Ευλογιά Αιγοπροβάτων: Νέα μέτρα και αυστηροί έλεγχοι για την ανάσχεση της επιζωοτίας

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μέσω συνέντευξης Τύπου στις 20 Νοεμβρίου 2025, παρουσίασε την τρέχουσα επιδημιολογική εικόνα της ευλογιάς των αιγοπροβάτων στην Ελλάδα. Ενημέρωσε για τα θεσμικά και οικονομικά εργαλεία στήριξης που έχουν τεθεί σε εφαρμογή, τα πρόσφατα υπερψηφισμένα μέτρα, καθώς και για τη δέσμη 20 νέων παρεμβάσεων που εισηγείται η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για τη Διαχείριση και τον Έλεγχο της Ευλογιάς (ΕΕΕΔΕΕ). Η Επιτροπή αυτή, συστάθηκε στα τέλη Οκτωβρίου με απόφαση του Υπουργού, Κώστα Τσιάρα, με στόχο την πλήρη και διαφανή ενημέρωση κτηνοτρόφων, φορέων, αγοράς και πολιτών για την πορεία της νόσου και την ανάγκη συνεργασίας για την αποτελεσματική καταπολέμησή της.

Τη συνέντευξη συντόνισαν ο Σπύρος Πρωτοψάλτης, Γενικός Γραμματέας Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και συντονιστής της ΕΕΕΔΕ, και ο Καθηγητής Χαράλαμπος Μπιλλίνης, Πρύτανης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Πρόεδρος της ΕΕΕΔΕΕ.

Η δέσμη των 20 νέων μέτρων από την ΕΕΕΔΕΕ, συνιστά έναν ολοκληρωμένο «οδικό χάρτη» για την επόμενη φάση διαχείρισης της κρίσης, καλύπτοντας έξι βασικούς άξονες παρεμβάσεων:
1. **Γενικά μέτρα:** Περιλαμβάνουν την αυστηροποίηση του πλαισίου κυρώσεων, τη διατήρηση των περιορισμών χωρίς χαλάρωση ενόψει εορτών, την ενίσχυση του κτηνιατρικού προσωπικού, τη δημιουργία νέων πιστοποιημένων εργαστηρίων, την απαγόρευση κυνηγιού με υποχρεωτική απολύμανση και δειγματοληπτικές εξετάσεις σε «καθαρές» περιοχές.
2. **Μέτρα ελέγχου μετακινήσεων:** Εισάγουν απαγόρευση εισόδου οχημάτων χωρίς προειδοποίηση, υποχρεωτική απολύμανση εκτροφών και οχημάτων, τήρηση βιβλίων εισόδου-εξόδου, λειτουργία σταθμών απολύμανσης 24 ώρες το 24ωρο και έλεγχο στη διακίνηση ζωοτροφών.
3. **Μέτρα σε επίπεδο εκτροφής:** Θεσπίζουν εξουσιοδοτημένους κτηνιάτρους με σαφή ευθύνη παρακολούθησης, υποχρεωτική εκπαίδευση και ενημέρωση των κτηνοτρόφων, και πιστοποιητικό εμπορευσιμότητας για τη διακίνηση ζώων και προϊόντων.
4. **Μέτρα σε επίπεδο περιφέρειας:** Προβλέπουν τη λειτουργία σταθμών απομόνωσης-καραντίνας και την έγκαιρη θανάτωση και ταφή με αυστηρή τήρηση υγειονομικών κανόνων.
5. **Μέτρα σε επίπεδο γαλακτοβιομηχανίας:** Περιλαμβάνουν τον ορισμό υπεύθυνων κτηνιάτρων, συστηματικές δηλώσεις εκτροφών και τήρηση πρωτοκόλλων βιοασφάλειας σε όλη την αλυσίδα.
6. **Μέτρα οικονομικής ενίσχυσης κτηνοτρόφων:** Εξασφαλίζουν άμεσες αποζημιώσεις με 50% προκαταβολή, οικονομική ενίσχυση για 6+6 μήνες, και ειδικό επίδομα απαγόρευσης βόσκησης όπου κρίνεται αναγκαίο.

Αυτές οι παρεμβάσεις στοχεύουν στην αυστηροποίηση της επιτήρησης, τη διακοπή των αλυσίδων μετάδοσης και τη στήριξη των συνεπών κτηνοτρόφων, διαμορφώνοντας ένα νέο πλαίσιο κανόνων και κινήτρων. Όπως τόνισε ο Καθηγητής Μπιλλίνης, τα μέτρα αυτά, βασισμένα σε επιδημιολογικά δεδομένα και διεθνή εμπειρία, ενισχύουν τη βιοασφάλεια και περιορίζουν τη διασπορά της νόσου, προστατεύοντας παράλληλα το ζωικό κεφάλαιο και το εισόδημα των κτηνοτρόφων.

**Η εικόνα της νόσου και οι αυστηροί έλεγχοι**
Σύμφωνα με τα στοιχεία, από τον Αύγουστο του 2024 έως τις 14 Νοεμβρίου 2025, έχουν καταγραφεί 1.702 κρούσματα ευλογιάς αιγοπροβάτων σε 2.135 εκτροφές, με 417.365 θανατωμένα ζώα. Η έμφαση δόθηκε στους στοχευμένους ελέγχους και τη συνεργασία με τις αστυνομικές αρχές για την αντιμετώπιση παράνομων μετακινήσεων, με 6.318 ελέγχους, 35 βεβαιωμένες παραβάσεις και 26 συλλήψεις. Ο Γενικός Γραμματέας, Σπύρος Πρωτοψάλτης, δήλωσε εμφατικά: «Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο για παραβίαση των μέτρων βιοασφάλειας. Κάθε παράνομη μετακίνηση ζώων θέτει σε κίνδυνο όλη την κτηνοτροφία και δεν θα γίνεται ανεκτή».

**Θεσμική θωράκιση και οικονομική στήριξη**
Οι παρεμβάσεις βασίζονται στην πρόσφατη Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, η οποία διασφαλίζει ταχύτερες, αφορολόγητες και ακατάσχετες αποζημιώσεις για τα θανατωμένα ζώα. Αντίθετα, παραβάτες ή όσοι προβούν σε παράνομο εμβολιασμό δεν αποζημιώνονται. Έως σήμερα, έχουν καταβληθεί 48.080.149 ευρώ για λειτουργικές δαπάνες και αποζημιώσεις, καθώς και 45.000.000 ευρώ για ζωοτροφές. Προχωρούν επιπλέον πληρωμές και στοχευμένες ενισχύσεις, όπως έχει ανακοινώσει ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.

Το Υπουργείο και η ΕΕΕΔΕΕ θα συνεχίσουν την καθημερινή παρακολούθηση της νόσου, την επικαιροποίηση δεδομένων και την εισήγηση αναγκαίων παρεμβάσεων, με μοναδικό στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας και τη βιωσιμότητα της ελληνικής κτηνοτροφίας.

Απαντώντας σε ερώτηση του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κ. Μπιλλίνης ξεκαθάρισε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν διαθέτει εγκεκριμένο εμβόλιο για την ευλογιά. Παρότι υπάρχουν αποθέματα ιορδανικού εμβολίου, η χρήση του δεν συνιστάται και συνεπάγεται αυτόματα περιορισμούς στη διακίνηση προϊόντων και ζώων. Υπάρχουν πληροφορίες για παράνομη χορήγηση άνω του ενός εκατομμυρίου δόσεων, με τον κ. Μπιλλίνη να εξηγεί ότι το εμβόλιο, περιέχοντας