Ο Ευάγγελος Βενιζέλος προειδοποιεί: Η χώρα κινδυνεύει χωρίς νέο κοινωνικό συμβόλαιο

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, σε ομιλία του για τα 15 χρόνια της εφημερίδας «Δημοκρατία», υπογράμμισε την επιτακτική ανάγκη για την Ελλάδα να προχωρήσει με ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο, τονίζοντας ότι η χώρα δεν μπορεί να πορευθεί με ασύμμετρο πολιτικό σύστημα και βαθείς κοινωνικές ανισότητες.

«Δημοκρατία σημαίνει ικανότητα για διάλογο εντός του συνταγματικού φάσματος, ανεκτικότητα, αμοιβαίο σεβασμό και αίσθηση εθνικών προτεραιοτήτων», ανέφερε ο κ. Βενιζέλος, ενώ για την Ευρώπη επισήμανε ότι αντιμετωπίζει τη διάρρηξη του κοινωνικού συμβολαίου που οικοδομήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην Ελλάδα, τα ιδιαίτερα προβλήματα συνδέονται με την αίσθηση του τέλους της οικονομικής κρίσης και την επιστροφή στην «κανονικότητα».

Η πραγματική επίτευξη αυτής της κανονικότητας, σύμφωνα με τον ίδιο, προϋποθέτει τη σύναψη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου, που θα λειτουργεί ως οικονομικό και αξιακό υπόβαθρο μιας σύγχρονης Δημοκρατίας. Αυτό το συμβόλαιο πρέπει να άρει τις κυρίαρχες ασυμμετρίες, όπως αυτές που καταγράφει η Eurostat, σύμφωνα με την οποία το 67% των Ελλήνων θεωρεί ότι ζει σε συνθήκες υποκειμενικής φτώχειας, παρά την εργασία ή την αντικειμενική ένταξη στη μεσαία τάξη.

Ο κ. Βενιζέλος επέκρινε το ασύμμετρο πολιτικό σύστημα που αντιμετωπίζει με αμηχανία την ανάγκη για εθνικές και θεσμικές συναινέσεις και συνεργασίες. Τόνισε ότι η μονοκομματική εκδοχή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, ειδικά όταν μετατρέπεται σε μονοπρόσωπη εξουσία χωρίς θεσμούς αντιρρόπησης, έχει εξαντλήσει τα όριά της.

Η αίσθηση διαφθοράς και η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, ακόμη και προς τη Δικαιοσύνη, είναι προβλήματα που δεν νοείται να κυριαρχούν, ανέφερε. Αναφέρθηκε δε στις υποθέσεις των υποκλοπών και του ΟΠΕΚΕΠΕ, τονίζοντας ότι εξελίσσονται με τρόπο που καλλιεργεί την πεποίθηση της αδιαφάνειας και της συγκάλυψης, ενώ παράλληλα η δίκη για την υπόθεση των υποκλοπών διεξάγεται με ελαφρές κατηγορίες, παρά τις εντυπωσιακές αποκαλύψεις.

Ο πρώην αντιπρόεδρος της κυβέρνησης υπογράμμισε ότι η Δημοκρατία είναι κάτι πολύ περισσότερο από δημοκρατική διακυβέρνηση. Είναι ένας ολόκληρος πολιτικός και θεσμικός πολιτισμός, ένας τρόπος συνύπαρξης και συμπεριφοράς, μια δέσμη εγγυήσεων και ένα πολύτιμο ιστορικό κεκτημένο. Επισήμανε ότι η κρίση της Δημοκρατίας συνίσταται στην ανικανότητα της χώρας να κυβερνηθεί ουσιαστικά, κάτι που αφορά τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και την κοινωνία των πολιτών.

Τόνισε τη σημασία της αναστήλωσης των δημοκρατικών και δικαιοκρατικών θεσμών, χαρακτηρίζοντας τη φιλελεύθερη Δημοκρατία, τον σεβασμό και την αξιόπιστη λειτουργία των θεσμών ως θεμέλιο κάθε εθνικής στρατηγικής, προϋπόθεση για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα, τη μείωση των ανισοτήτων και την εθνική ισχύ.

Ο κ. Βενιζέλος ανέφερε ότι η δυτική, φιλελεύθερη Δημοκρατία αποτελεί μειοψηφικό φαινόμενο παγκοσμίως, με μόλις 900 εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν υπό δημοκρατικές συνθήκες. Επεσήμανε τη δοκιμασία της Δημοκρατίας και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, σημειώνοντας την απόκλιση μεταξύ αμερικανικής και ευρωπαϊκής αντίληψης.

Έκανε λόγο για «δημοκρατική κόπωση», όπου η Δημοκρατία, αντί να είναι μαχόμενη, μετατρέπεται σε φοβική, τρέμοντας για τα εκλογικά αποτελέσματα. Αναγνώρισε τρία γενετικά προβλήματα της Δημοκρατίας: την αντιφατική σχέση με τον χρόνο λόγω των περιοδικών εκλογών, τη βασή στην πλειοψηφική αρχή που οδηγεί σε απλουστευτικό λόγο, και την ανάγκη να συμπεριλάβει τους εχθρούς της. Σε αυτά προστίθενται τα προβλήματα της μετανεωτερικής, πολυδιασπασμένης κοινωνίας και της τεχνολογικής εξέλιξης.

Τέλος, τόνισε την κρίσιμη σχέση Δημοκρατίας και κυριαρχίας, την ανάγκη για αποτελεσματικό κράτος πολιτικής προστασίας, και την αποκατάσταση της σχέσης εμπιστοσύνης και συναντίληψης μεταξύ των χωρών της Δύσης.