Νέες Στεγαστικές Παρεμβάσεις: Κίνητρα για Ανακαινίσεις και Περιορισμοί για Airbnb
Ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε πακέτο μέτρων για το στεγαστικό, με ευνοϊκές ρυθμίσεις για ενοικιαστές και ιδιοκτήτες, και αυστηρότερους κανόνες για τη βραχυχρόνια μίσθωση.
Ένα νέο πακέτο παρεμβάσεων για το στεγαστικό, που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αναμένεται να ευνοήσει σημαντικά ενοικιαστές που αναζητούν κατοικία εκτός μεγάλων αστικών κέντρων λόγω διορισμού ή μετάθεσης, ιδιοκτήτες παλαιών και κλειστών ακινήτων που θα λάβουν κίνητρα για ανακαίνιση, καθώς και κατασκευαστικές και επενδυτικές εταιρείες. Οι τελευταίες θα μπορούν να διαθέσουν αδιάθετα ακίνητα ή να επενδύσουν σε μετατροπές κτιρίων προς μακροχρόνια μίσθωση με ευνοϊκή φορολογική μεταχείριση.
Αντίθετα, το νέο πλαίσιο επιβάλλει αυστηρότερους κανόνες στη βραχυχρόνια μίσθωση, με “πάγωμα” στην έκδοση νέων αδειών Airbnb στο κέντρο της Θεσσαλονίκης. Στις ζώνες όπου απαγορεύεται η έκδοση νέων αδειών σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ακίνητα που μεταβιβάζονται (μέσω αγοραπωλησίας, γονικής παροχής ή κληρονομιάς) διαγράφονται από το Μητρώο Βραχυχρόνιας Μίσθωσης. Αυτό τα καθιστά υποχρεωτικά για μακροχρόνια μίσθωση ή ιδιοκατοίκηση, αποδεσμεύοντας την άδεια από το ακίνητο.
Στην πρώτη γραμμή των ωφελημένων βρίσκονται οι ενοικιαστές που μετακινούνται στην περιφέρεια για λόγους υπηρεσίας, όπως εκπαιδευτικοί, γιατροί και νοσηλευτές. Αυτοί οι δικαιούχοι θα λαμβάνουν πλέον επιστροφή ενοικίου που αντιστοιχεί σε δύο μήνες μίσθωσης, με ανώτατο ποσό τα 800 ευρώ ανά μήνα, χωρίς την εφαρμογή εισοδηματικών κριτηρίων. Υπενθυμίζεται ότι η υφιστάμενη επιστροφή ενοικίου είναι οριζόντια, βασίζεται σε εισοδηματικά κριτήρια και αντιστοιχεί στο 1/12 του ετήσιου ενοικίου, με ανώτατο ετήσιο όριο 800 ευρώ, προσαυξανόμενο ανά παιδί.
Το επίκεντρο του στεγαστικού πακέτου αποτελεί το νέο πρόγραμμα ανακαινίσεων, με στόχο την επανένταξη χιλιάδων κλειστών ακινήτων στην αγορά. Για το 2026, προγραμματίζεται ένα νέο πρόγραμμα “Ανακαινίζω”, το πρώτο στην Ευρώπη που θα χρηματοδοτεί πλήρεις ανακαινίσεις ιδιωτικών κατοικιών με ευρωπαϊκούς πόρους. Ο προϋπολογισμός αναμένεται να φτάσει τα 500 εκατομμύρια ευρώ και, σε αντίθεση με το “Εξοικονομώ”, θα καλύπτει γενικές και λειτουργικές ανακαινίσεις, όχι μόνο ενεργειακές παρεμβάσεις. Στόχος είναι η ανακαίνιση 15.000 έως 20.000 κατοικιών, κυρίως παλαιών διαμερισμάτων, ώστε να επανέλθει σε χρήση σημαντικό μέρος του ανενεργού αποθέματος. Το πρόγραμμα θα αφορά κυρίως ακίνητα με οικοδομική άδεια έως 31.12.1990 και επιφάνεια έως 120 τ.μ. Η επιδότηση θα ανέρχεται έως 300 ευρώ/τ.μ., με τη συνολική ενίσχυση ανά κατοικία να φτάνει περίπου τις 36.000 ευρώ. Το βασικό ποσοστό επιδότησης θα είναι 80%-90% του επιλέξιμου κόστους, με προσαυξήσεις για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες, νοικοκυριά ΑμεΑ, καθώς και για ακίνητα σε νησιωτικές ή ορεινές περιοχές.
Η αύξηση της προσφοράς κατοικιών εξαρτάται και από τον κατασκευαστικό κλάδο και τους επενδυτές. Νομικά πρόσωπα θα μπορούν να κατασκευάζουν ή να διαθέτουν ακίνητα αποκλειστικά προς μακροχρόνια μίσθωση για δέκα έτη, με τα έσοδα από τα μισθώματα να εκπίπτουν από τον φόρο εισοδήματος. Αυτό δημιουργεί κίνητρο για τη διάθεση αδιάθετων διαμερισμάτων στη μακροχρόνια αγορά και τον σχεδιασμό νέων επενδύσεων με προσανατολισμό στη μόνιμη κατοικία.
Το μέτρο συνδυάζεται με αλλαγές χρήσης ακινήτων. Νέα πολεοδομική πρόβλεψη θα επιτρέπει την ταχεία μετατροπή υφιστάμενων ακινήτων (βιομηχανικά κτίρια, αποθήκες, επαγγελματικοί χώροι) σε κατοικίες, παρέχοντας λύσεις για παλιά εργοστάσια και ημιτελή κτίρια.
Σχετικά με τη βραχυχρόνια μίσθωση τύπου Airbnb, το “πάγωμα” νέων αδειών επεκτείνεται στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, σε περιοχές όπως η Αριστοτέλους, η Εγνατία, η Τσιμισκή, τα Λαδάδικα και η παραλιακή ζώνη, όπου η τουριστική χρήση έχει περιορίσει τη διαθεσιμότητα κατοικιών για μόνιμη μίσθωση. Παρόμοιο “πάγωμα” ισχύει και σε οκτώ προστατευόμενες ζώνες της Αθήνας (Πλάκα, Μετς, Θησείο, Ψυρρή-Ομόνοια, Εξάρχεια-Μουσείο-Λόφος Στρέφη, Εμπορικό Τρίγωνο, Πειραιώς και Μεταξουργείο). Επίσης, έχει παραταθεί έως το 2026 η αναστολή έκδοσης νέων αδειών στις 1η, 2η και 3η Δημοτικές Κοινότητες.
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στη φοροδιαφυγή στα εισοδήματα από ενοίκια, τονίζοντας ότι εάν υπάρξει μεγαλύτερη συμμόρφωση και ακριβέστερη δήλωση μισθωμάτων, θα εξεταστεί περαιτέρω μείωση της φορολόγησης, με τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης να δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο.