UNESCO: Να ανακηρυχθεί η 9η Φεβρουαρίου Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας

Η UNESCO καθιέρωσε σήμερα την 9η Φεβρουαρίου ως Παγκόσμια Ημέρα Εορτασμού τής ελληνικής γλώσσας, αναγνωρίζοντας την παγκόσμια πολιτιστική της αξία. Ογδόντα οκτώ χώρες υπέγραψαν το αίτημα για την «μακροβιότερη συνεχώς ομιλούμενη και γραπτή γλώσσα στην Ευρώπη καθώς ομιλείται εδώ και 40 αιώνες και γράφεται εδώ και 28 αιώνες χωρίς διακοπή» Η πρόταση υιοθετήθηκε με συναίνεση, χωρίς καν να απαιτηθεί ψηφοφορία.

Ως World Greek Language Day προσδιορίστηκε η 9η Φεβρουαρίου, ημέρα θανάτου του Διονυσίου Σολωμού.

Η ιστορική απόφαση ελήφθη στο Εκτελεστικό Συμβούλιο της UΝΕSCO που συνεδρίασε στο Παρίσι. Η UNESCO (Εκπαιδευτική Επιστημονική και Πολιτιστική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών) έχει 194 μέλη, στο Εκτελεστικό Συμβούλιο συμμετέχουν τα 58. Από τα 58 μέλη στο Εκτελεστικό Συμβούλιο, τα 41 στήριξαν την πρόταση να ανακηρυχθεί παγκόσμια ημέρα ελληνικής γλώσσας. Η χώρας μας, την έχει ήδη καθιερώσει, όμως η υιοθέτηση από την UNESCO έχει μεγάλη σημασία.

Η χώρα που παρουσίασε την πρόταση για την ανακήρυξη της World Greek Language Day ήταν η Αϊτή. Το γεγονός αυτό εμπεριέχει έναν προφανή συμβολισμό αφού η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε το ανεξάρτητο ελληνικό κράτος.

«Με την υποστήριξη του κ. πρωθυπουργού και της ηγεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, ξεκινήσαμε την προσπάθεια αυτήν πριν περίπου έξι μήνες, με πίστη ότι θα μπορούσαμε να πετύχουμε, παρά τις πολλές δυσκολίες του εγχειρήματος.

Τελικά, με πολλή, συστηματική και επίμονη δουλειά, καταθέσαμε την πρόταση στις 10 Μαρτίου με την πρωτόγνωρη για τα αντίστοιχα δεδομένα του Οργανισμού, έγγραφη υποστήριξη 20 κρατών-μελών» δήλωσε ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον διεθνή αυτό οργανισμό, Γιώργος Κουμουτσάκος.

«Η καθιέρωση ενός παγκόσμιου εορτασμού έχει εξαιρετική σημασία. Όχι μόνον για την έμφαση που θα δίδεται στην ελληνική γλώσσα ως παγκόσμιας πολιτιστικής αξίας. Μέσω καλά οργανωμένων εκδηλώσεων, οι Έλληνες όπου γης αλλά και πολλοί ξένοι με ελληνική παιδεία ή και άλλοι θα μπορέσουν να εκκινήσουν ή να ανανεώσουν την επαφή και τη σχέση τους με την ελληνική στη διαχρονικότητά της. Να επανεκτιμήσουν τη σχέση της με την καλλιέργεια του πνεύματος, της σκέψης και του πολιτισμού», πρόσθεσε ο κ. Κουμουτσάκος.

Στο σκεπτικό της πρότασης, σημειώνονται:
Η γλώσσα είναι φορέας πολιτισμού, κιβωτός αξιών, εννοιών, ταυτότητας, όργανο έκφρασης και δημιουργίας και γέφυρα επικοινωνίας, κατανόησης και συναίνεσης. Μεταξύ των χιλιάδων γλωσσών, η ελληνική συνδυάζει τέσσερα ιδιαίτερα σημαντικά χαρακτηριστικά:

(α) Αδιάσπαστη συνέχεια 40 αιώνων προφορικής παράδοσης και 35 αιώνων γραπτής παράδοσης, αν λάβουμε υπόψη τη Γραμμική γραφή Β, ή τουλάχιστον 28 αιώνων γραπτής παράδοσης, αν περιοριστούμε στην αλφαβητική γραφή, η οποία καθιστά τη συνεχή και μακρόχρονη γραπτή γλώσσα στην Ευρώπη.

Όπως είπε ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης κατά την ομιλία του για το Βραβείο Νόμπελ το 1963: «Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ να μιλιέται. Έχει υποστεί τις αλλαγές που βιώνουν όλα τα έμβια όντα, αλλά δεν υπήρξε ποτέ κενό.»

(β) Μια εξαιρετικά επεξεργασμένη δομή ως γλώσσα (λεξιλόγιο, γραμματική και σύνταξη), λόγω της χρήσης της από απαράμιλλες ιστορικές προσωπικότητες της λογοτεχνίας, της ποίησης, του θεάτρου, της φιλοσοφίας, της πολιτικής και της επιστήμης, όπως ο Όμηρος, ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης, Ο Αισχύλος, ο Θουκυδίδης, ο Ιπποκράτης, ο Αρχιμήδης και οι Πατέρες της Εκκλησίας.

(γ)Ευρεία παρουσία σε πολλές γλώσσες, καθώς, με την πάροδο του χρόνου, η ελληνική υπήρξε μια από τις σημαντικότερες γλώσσες ως προς την επιρροή της σε όλες τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες και μέσω αυτών στον κόσμο των γλωσσών. σύγχρονη μορφή σε έδρες Μεσαιωνικής και Νέας Ελληνικής Γλώσσας παγκοσμίως.

(δ) Η ελληνική γλώσσα ήταν και παραμένει μέχρι σήμερα μια ανεξάντλητη πηγή διεθνούς επιστημονικής ορολογίας, ιδιαίτερα στην ιατρική, αλλά και στα μαθηματικά, τη φυσική, τη χημεία, τη μηχανική, την αστρονομία, την κβαντική μηχανική, τις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες. Πρόκειται για ένα διεθνώς αναγνωρισμένο χαρακτηριστικό της ελληνικής, το οποίο τεκμηριώνεται ξεκάθαρα, με βάση εμπειρικά και ιστορικά δεδομένα.

2. Ως γλωσσικό λίκνο βασικών εννοιών του πολιτισμού, της επιστήμης και της φιλοσοφίας, η ελληνική κατέχει, με ιστορικά και αντικειμενικά κριτήρια, μια ξεχωριστή θέση μεταξύ των γλωσσών του κόσμου.

3. Η επίγνωση της φωνολογικής δομής της ελληνικής γλώσσας οδήγησε τους Έλληνες του 8ου αιώνα π.Χ. να καινοτομήσουν στο φοινικικό αλφάβητο με βάση τα σύμφωνα με την εφεύρεση φωνηέντων, επιτυγχάνοντας έτσι τη δημιουργία ενός νέου φωνητικού αλφαβήτου μέσω της μετάβασης από ένα σύστημα γραφής βασισμένο στα σύμφωνα σε ένα όπου κάθε ήχος, κάθε φώνημα αντιπροσωπεύεται. Με άλλα λόγια, υπάρχει συσχέτιση ένας προς έναν. Με αυτόν τον τρόπο, με λίγα μόνο γράμματα (24) μπορεί να υποδηλωθεί γραπτώς άπειρος αριθμός λέξεων.

4. Η ανακάλυψη του αλφαβήτου πριν από 2.800 χρόνια αντιπροσωπεύει μια αληθινή πολιτιστική επανάσταση που επηρέασε αποφασιστικά την πορεία του ανθρώπινου πολιτισμού και της ιστορίας. Αυτό εξηγεί γιατί ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές του κόσμου, ο Ιταλός Γαλιλαίος θεώρησε το ελληνικό αλφάβητο ως «τη μεγαλύτερη ανακάλυψη του ανθρώπου».

5. Κατά τη μετακλασική ελληνιστική περίοδο, τα ελληνικά ήταν για έξι ολόκληρους αιώνες η πρώτη διεθνής γλώσσα, η συναλλακτική γλώσσα πολλών διαφορετικών λαών (lingua franca) και, ταυτόχρονα, μια γλώσσα πολιτισμού (Kultursprache). Η ελληνική γλώσσα άνθισε επί Μεγάλου Αλεξάνδρου, έγινε αποδεκτή και αγκαλιάστηκε από τον ρωμαϊκό πολιτισμό που υιοθέτησε την ελληνική γραφή με τη μορφή του λατινικού αλφαβήτου, παγκοσμιοποιήθηκε μέσω της γλώσσας των Ευαγγελίων, ανακαλύφθηκε και προωθήθηκε από την Αναγέννηση και αξιοποιήθηκε στο μέγιστο βαθμό από τον Διαφωτισμό.

6. Ο ηλεκτρονικός Thesaurus Linguae Graecae (TLG), που περιλαμβάνει κείμενα γραμμένα στα ελληνικά από τον Όμηρο έως τους ιστορικούς του 15ου αιώνα, περιλαμβάνει 12.000 ελληνικά κείμενα τεσσάρων χιλιάδων (4.000) συγγραφέων, αποτελούμενα από 105.000.000 λέξεις (σε όλους τους τύπους λέξεων που εμφανίζονται στα κείμενα).

7. Ιστορικά, η ελληνική γλώσσα κατέχει καίρια θέση στην πνευματική σκέψη, στη γλωσσική έκφραση και διατύπωση θεμελιωδών εννοιών και λέξεων-κλειδιών της ευρωπαϊκής και ευρύτερης, σχεδόν καθολικής πνευματικής σκέψης που μεταφέρονται, κατανοούνται ή ανιχνεύονται με λέξεις.

Ως World Greek Language Day προσδιορίστηκε η 9η Φεβρουαρίου, ημέρα θανάτου του Διονυσίου Σολωμού.

Πρόκειται για ιστορική δικαίωση των προσπαθειών αναγνώρισης της ελληνικής γλώσσας και μεγάλη νίκη για τους Έλληνες και τους φιλέλληνες όπου Γης που εργάστηκαν για να πείσουν τις 88 (συμπεριλαμβάνεται η Ελλάδα) χώρες που συνυπογράφουν το κείμενο για αναγνώριση της ελληνικής γλώσσας που σήμερα ομιλείται από δύο χώρες-μέλη της ΕΕ. Κομβικό ρόλο στις προσπάθειες έπαιξαν καθηγητές με ελληνική παιδεία και επιφανή μέλη της διασποράς σε Αυστραλία, Ιταλία, Καναδά και ΗΠΑ.

Η απόφαση για ανακήρυξη Παγκόσμιας Ημέρας Ελληνικής Γλώσσας από την UNESCO αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα με δεδομένο ότι οι ΗΠΑ όπως και άλλες μεγάλες χώρες έχουν εκφράσει την ρητή αντίθεσή τους στην ανακήρυξη περισσότερων παγκοσμίων ημερών με το αιτιολογικό ότι υπάρχει «πληθωρισμός» και δεν χρειάζονται περισσότερες παγκόσμιες ημέρες.

Το έργο δεν ήταν καθόλου εύκολο καθώς οι λίγες γλώσσες που έχουν ήδη διεθνή ημέρα, είναι γλώσσες εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων (Ισπανικά, Αραβικά, Ρωσικά, Πορτογαλικά)
Το κριτήριο για την ελληνική γλώσσα είναι αποκλειστικά ποιοτικό και όχι ποσοτικό.

Αγγελική Κώττη/ thepresident.gr