Νέο σύστημα για τον ΦΠΑ: Άμεση απόδοση στο Δημόσιο, τέλος στη φοροδιαφυγή

Η φορολογική διοίκηση προωθεί ένα καινοτόμο σύστημα, στο οποίο ένα μέρος του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) θα αποδίδεται άμεσα στο Δημόσιο μετά από κάθε ηλεκτρονική συναλλαγή, παρακάμπτοντας τις επιχειρήσεις. Στόχος αυτής της πρωτοβουλίας είναι η δραστική μείωση της φοροδιαφυγής και η εξάλειψη των χρονικών καθυστερήσεων στην απόδοση του ΦΠΑ.

Σύμφωνα με δημοσίευμα της «Καθημερινής», η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) σχεδιάζει μηχανισμούς όπου, κατά τη διεκπεραίωση κάθε συναλλαγής μέσω POS, ένα τμήμα του ΦΠΑ θα κατευθύνεται απευθείας στα κρατικά ταμεία. Ενδεικτικά, αν ο ΦΠΑ μιας συναλλαγής ανέρχεται σε 100 ευρώ, ποσό ύψους 30 ή 50 ευρώ θα καταλήγει άμεσα στο Δημόσιο τη στιγμή της πληρωμής.

Η φορολογική διοίκηση εξετάζει δύο βασικά σενάρια για την εφαρμογή του νέου συστήματος:

1. **Σταθερό ποσοστό απόδοσης:** Σε κάθε συναλλαγή, ένα προκαθορισμένο ποσοστό του ΦΠΑ (π.χ. 30% ή 50%) θα αποδίδεται αυτόματα, ενώ το υπόλοιπο θα συμψηφίζεται με τον ήδη καταβληθέντα ΦΠΑ από την επιχείρηση.
2. **Εξατομικευμένο ποσοστό:** Κάθε επιχείρηση θα έχει ένα προσαρμοσμένο ποσοστό ΦΠΑ για αυτόματη απόδοση, υπολογιζόμενο βάσει του τζίρου της προηγούμενης χρονιάς και των μηνιαίων καταβολών ΦΠΑ.

Για το Δημόσιο, η αλλαγή αυτή αναμένεται να επιφέρει αύξηση της εισπραξιμότητας και άμεση ροή εσόδων. Αντίθετα, για τις επιχειρήσεις, η νέα διάταξη θα σημαίνει την απώλεια ενός άτυπου «κερδοφόρου» μηχανισμού, καθώς μέχρι σήμερα πολλές επιχειρήσεις αξιοποιούσαν τον εισπραττόμενο ΦΠΑ για την κάλυψη άλλων λειτουργικών αναγκών.

Η φορολογική διοίκηση επισημαίνει ότι περίπου 25 δισ. ευρώ του πραγματικού ληξιπρόθεσμου χρέους προς το Δημόσιο προέρχονται από αδιάθετο ΦΠΑ. Η πέρυσι εφαρμοζόμενη ρύθμιση για τη μηνιαία πληρωμή ΦΠΑ, με σκοπό την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, αναδεικνύει τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν ιδίως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην έγκαιρη απόδοση του φόρου.

Η πλήρης αυτοματοποίηση της είσπραξης του ΦΠΑ απαιτεί σημαντικές αναβαθμίσεις στα συστήματα πληρωμών, καθώς και προσαρμογές στα λογισμικά των POS και των ταμειακών μηχανών. Η ΑΑΔΕ διαβεβαιώνει ότι οι νέες ταμειακές μηχανές είναι ήδη συμβατές με το μέτρο, ενώ η πιλοτική εφαρμογή θα ξεκινήσει από επαγγελματίες που παρέχουν υπηρεσίες.

Το νέο αυτόματο σύστημα είσπραξης ΦΠΑ εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο ψηφιακού μετασχηματισμού της φορολογικής διοίκησης, το οποίο περιλαμβάνει επίσης τη χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης για τη βελτίωση των ελέγχων και την επίσπευση των επιστροφών φόρων εντός 30 ημερών.