Η μάχη κατά του AIDS: Στατιστικά, μεταρρυθμίσεις και η σημασία της πρόληψης στην Ελλάδα
Η 1η Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για συνεχή ενημέρωση, έγκαιρη διάγνωση και απρόσκοπτη θεραπεία, με σημαντικές μεταρρυθμίσεις να υλοποιούνται στη χώρα.
Την 1η Δεκεμβρίου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ορίζει την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, μια ημέρα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τον HIV. Παρότι σήμερα ο HIV αντιμετωπίζεται ως χρόνια νόσος με αποτελεσματική θεραπεία, τα επιδημιολογικά δεδομένα στην Ελλάδα υπογραμμίζουν τη διαρκή σημασία της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), οι νέες διαγνώσεις HIV παραμένουν σε παρόμοια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά. Ωστόσο, η πλειονότητα των ατόμων που διαγιγνώσκονται το 2025 προσέρχονται στο σύστημα υγείας καθυστερημένα, γεγονός που ενισχύει την ανάγκη για συνεχή ενημέρωση, έγκαιρο έλεγχο και απρόσκοπτη πρόσβαση στη θεραπεία.
Μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2025, έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα 21.815 περιστατικά HIV λοίμωξης. Από αυτά, 4.795 έχουν εκδηλώσει AIDS και 3.721 έχουν αποβιώσει. Εντός του 2025, 11.549 άτομα με HIV λοίμωξη λάμβαναν αντιρετροϊκή αγωγή. Οι νέες διαγνώσεις HIV κυμαίνονται σε παρόμοια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά, με 526 νέες περιπτώσεις, που αντιστοιχούν σε 5,1 ανά 100.000 πληθυσμού.
Το Υπουργείο Υγείας, σε συνεργασία με αρμόδιους φορείς και επιστημονικές αρχές, έχει προχωρήσει σε μια σειρά πρωτοβουλιών. Έχει ολοκληρωθεί το «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον HIV» (2025), ενώ από τον Μάιο του 2025 εφαρμόζεται η PrEP (προφύλαξη πριν την έκθεση) στην Ελλάδα, μια προληπτική μέθοδος για άτομα αρνητικά στον HIV υψηλού κινδύνου. Επιπλέον, θεσμοθετήθηκαν τα Κέντρα Αναφοράς AIDS και δημιουργήθηκε Δίκτυο Κέντρων Αναφοράς με σταθερή χρηματοδότηση, εξασφαλίζοντας τη συνεχή παρακολούθηση των ασθενών και της επιδημίας. Ο ΕΟΔΥ συνεχίζει τις δράσεις ενημέρωσης και προληπτικών παρεμβάσεων, ενώ διανέμει και ενημερωτικό υλικό.
Η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, τόνισε ότι η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS αποτελεί υπενθύμιση και αφύπνιση για τον διαρκή αγώνα κατά του HIV. “Ως Πολιτεία, αλλά και γενικότερα ως κοινωνία, οφείλουμε να βρισκόμαστε δίπλα στους συνανθρώπους μας που ζουν με HIV και, παράλληλα, να σταθούμε απέναντι σε κάθε μορφή διακρίσεων και κοινωνικού στιγματισμού,” δήλωσε.
Ο Γκίκας Μαγιορκίνης, αναπληρωτής καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας, ανέφερε ότι το 2025 σηματοδοτήθηκε από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις των τελευταίων 15 ετών στην αντιμετώπιση της πανδημίας του AIDS στην Ελλάδα. “Καταρχήν θεσμοθετήθηκε η πρόσβαση στην προφύλαξη πριν την έκθεση, γνωστή ως PrEP, που προστατεύει ομάδες υψηλού κινδύνου από τη μετάδοση του ιού. Κατά δεύτερον, αναβαθμίστηκε η εργαστηριακή παρακολούθηση του ιού με τη θεσμοθέτηση Κέντρων Αναφοράς AIDS με υψηλές προδιαγραφές και διασφαλίστηκε ένα σταθερό πλαίσιο χρηματοδότησής τους, ώστε να μπορέσουν να επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για τον έλεγχο της επιδημίας μέχρι το 2030,” σημείωσε.