Η Σύνοδος για την Ενέργεια στο Ζάππειο -Οι συμφωνίες για το LNG

Ξεκίνησαν στο Ζάππειο οι εργασίες της Συνόδου «Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια» (P-TEC), με τη συμμετοχή υψηλόβαθμων υπουργών των ΗΠΑ, υπουργών Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκπροσώπων μεγάλων ενεργειακών εταιρειών.

Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και η ανάδειξη της Ελλάδας σε κομβικό σημείο μεταφοράς ενέργειας, ώστε το αμερικανικό φυσικό αέριο να φτάνει απρόσκοπτα στην ευρωπαϊκή αγορά.

Κατά τη διάρκεια του διημέρου αναμένεται να επιβεβαιωθεί ο ενισχυμένος ρόλος της χώρας ως βασικού ενεργειακού κόμβου της Ευρώπης και να εμβαθυνθούν περαιτέρω οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις.

Τη διοργάνωση της συνάντησης έχουν αναλάβει το υπουργείο Ενέργειας των Ηνωμένων Πολιτειών, ο Σταύρος Παπασταύρου εκ μέρους του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και το Atlantic Council Global Energy Center, με στόχο τη συζήτηση θεμάτων που αφορούν την ενεργειακή ασφάλεια, την ανταγωνιστικότητα, τις υποδομές και τις επενδυτικές προοπτικές στην ευρύτερη περιοχή.

Στην Αθήνα έχουν φτάσει αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ, εκπρόσωποι διεθνών ενεργειακών ομίλων και Έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι θα λάβουν μέρος στο διήμερο αφιερωμένο στην ενεργειακή διπλωματία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η συνάντηση πραγματοποιείται σε συγκυρία έντονου ενδιαφέροντος από αμερικανικούς ενεργειακούς κολοσσούς, όπως η Chevron, για τα θαλάσσια «οικόπεδα» νοτίως της Κρήτης.

Το LNG στο επίκεντρο

Στο επίκεντρο των εργασιών τίθεται ο εφοδιασμός των χωρών της ΝΑ Ευρώπης με φυσικό αέριο, υπό το φως των αποφάσεων της ΕΕ για σταδιακή απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου στην ΕΕ έως το τέλος του 2027, εξελιξη που δημιουργεί κενό εφοδιασμού στην περιοχή.

Το ενδιαφέρον των ΗΠΑ αφορά, κατά κύριο λόγο, στην προώθηση υγροποιημένου φυσικού αερίου από την άλλη όχθη του Ατλαντικού, μέσω των υποδομών αεριοποίησης του ελληνικού συστήματος (σταθμοί ΥΦΑ Ρεβυθούσας και Αλεξανδρούπολης) και του δικτύου των διεθνών διασυνδέσεων που εξασφαλίζουν πρόσβαση στις χώρες της περιοχής, μέχρι και την Ουκρανία.

Ουσιαστικά, η μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο για τα Βαλκάνια και την ανατολική Ευρώπη θα συμβάλει στην ενεργειακή ασφάλεια πολλών χωρών της ευρύτερης περιοχής, έως και την Ουκρανία.

Όπως επεσήμανε, χθες, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, το επόμενο 48ωρο η Ελλάδα θα βρεθεί στο επίκεντρο των ευρωατλαντικών ενεργειακών σχέσεων «και αυτό λέει πολλά για τη δύναμη που έχει η χώρα, να εκμεταλλευθεί τη γεωγραφική της θέση, τις υποδομές που έχει χρηματοδοτήσει ο ελληνικός λαός, την πολιτική και οικονομική σταθερότητα που διαθέτει και το φιλοεπενδυτικό κλίμα».

Στο πλαίσιο αυτό, η σύνοδος (P-TEC) φέρνει την Ελλάδα στο επίκεντρο της διεθνούς ενεργειακής ατζέντας, πιστοποιώντας τον στρατηγικό ρόλο της χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια.

Στην Αθήνα βρίσκονται 4 υπουργοί της κυβέρνησης Τραμπ και 25 υπουργοί Ενέργειας της ΕΕ, κάτι που κατατάσσει την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή του ενεργειακού χάρτη της περιοχής. Ενδεικτικό είναι, εξάλλου, το ότι περισσότεροι από 300 εκπρόσωποι επιχειρήσεων από την Αμερική και την Αυστραλία θα βρεθούν στην Αθήνα αυτό το διήμερο, προκειμένου να συζητήσουν για επενδύσεις στην περιοχή, στην προσπάθεια ολικής απεξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό αέριο

Στις εργασίες θα μετάσχουν, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Εσωτερικών των ΗΠΑ και επικεφαλής του Εθνικού Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας, Doug Burgum, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ, Chris Wright, ο υφυπουργός Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους, Michael Rigas, ο υφυπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών αρμόδιος για την Οικονομική ανάπτυξη, την Ενέργεια και το Περιβάλλον, Jacob Helberg, η νέα πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα Kimberly Guilfoyle. Επίσης, εκπρόσωποι εταιρειών, όπως οι Chevron, ExxonMobil, Cheniere, Google, DTEK, Westinghouse, Venture Global LNG, Excelerate Energy, Baker Hughes, Cheniere, Woodside Energy, Global Vision, Concelex, Italgas, Amazon, E-INFRA, ConocoPhillips, LNG Allies και EQT. Και από ελληνικής πλευράς οι ΔΕΗ, ΑΔΜΗΕ, ΔΕΣΦΑ, Gastrade, Energean, HelleniQ Energy.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η αναβάθμιση της διμερούς ενεργειακής σχέσης Ελλάδας – ΗΠΑ αποτυπώνεται και στις αυξημένες εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών, με τις Ηνωμένες Πολιτείες να είναι πλέον ο κύριος πάροχος LNG στην Ελλάδα. Το 2019 τα αμερικανικά φορτία LNG που παραδίδονταν στην Ελλάδα αντιστοιχούσαν σε λιγότερο από το 5% των συνολικών εισαγωγών και ισοδυναμούσαν με λιγότερες από 5 TWh, ενώ το πρώτο οκτάμηνο του φετινού έτους αντιστοιχούσαν σε άνω του 80% των εισροών και άγγιξαν τις 20 TWh. Όπως σημειώνουν, η δυνατότητα της Ελλάδας να λειτουργεί αποτελεσματικά ως εφοδιαστικός κόμβος για χώρες της ευρύτερης περιοχής αποτυπώνεται στην προώθηση μεγάλου μέρους των εισαγόμενων φορτίων. Το 2020 η Ελλάδα εισήγαγε περίπου 6 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα  (bcm) φυσικού αερίου, αλλά εξήγαγε ελάχιστες ποσότητες. Αντίθετα, το 2024 οι εισροές ξεπέρασαν τα 17 bcm αερίου, αλλά οι εκροές ανήλθαν στα 11 bcm.

Οι συμφωνίες για το LNG που αναμένεται να υπογραφούν

Η σύσταση κοινοπραξίας για την προμήθεια και εξαγωγή αμερικανικού LNG από τη νέα εταιρεία ATLANTIC SEE LNG, με μετοχική σύνθεση 60% ΑΚΤΩΡ και 40% ΔΕΠΑ Εμπορίας λίγο πριν την έναρξη της συνόδου για τα ενεργειακά στο Ζάππειο σηματοδοτεί εξελίξεις στο πεδίο μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Σύμφωνα με πληροφορίες στην κοινοπραξία ΑΚΤΩΡ-ΔΕΠΑ Εμπορίας αναμένεται να παίξει ρόλο και η Development Finance Corporation (DFC), η κρατική αναπτυξιακή τράπεζα των ΗΠΑ. Για την ώρα πάντως αναμένονται οι επίσημες ανακοινώσεις προκειμένου να ξεκαθαρίσει ποιος ακριβώς θα είναι ο ρόλος της, αν δηλαδή θα είναι μετοχικός ή χρηματοδοτικός προς το σχήμα της ATLANTIC SEE LNG. Σημειώνεται όμως ότι η απόφαση για συμμετοχή της DFC είναι άλλο ένα μήνυμα από την απέναντι πλευρά του Ατλαντικού σαφής εμπιστοσύνης και στρατηγικής επένδυσης στον ελληνικό ενεργειακό διάδρομο.

Η ένταξη της ATLANTIC SEE LNG στον Κάθετο Διάδρομο, θα επιτρέψει τη ροή αμερικανικού LNG από την Ελλάδα προς τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την Ουκρανία. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως ο AKTOR θα εισφέρει στη συμφωνία μακροχρόνια συμβόλαια προμήθειας LNG έως 2 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως ή και περισσότερα, τα οποία θα διοχετευθούν σε ουκρανικές εταιρείες, μεταξύ αυτών η κρατική ενεργειακή εταιρεία και ο ιδιωτικός όμιλος DTEK. Το φυσικό αέριο θα προέρχεται από την αμερικανική Venture Global LNG, βάσει 20ετούς συμβολαίου που βρίσκεται στο τελικό στάδιο διαπραγμάτευσης.

Σημειώνεταο πως η σύναψη μακροχρόνιων συμβολαίων με ευρωπαϊκές εταιρείες εκτιμάται ότι θα αποτελέσει το «κλειδί» για να ενεργοποιηθεί η χρηματοδότηση από τον αμερικανικό αναπτυξιακό οργανισμό DFC.

Μια τέτοια εξέλιξη θα άνοιγε τον δρόμο για την υλοποίηση έργων αναβάθμισης του Κάθετου Διαδρόμου, μέσω του οποίου το αμερικανικό LNG θα μπορεί να διοχετεύεται από την Ελλάδα έως την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, με το ρόλο της χώρας μας να αναβαθμίζεται ως στρατηγικής πύλης εισόδου του καυσίμου στην ήπειρο.