Η Μεγάλη Αποκάλυψη της Βεργίνας: Ο Τάφος του Φιλίππου Β’

Σαν σήμερα, 8 Νοεμβρίου 1977, ο καθηγητής αρχαιολογίας Μανόλης Ανδρόνικος έφερε στο φως έναν από τους σπουδαιότερους τάφους της αρχαιότητας, στη Μεγάλη Τούμπα των Αιγών. Η ανασκαφή αυτή, που δικαίωσε μια βαθιά πίστη, ταυτίστηκε με τον Μακεδόνα βασιλιά Φίλιππο Β’, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλάζοντας ριζικά την αντίληψή μας για την ιστορία της Μακεδονίας και την ακτινοβολία του βασιλείου της.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’70, ο Ανδρόνικος επέστρεφε με εμμονική επιμονή στον λόφο της Μεγάλης Τούμπας, πεπεισμένος ότι εκεί κρύβονταν οι βασιλικοί τάφοι των Τημενιδών. Στις 8 Νοεμβρίου 1977, η διαίσθησή του επιβεβαιώθηκε: εντοπίστηκε ένας ασύλητος μακεδονικός τάφος, μνημειακής αρχιτεκτονικής, με πλούσιο ταφικό σύνολο μοναδικής καλλιτεχνικής αξίας.

Το εσωτερικό του αποκάλυψε μια μαρμάρινη σαρκοφάγο, η οποία περιείχε μια χρυσή λάρνακα, διακοσμημένη με το χαρακτηριστικό μακεδονικό αστέρι δεκαέξι ακτίνων. Μέσα στη λάρνακα βρέθηκαν τα καμένα οστά ενός άνδρα, πάνω στα οποία ήταν τοποθετημένο ένα χρυσό στεφάνι από φύλλα βελανιδιάς, το σύμβολο της βασιλικής εξουσίας. Ο Ανδρόνικος περιέγραψε τη στιγμή της αποκάλυψης με συγκλονιστικά λόγια, αποτυπώνοντας την απίστευτη και φοβερή σκέψη ότι ίσως κρατούσε στα χέρια του τα οστά του ίδιου του Φιλίππου Β’.

Η αρχική πρόταση του Ανδρόνικου ότι ο νεκρός ήταν ο Φίλιππος Β’, ο βασιλιάς που ενοποίησε τη Μακεδονία και προετοίμασε την εκστρατεία του γιου του, στηρίχθηκε στη μεγαλοπρέπεια των κτερισμάτων, τη χρήση βασιλικών συμβόλων, την τελετουργική καύση και τις αρχαίες μαρτυρίες. Με την πάροδο των ετών, η επιστημονική έρευνα έχει ενισχύσει σημαντικά την ταύτιση του Τάφου ΙΙ με τον Φίλιππο Β’.

Παρά τις κατά καιρούς συζητήσεις για τον Τάφο Ι, έναν μικρότερο και συλημένο τάφο στην ίδια περιοχή, η νεότερη οστεολογική έρευνα κατέδειξε ότι ο Τάφος Ι δεν είναι μνημειακός, ο νεκρός του δεν έχει υποστεί καύση και η χρονολόγησή του προηγείται του θανάτου του Φιλίππου Β’. Ως εκ τούτου, δεν μπορεί να σχετίζεται με τον βασιλιά, πιθανόν δε ανήκει σε μέλος του οίκου, ίσως σύζυγο με νεογέννητο τέκνο.

Η ανακάλυψη της Βεργίνας επιβεβαίωσε τον ιστορικό ρόλο των Αιγών ως βασιλικής πρωτεύουσας, ανέδειξε την υψηλή αισθητική και τεχνολογία των Μακεδόνων και έφερε τον σύγχρονο κόσμο σε άμεση επαφή με τη βασιλική δυναστεία που άλλαξε την Ιστορία. Σήμερα, ο χώρος και το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων αποτελούν Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.

Η 8η Νοεμβρίου αποτελεί μια σημαντική ημερομηνία, όχι μόνο για την αρχαιολογία, αλλά και για την ιστορία. Σαν σήμερα, το 1895, ο Γερμανός φυσικός Βίλχελμ Κόνραντ Ρέντγκεν ανακάλυψε τις ακτίνες Χ. Το 1901, η Αθήνα βυθίστηκε στα «Ευαγγελικά», ταραχές που ανέδειξαν τον γλωσσικό διχασμό της εποχής. Το 1923, ο Αδόλφος Χίτλερ επιχείρησε το αποτυχημένο Πραξικόπημα της Μπυραρίας στο Μόναχο. Το 1963, ορκίστηκε η πρώτη κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου. Το 1972, έληξε ο Τρίτος Πόλεμος του Βακαλάου μεταξύ Ισλανδίας και Ηνωμένου Βασιλείου. Το 1996, ένα σπάνιο σουηδικό γραμματόσημο πωλήθηκε για 2,26 εκατομμύρια δολάρια. Το 1999, στην πλατεία Συντάγματος, ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες κατά της επίσκεψης του Μπιλ Κλίντον στην Ελλάδα. Το 2016, ο Ντόναλντ Τραμπ αναδείχθηκε 45ος πρόεδρος των ΗΠΑ.

Στον τομέα των γεννήσεων, η 8η Νοεμβρίου σηματοδοτεί τη γέννηση του Ιρλανδού συγγραφέα Μπραμ Στόκερ (1847), του Γάλλου ηθοποιού Αλέν Ντελόν (1935) και του Έλληνα τραγουδιστή Στράτου Διονυσίου (1935). Στον τομέα των θανάτων, την ίδια ημερομηνία “έφυγε” ο σπουδαίος Έλληνας ηθοποιός Αλέκος Αλεξανδράκης (2005).