Νέο δόγμα για τη μετανάστευση: Φύλαξη συνόρων, εξορθολογισμός ασύλου και αύξηση επιστροφών

Στην Ολομέλεια της Βουλής, ο υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Θάνος Πλεύρης, παρουσίασε το ανανεωμένο κυβερνητικό δόγμα για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Η στρατηγική αυτή βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: την ενισχυμένη φύλαξη των συνόρων με έμφαση στην αποτροπή, τη μείωση των μεταναστευτικών ροών, τον εξορθολογισμό των διαδικασιών χορήγησης ασύλου και την ουσιαστική αύξηση των επιστροφών.

Ο κ. Πλεύρης προανήγγειλε, παράλληλα, την κατάθεση ενός νέου νομοσχεδίου εντός του Ιανουαρίου, το οποίο θα αφορά τη νόμιμη μετανάστευση, με στόχο την απλούστευση των σχετικών διαδικασιών. Επισήμανε επίσης την ανάγκη για μια πιο συσταλτική πολιτική όσον αφορά την απόδοση ασύλου. Ο υπουργός υπεραμύνθηκε των μέτρων που υιοθετήθηκαν κατά το καλοκαίρι για την αποτροπή παράνομης εισόδου και ασύλου από εισερχόμενους από τη Λιβύη, τονίζοντας ότι πλέον παρόμοιες πολιτικές υιοθετούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλα κράτη μέλη. Ως απόδειξη της αποτελεσματικότητας, ανέφερε τη μείωση των μεταναστευτικών ροών κατά 45% την περίοδο Αυγούστου – Νοεμβρίου και κατά 25% συνολικά εντός του έτους.

Ιδιαίτερη μνεία έγινε στο Σύμφωνο Μετανάστευσης, το οποίο τίθεται σε ισχύ από τον Ιούλιο του 2026. Ένα σημαντικό σημείο είναι ότι η Ελλάδα θα ξεκινήσει την εφαρμογή του Συμφώνου έχοντας μηδενίσει τις εκκρεμείς υποχρεώσεις επιστροφών από το παρελθόν, λόγω του κανονισμού του Δουβλίνου. «Το δόγμα «περνάνε και λιάζονται» οδήγησε σε μια πελώρια υποχρέωση επιστροφών, την οποία διαγράψαμε και ξεκινάμε από μηδενική βάση», εξήγησε ο κ. Πλεύρης.

«Η Ευρώπη έχει αλλάξει, και σε αυτήν την αλλαγή η Ελλάδα πρωταγωνιστεί», υπογράμμισε ο υπουργός. «Οι πολιτικές μας για τη μετανάστευση υιοθετούνται σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και από άλλα κράτη – μέλη. Η παράνομη μετανάστευση είναι το πρόβλημα και όχι η λύση. Η παράνομη είσοδος και παραμονή δεν είναι δικαίωμα, αλλά αδίκημα. Το άσυλο δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως διαβατήριο εισόδου και εργασίας στην ΕΕ, ειδικά από άνδρες που εκμεταλλεύονται την κατάσταση και επιλέγουν να διασχίσουν πολλές ασφαλείς χώρες για να φτάσουν στην Ευρώπη και να «αγοράσουν» άσυλο. Για αυτό, ο έλεγχος του ασύλου πρέπει να είναι συσταλτικός», τόνισε.

Ο κ. Πλεύρης ενημέρωσε επίσης για τις τρεις νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες της ΕΕ που αναμένονται το 2026:

* **Τον Κανονισμό Επιστροφών:** Ενσωματώνει τις αρχές που ψήφισε η Ελλάδα τον προηγούμενο Σεπτέμβριο, προβλέποντας διοικητική κράτηση, περιορισμό προθεσμιών για την υποβολή ασύλου και τη δευτερογενή εξέτασή του, αύξηση των απελάσεων και τη δημιουργία Κέντρων επιστροφής σε τρίτες χώρες στην Αφρική σε επίπεδο ΕΕ. «Τα επόμενα χρόνια θα γνωρίζουν όλοι ότι όσοι έρχονται παράνομα, δεν δικαιούνται άσυλο και όσοι δεν μπορούμε να τους επιστρέψουμε στις χώρες καταγωγής τους, θα επιστρέφονται σε Κέντρα Υποδοχής σε τρίτες χώρες στην Αφρική», ανέφερε.
* **Τον Κανονισμό ασφαλών χωρών:** Ο οποίος έχει ήδη υιοθετηθεί στην ελληνική νομοθεσία από το 2021 και διευκολύνει τις επιστροφές σε τρίτες χώρες, καθώς και την απόρριψη αιτήσεων ασύλου. «Ο Κανονισμός αυτός είναι πολύ χρήσιμος και στη σχέση Ελλάδας – Τουρκίας, με τον χαρακτηρισμό της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας», δήλωσε ο υπουργός.
* **Το Σύμφωνο Μετανάστευσης (Ιούνιος 2026):** Μια ισορροπία μεταξύ αλληλεγγύης και υπευθυνότητας, ώστε οι χώρες πρώτης υποδοχής να μην μετατρέπονται σε χώρες διέλευσης. Στοχεύει στην προστασία των συνόρων, στην επιτάχυνση των επιστροφών και στην παροχή αλληλεγγύης από τις χώρες δευτερογενών ροών.

«Η χώρα μας θα ξεκινήσει στο Σύμφωνο Μετανάστευσης με μηδέν υποχρεώσεις επιστροφών», τόνισε ο κ. Πλεύρης, εξηγώντας ότι η προηγούμενη πολιτική δημιουργούσε «δεξαμενή υποχρεώσεων» λόγω του Δουβλίνου. «Η διαγραφή δεκάδων χιλιάδων περιπτώσεων αναγνωρίζεται ως αλληλεγγύη από τις άλλες χώρες», πρόσθεσε.

Ο υπουργός υπενθύμισε τις δύο κομβικές αλλαγές στην εθνική νομοθεσία: την αναστολή ασύλου και την πολιτική «φυλακή ή επιστροφή» για την παράνομη μετανάστευση, οι οποίες έχουν οδηγήσει σε μείωση 50% στις ροές το τελευταίο τετράμηνο και 25% ετησίως. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι οι ροές από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους μειώθηκαν κατά 50% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, από 30.543 σε 17.105. Ταυτόχρονα, αυξάνονται οι επιστροφές, ακόμα και σε χώρες εκτός Ευρώπης.

Για το επόμενο έτος, προανήγγειλε την ψήφιση νομοσχεδίου για τη νόμιμη μετανάστευση, το οποίο θα προβλέπει απλοποίηση διαδικασιών, ευελιξία στη μετάκληση, αύξηση διακρατικών συμφωνιών, αξιοποίηση όσων λαμβάνουν άσυλο, κατάργηση επιδομάτων και δυνατότητα εργασίας. «Όποιος παίρνει άσυλο θα δουλεύει εκεί που τον έχουμε ανάγκη και δεν θα ζει εις βάρος των Ευρωπαίων», τόνισε. Οι δομές πλέον θα διαχωρίζονται: όσοι πιθανώς λάβουν άσυλο θα μεταφέρονται σε περιοχές όπου υπάρχει ανάγκη για εργασία (π.χ. δομή στο Κουτσόχερο), ενώ όσοι δεν λάβουν θα παραμένουν σε καθεστώς κράτησης έως την απέλασή τους (π.χ. δομή στη Σιντική).

«Η νόμιμη μετανάστευση είναι απαραίτητη, εφόσον είναι ελεγχόμενη. Η λαθρομετανάστευση δεν μπορεί να είναι λύση, είναι το ίδιο το πρόβλημα», κατέληξε ο κ. Πλεύρης. «Οι πολιτικές μας στοχεύουν στην προστασία της Ελλάδας και της Ευρώπης από αθρόες ροές. Αυτές οι πολιτικές αξιολογούνται θετικά από την ΕΕ, διότι στηρίζουμε μια χώρα που προστατεύει τα σύνορά της και δεν καλωσορίζει ανεξέλεγκτα μετανάστες».