Ο Γιάννης Στουρνάρας μιλά για την ελληνική και ευρωπαϊκή οικονομία: «Στάση αναμονής στα επιτόκια»

Σε συνέντευξή του στην ισπανική εφημερίδα El País, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), Γιάννης Στουρνάρας, παρουσίασε τη δική του ανάλυση για την πορεία της ελληνικής οικονομίας τα τελευταία χρόνια και τις προοπτικές της ευρωπαϊκής. Ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε ότι η Ελλάδα πλέον αναπτύσσεται με ταχύτερους ρυθμούς από τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ η προεδρία Έλληνα υπουργού στο Eurogroup, όπως ανέφερε, αποτελεί ισχυρή απόδειξη της βελτιωμένης θέσης της χώρας σε σχέση με το 2009.

Ερωτηθείς σχετικά με το αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) θα πρέπει να μειώσει τα επιτόκια δανεισμού, ο επικεφαλής της ΤτΕ συνέστησε «στάση αναμονής», ενώ παράλληλα αναφέρθηκε στην επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, τονίζοντας την ανάγκη για υπευθυνότητα στις δημοσιονομικές πολιτικές.

Απαντώντας σε ερώτηση για το αν η Ελλάδα αποτελεί «success story», όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, ο κ. Στουρνάρας παραδέχτηκε τους ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης σε σύγκριση με την υπόλοιπη ΕΕ. Ωστόσο, επισήμανε ότι το κατά κεφαλήν εισόδημα παραμένει πολύ κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα, κάτι που, όπως σημείωσε, παρατηρείται σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εξήγησε ότι η Ελλάδα ξεκίνησε από εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, έχοντας υποστεί μείωση του ΑΕΠ κατά 25% εν καιρώ ειρήνης, μαζί με σημαντικά δημοσιονομικά και ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών. Περιέγραψε τις συνθήκες του 2009 ως «εξωπραγματικές», με την οικονομία να έχει διογκωθεί τεχνητά λόγω αυτών των διπλών ελλειμμάτων.

Ο κ. Στουρνάρας τόνισε ότι η σημερινή θέση της Ελλάδας είναι πολύ καλύτερη, με το γεγονός ότι Έλληνας υπουργός προεδρεύει του Eurogroup να αποτελεί ισχυρή απόδειξη. Σημείωσε ότι πολλοί, ακόμα και εντός ακαδημαϊκών και πολιτικών κύκλων, δεν περίμεναν την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

Σε ερώτηση για το γιατί η ανάκαμψη δεν είναι ισχυρότερη, παρά το χαμηλό σημείο εκκίνησης, ο διοικητής της ΤτΕ απάντησε ότι η βελτίωση της παραγωγικότητας είναι απαραίτητη, κάτι που απαιτεί περισσότερες επενδύσεις. Χαρακτήρισε το επενδυτικό κενό ως μια από τις συνέπειες της κρίσης.

Σχετικά με την πιο εμφανή πληγή της λιτότητας, ο κ. Στουρνάρας ανέφερε την οικονομική δυσχέρεια των ευάλωτων ομάδων. Όσον αφορά τα δημοσιονομικά περιθώρια βελτίωσης, υπενθύμισε τις αλόγιστες δημοσιονομικές και μισθολογικές πολιτικές πριν από την κρίση, καθώς και τις υπερβολικές αυξήσεις συντάξεων, που ήταν αποσυνδεδεμένες από την παραγωγικότητα. Τόνισε την ανάγκη για συνετή χρήση του δημοσιονομικού «μαξιλαριού» και τη συνέχιση της μείωσης του χρέους, αναφέροντας την επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την ανάγκη για υπευθυνότητα, ώστε να αποφευχθούν ξανά αλόγιστες πολιτικές.

Ο διοικητής της ΤτΕ σχολίασε επίσης την πολιτικοποίηση των κεντρικών τραπεζών, λέγοντας ότι ο Jean-Claude Trichet δεν μπορούσε να λάβει αποφάσεις για τη ρευστότητα χωρίς τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους. Αναγνώρισε ότι δεν ήταν συνετό για την ΕΚΤ να ενταχθεί στην τρόικα, λέγοντας ότι έχουν αντληθεί διδάγματα από αυτά τα λάθη, ενώ η εμμονή του ΔΝΤ στη λιτότητα προκάλεσε μεγαλύτερη δυσκολία.

Όσον αφορά την προσέγγιση των Βρυξελλών και του ΔΝΤ, ο κ. Στουρνάρας συμφώνησε ότι αναγνώρισαν την υπερβολή της λιτότητας, γεγονός που εξηγεί την άνοδο του λαϊκισμού. Ωστόσο, επισήμανε ότι αυτό οδήγησε στην έγκριση κονδυλίων από το NextGenerationEU για την ανάκαμψη από την πανδημία.

Ως αδυναμίες της Ελλάδας, παρά τη βελτίωση των εξαγωγών, ανέφερε το εμπορικό έλλειμμα. Αν και τα δημόσια οικονομικά είναι σε τάξη, η ιδιωτική αποταμίευση παραμένει χαμηλή. Το χειρότερο, σύμφωνα με τον ίδιο, που άφησε η κρίση ήταν η μείωση των επενδύσεων και η φυγή εξειδικευμένου ανθρώπινου κεφαλαίου στο εξωτερικό (brain drain), κάνοντας τη χώρα φτωχότερη.

Σχετικά με τη μεταναστευτική πολιτική, ο κ. Στουρνάρας δήλωσε ότι η μετανάστευση αποτελεί μια από τις λύσεις στο δημογραφικό πρόβλημα. Προέβλεψε ότι πόλεμοι και κλιματική αλλαγή θα προσελκύσουν περισσότερους ανθρώπους, και αν η Ελλάδα μπορέσει να προσελκύσει ταλέντα, θα μετριάσει το πρόβλημα.

Αναφερόμενος στην Ευρώπη, ο κ. Στουρνάρας τόνισε την ανάγκη για δύσκολες αποφάσεις από τις χώρες με δημοσιονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα, και την άμεση δράση της ΕΕ, καλώντας για την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, της ενιαίας αγοράς και την έκδοση ευρωομολόγων. Υπογράμμισε ότι οι μεγάλες επενδυτικές κεφαλαιακές ροές δεν κατευθύνονται στην Ευρώπη λόγω της έλλειψης ενός ασφαλούς περιουσιακού στοιχείου.

Σχετικά με τον πληθωρισμό και τα επιτόκια, ο κ. Στουρνάρας ανέφερε ότι θα μειωθεί κάτω από το 2% το 2026. Παρ’ όλα αυτά, επισήμανε δυνάμεις που δρουν αντιφατικά: η αύξηση των πωλήσεων κινεζικών αγαθών στην Ευρώπη λόγω αμερικανικών δασμών μπορεί να μειώσει τις τιμές, ενώ οι επενδύσεις για την κλιματική αλλαγή και την άμυνα μπορεί να τις αυξήσουν. Περιέγραψε την κατάσταση ως «επισφαλή ισορροπία» με επιτόκια 2% και πληθωρισμό 2%. Η συμβουλή του παρέμεινε «στάση αναμονής». Κατέληξε λέγοντας ότι το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι τόσο η Κίνα, όσο οι δασμοί των ΗΠΑ και τα δικά της λάθη, λόγω μιας κατακερματισμένης ενιαίας αγοράς.