, με άδειες διαμονής ισόχρονες των προγραμμάτων σπουδών, δικαίωμα μερικής απασχόλησης, δυνατότητα παραμονής μετά την αποφοίτηση για αναζήτηση εργασίας και ταχύτερη χορήγηση θεωρήσεων στο πλαίσιο διεθνών συνεργασιών.

Το Υπουργείο προσανατολίζεται επίσης στην αξιοποίηση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας που διαμένουν στη χώρα, μέσω προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης σε τομείς με ελλείψεις, όπως οι κατασκευές, η αγροτική παραγωγή και ο τουρισμός. Στόχος είναι η σταδιακή μείωση της εξάρτησης από επιδόματα και η ενίσχυση της ένταξής τους στην αγορά εργασίας, εφόσον δικαιούνται να παραμείνουν νόμιμα στη χώρα. Αυτό σημαίνει ότι όσοι τυγχάνουν διεθνούς προστασίας θα έχουν τη δυνατότητα εργασίας, αντί να επιβιώνουν μέσω βοηθημάτων.

Το νέο πλαίσιο αυστηροποιεί τις κυρώσεις για τα αδικήματα της παράνομης διακίνησης μεταναστών σε όλα τα επίπεδα και τιμωρεί τη συνδρομή σε παράνομους μετανάστες από νόμιμους μετανάστες. Όσοι νόμιμοι μετανάστες συνδράμουν με οποιονδήποτε τρόπο παράνομους μετανάστες, θα χάνουν το καθεστώς νομιμότητάς τους, ενώ για τους διακινητές προβλέπεται ακόμη και η ποινή της ισόβιας κάθειρξης.

Παράλληλα, ρυθμίζεται το πλαίσιο λειτουργίας των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ) με στόχο την ενίσχυση της διαφάνειας. Απλοποιείται η διαδικασία εγγραφής των ΜΚΟ στο μητρώο του υπουργείου, μειώνοντας τη γραφειοκρατία. Ταυτόχρονα, αυστηροποιούνται οι κυρώσεις για τα μέλη ΜΚΟ που συνδράμουν στο αδίκημα της διακίνησης παράνομων μεταναστών, επιβάλλοντας επιβαρυντικές ποινικές κυρώσεις πολυετούς κάθειρξης και διαγράφοντας τις ΜΚΟ από το μητρώο του υπουργείου. Συγχρόνως, καταργείται κάθε δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων προνομιακά μεταξύ ΜΚΟ και του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου. Πλέον, οι συμβάσεις θα συνάπτονται αποκλειστικά μέσω διαγωνιστικών διαδικασιών, όπως ισχύει για όλους τους παρόχους.

Το σχέδιο νόμου προβλέπει επίσης τη σύσταση Επιτροπής Συντονισμού Μεταναστευτικής Πολιτικής, με σκοπό τη διασφάλιση της συνοχής και της αποτελεσματικής εφαρμογής των μέτρων. Επίσης, θεσπίζεται η υφ’ όρων απόλυση με άμεση απέλαση για όσους μετανάστες εκτίουν πλημμεληματικές ποινές φυλάκισης.

Με το σχέδιο νόμου «Προώθηση Πολιτικών Νόμιμης Μετανάστευσης», η Ελλάδα διαμορφώνει μια ολοκληρωμένη πολιτική που χαρακτηρίζεται από αυστηρότητα έναντι της παρανομίας, άνοιγμα μόνο στη νόμιμη κινητικότητα και προσανατολισμό στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.