Επιστροφή 13 αρχαίων θησαυρών από τις ΗΠΑ στην Ελλάδα

Δεκατρία αρχαία αντικείμενα, που επαναπατρίζονται στην Ελλάδα παρέλαβε η Λίνα Μενδώνη, υπουργός Πολιτισμού από την εισαγγελία της Νέας Υόρκης, των ΗΠΑ

Την παράδοση έκανε ο ελληνικής καταγωγής Επικεφαλής του Τμήματος Καταπολέμησης Παράνομης Διακίνησης Αρχαιοτήτων, Μάθιου Μπογδάνος.

Σε μια περίοδο που η επιστροφή πολιτιστικών θησαυρών στις χώρες προέλευσής τους αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία, τρεις σημαντικές υποθέσεις επαναπατρισμού αρχαιοτήτων φέρνουν ξανά στο προσκήνιο τη διαρκή προσπάθεια της Ελλάδας για την αποκατάσταση της πολιτιστικής της κληρονομιάς.

Το Μουσείο Glencairn στην Πενσυλβάνια των ΗΠΑ επέστρεψε στην Ελλάδα ένα αττικό μελανόμορφο ληκύθιο, ενώ παράλληλα, το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης επιστέφει μια χάλκινη κεφαλή Γρύπα και το Γραφείο Εισαγγελίας της Νέας Υόρκης προχωρά στην επιστροφή 11 αρχαίων ελληνικών αντικειμένων, συνολικής αξίας 1 εκατομμυρίου δολαρίων.

Επαναπατρισμός Αττικού Ληκυθίου από το Μουσείο Glencairn

Στην Πρεσβεία της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον πραγματοποιήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2025, η τελετή επιστροφής ενός αττικού μελανόμορφου ληκυθίου, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη. Το ληκύθιο από την αρχαία Ελλάδα, απεικονίζει σκηνή μάχης της θεάς Αθηνάς με έναν Γίγαντα, ενώ δύο οπλίτες παρακολουθούν τη σκηνή.

Το αγγείο, ύψους 12 εκ., προέρχεται από τον τάφο 14 του νεκροταφείου του Κεραμεικού στην Αθήνα και ανακαλύφθηκε το 1910. Ωστόσο, η διαδρομή του χάθηκε μεταξύ 1936 και 1976, ενώ εντοπίστηκε σε δημοπρασία του Sotheby’s το 1973, προτού φτάσει στο Μουσείο Glencairn μέσω ανώνυμης δωρεάς. Αναγνωρίζοντας την ηθική του ευθύνη, το μουσείο αποφάσισε να επιστρέψει το αντικείμενο χωρίς να έχει προηγηθεί επίσημη διεκδίκηση από τις ελληνικές αρχές.

Η Υπουργός Πολιτισμού εξήρε τη στάση του μουσείου και τόνισε ότι η επιστροφή του ληκυθίου αποτελεί παράδειγμα υπεύθυνης διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

12 Αρχαίοι Θησαυροί Επιστρέφουν από τη Νέα Υόρκη

Τη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου 2025 η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη θα βρεθεί στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, για την τελετή επαναπατρισμού στην Ελλάδα μιας χάλκινης κεφαλής Γρύπα.

Στις 25 Φεβρουαρίου, πραγματοποιήθηκε  τελετή επαναπατρισμού στο Μανχάταν (Νέα Υόρκη) για 11 αρχαία ελληνικά αντικείμενα. Τα αντικείμενα, αξίας περίπου 1 εκατομμυρίου δολαρίων, ανακτήθηκαν, όπως μεταδίδει ο Εθνικός Κήρυξ της Νέας Υόρκης (The National Herald), από το Γραφείο του Εισαγγελέα της Νέας Υόρκης το οποίο διεξάγει έρευνες για την εύρεση και τον εντοπισμό κλεμμένων και διακινούμενων ελληνικών αρχαιοτήτων και περιλαμβάνουν:

• Ένα μαρμάρινο επιτύμβιο ανάγλυφο του 4ου-3ου αιώνα π.Χ., αθηναϊκής τεχνοτροπίας, αξίας 500.000 δολαρίων
• Ένα μυκηναϊκό αναθηματικό ειδώλιο (1300-1200 π.Χ.) που απεικονίζει γυναίκα σε στάση προσευχής
• Ένα ρωμαϊκό δαχτυλίδι με χαρακτικό του Ποσειδώνα
• Ένα αγαλματίδιο της ελληνιστικής ηρωίδας Αταλάντα
• Έναν αρύβαλλο του 600-500 π.Χ. με σκηνή μάχης
• Έναν διονυσιακό κάνθαρο του 4ου αιώνα π.Χ.

Η επιστροφή των αντικειμένων αυτών έρχεται ως αποτέλεσμα των προσπαθειών των ελληνικών αρχών και της συνεργασίας με τις δικαστικές αρχές των ΗΠΑ, στο πλαίσιο της διεθνούς προσπάθειας καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης αρχαιοτήτων.

Οι τρεις αυτές υποθέσεις αναδεικνύουν τη σημασία του επαναπατρισμού των ελληνικών αρχαιοτήτων και τη διεθνή αναγνώριση της ανάγκης προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Παρότι πολλές αρχαιότητες παραμένουν διασκορπισμένες σε συλλογές και μουσεία ανά τον κόσμο, η επιστροφή τους στην Ελλάδα αποτελεί ηθική και ιστορική δικαίωση, συμβάλλοντας στη διατήρηση και ανάδειξη του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού.

Ανάμεσα στα επαναπατρισθέντα 11 αρχαία αντικείμενα περιλαμβάνεται μαρμάρινη ανδρική εικονιστική κεφαλή (πρώτο μισό 1ου αι. μ.Χ), μαρμάρινο αττικό αναθηματικό ανάγλυφο της κατηγορίας των «νεκροδείπνων» (δεύτερο μισό 4ου αι. π.Χ.), μαρμάρινη λεκανίδα με πώμα και μαρμάρινος δοίδυκας (γουδοχέρι, 5ος-4ος αι. π.Χ.), χάλκινο γυναικείο αγαλμάτιο (3ος αι. π.Χ.), μικροσκοπική χάλκινη γυναικεία προτομή (3ος αι. π.Χ.), χρυσό δαχτυλίδι με παράσταση Ποσειδώνα με τρίαινα στη σφενδόνη (1ος αι. π.Χ. – 1ος αι. μ.Χ.), πήλινο μυκηναϊκό γυναικείο ειδώλιο τύπου Ψ (1300-1200 π.Χ.), πήλινο μελανόμορφο αρύβαλλο με παράστασης μάχης (600-500 π.Χ.), πήλινο μελαμβαφή κάνθαρο (4ος αι. π.Χ.), και πήλινα λυχνάρια του 4ου αι. π.Χ.

Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού «ο επαναπατρισμός επιτεύχθηκε χάρη στη πολύχρονη και στενή συνεργασία του Γραφείου του Εισαγγελέα του Μανχάταν και του Υπουργείου Πολιτισμού».

Από την πλευρά της η κυρία Μενδώνη επισήμανε ότι «το Υπουργείο Πολιτισμού έχει καταφέρει, τα τελευταία χρόνια, τον επαναπατρισμό εκατοντάδων κλεμμένων πολιτιστικά αγαθών. Κάθε επαναπατρισμός έχει ξεχωριστή σημασία, καθώς έχει άμεση σχέση με τη συλλογική και ατομική μας ταυτότητα. Το ελληνικό κράτος δίνει προτεραιότητα στον επαναπατρισμό αρχαιοτήτων που δικαιωματικά ανήκουν στην πατρίδα μας, αλλά παραμένουν παρανόμως στο εξωτερικό».

«Η Ελλάδα», σημείωσε η υπουργός Πολιτισμού, «σε καμία περίπτωση δεν διεκδικεί να αδειάσουν τα μουσεία που φιλοξενούν και εκθέτουν έργα της αρχαίας ελληνικής τέχνης. Διεκδικεί, όμως, την επιστροφή όλων των παρανόμως εξαχθέντων πολιτιστικών θησαυρών της και την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, μια μοναδική περίπτωση. Η βίαιη απομάκρυνση των Γλυπτών κατέστρεψε την ακεραιότητα του ιστάμενου μνημείου, συμβόλου του Δυτικού Πολιτισμού».

Η παρασημοφόρηση

Με το πέρας της τελετής επαναπατρισμού, η Λίνα Μενδώνη παρασημοφόρησε εκ μέρους της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ελληνικής Κυβέρνησης τον κ. Μπογδάνος με το παράσημο του «Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικα», για την συμβολή του στην επανάκτηση και τον επαναπατρισμό στην Ελλάδα πλήθος αρχαιοτήτων.

«Αυτή η παρασημοφόρηση δεν είναι μόνο η απόδειξη για τον αδυσώπητο αγώνα του ενάντια στην παράνομη διακίνηση και τη λεηλασία πολύτιμων αντικειμένων, αλλά και η αναγνώριση στην ελληνική του κληρονομιά. Ο Μatthew Bogdanos είναι ένας από εμάς – όχι μόνο λόγω της πατρογονικής του ρίζας στη Λήμνο και της σύνδεσής του με τη ζωντανή ελληνοαμερικανική κοινότητα, αλλά, κυρίως, λόγω της ακλόνητης αφοσίωσής του στην προστασία της κλασικής κληρονομιάς και των οικουμενικών αξιών της. Είναι Έλληνας, όχι μόνο από καταγωγή, αλλά από το έργο που έχει κάνει—και συνεχίζει να κάνει—για να διαφυλάξει την κληρονομιά του αρχαίου κόσμου» είπε η κυρία Μενδώνη.

Από την πλευρά του ο Επικεφαλής του Τμήματος Καταπολέμησης Παράνομης Διακίνησης Αρχαιοτήτων του Γραφείου του Εισαγγελέα του Μανχάταν, βαθύτατα συγκινημένος, είπε: «Είναι μεγάλη τιμή για μένα ότι παίρνω αυτό το παράσημο από την Ελληνική Δημοκρατία, τη χώρα καταγωγής της οικογένειάς μου. Δεσμεύομαι ότι θα συνεχίζω να εργάζομαι στην κατεύθυνση αυτή, προκειμένου να επιστραφεί στην Ελλάδα η τεράστια πολιτιστική της κληρονομιά. Δεν θεωρώ αυτή τη διάκριση ως επιβράβευση για την παρελθούσα προσφορά μου, αλλά για τις μελλοντικές μου υπηρεσίες».

Στην τελετή παρέστησαν η Γενική Πρόξενος της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, Ιφιγένεια Καναρά, η πάρεδρος του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Ευθυμία Γκαράνη, ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών Γεώργιος Τσαπρούνης, η Διευθύντρια Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών του ΥΠΠΟ Βάσω Παπαγεωργίου και η Τμηματάρχης Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών Έλενα Βλαχογιάννη.

Πηγή: amyna.news

Διαβάστε ΕΔΩ περισσότερες ειδήσεις