Τέλος στην κοροϊδία: Νέα ρύθμιση ξεμπροστιάζει τους «επιτήδειους» του νόμου Κατσέλη
Χιλιάδες ακίνητα αξίας εκατομμυρίων ευρώ βγαίνουν στο σφυρί μετά από δεκαετή κωλυσιεργία, με συνοπτικές διαδικασίες και ισχυρά κίνητρα
Η κυβέρνηση προχωρά σε μια νέα, αποφασιστική κίνηση για να αντιμετωπίσει τους «πονηρούς» του νόμου Κατσέλη, οι οποίοι, παρά το ότι κέρδισαν δικαστήρια, εξασφάλισαν προστασία, διέσωσαν την κύρια κατοικία τους και πέτυχαν ευνοϊκές ρυθμίσεις για τις οφειλές τους, κωλυσιεργούν εδώ και μια δεκαετία. Με διάφορες δικαιολογίες, αποφεύγουν τη ρευστοποίηση του δεύτερου, τρίτου ή και περισσοτέρων ακινήτων τους, παρόλο που οι ίδιες οι δικαστικές αποφάσεις που τους προστάτευσαν επέβαλαν την πώλησή τους.
Η περίοδος χάριτος για τους οφειλέτες που εκμεταλλεύτηκαν τα κενά του νόμου Κατσέλη, όχι για να επιβιώσουν αλλά για να διατηρήσουν την περιουσία τους εις βάρος των πιστωτών και της κοινωνίας, φτάνει στο τέλος της. Μια νέα διάταξη, αναμένεται να «ξεμπλοκάρει» χιλιάδες υποθέσεις που λιμνάζουν από το 2010 λόγω γραφειοκρατίας ή δόλου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, πίσω από αυτό το «κόλπο» των καθυστερήσεων, κρύβονται ακίνητα αξίας άνω των 300 εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία από το 2026 θα εκποιούνται μαζικά με διαδικασίες εξπρές.
Το φαινόμενο αυτό, που είχε πάρει διαστάσεις επιδημίας από το 2010 και μετά, περιγράφεται από τους Διαχειριστές Δανείων (Servicers) ως μια πάγια τακτική. Αφού ο οφειλέτης διασφαλίσει την κύρια κατοικία του μέσω του νόμου Κατσέλη, αδιαφορεί για την εκποίηση των υπόλοιπων ακινήτων. Επικαλείται γραφειοκρατικά ή προσωπικά εμπόδια, φορολογικές εκκρεμότητες ή απλώς κρύβεται, αφήνοντας τον εκκαθαριστή με τα χέρια δεμένα. Το αποτέλεσμα είναι χιλιάδες ακίνητα, αξίας άνω των 300 εκατομμυρίων ευρώ, να παραμένουν «άφαντα», να μην αξιοποιούνται, να μην φορολογούνται και να μην συμβάλλουν στην προσφορά κατοικιών, σε μια εποχή που η στέγη αποτελεί μείζον πρόβλημα.
Ωστόσο, μια νέα διάταξη που προωθεί το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, μέσω νομοσχεδίου για τις σχολάζουσες κληρονομιές, δίνει τη δυνατότητα στον δικαστικά ορισμένο εκκαθαριστή να εκπλειστηριάζει τα εν λόγω ακίνητα. Η διάταξη, στο άρθρο 177, στοχεύει κυρίως σε εκείνους που, ενώ επωφελήθηκαν από τον νόμο, κέρδισαν το δικαστήριο και πέτυχαν ευνοϊκές ρυθμίσεις, σκοπίμως δεν ρευστοποίησαν τη λοιπή περιουσία τους, όπως ρητά όριζε η δικαστική απόφαση.
Το νέο άρθρο έρχεται να λύσει τον γόρδιο δεσμό της γραφειοκρατίας με συνοπτικές διαδικασίες, καθιστώντας τον εκκαθαριστή απόλυτο κυρίαρχο της διαδικασίας. Αυτό επιτυγχάνεται με τρεις τρόπους:
1. **Παράκαμψη του οφειλέτη:** Ο εκκαθαριστής δεν θα χρειάζεται πλέον να περιμένει τον οφειλέτη για προσκόμιση εγγράφων. Η ρύθμιση καταργεί την υποχρέωση προσκόμισης φορολογικής ή ασφαλιστικής ενημερότητας του οφειλέτη για να ολοκληρωθεί η μεταβίβαση.
2. **Διαφάνεια και ταχύτητα:** Ο εκκαθαριστής υποχρεούται εντός τριών μηνών να δημοσιεύσει πρόσκληση ενδιαφέροντος, αλλιώς αντικαθίσταται.
3. **Οικονομικό κίνητρο:** Προβλέπεται βασική αμοιβή 5% επί του τιμήματος πώλησης, με μπόνους 0,5% αν η πώληση ολοκληρωθεί εντός 6 μηνών.
Στόχος του υπουργείου είναι μια ρύθμιση win-win: τα ακίνητα αυξάνουν την προσφορά και διορθώνουν τις τιμές, οι οφειλέτες διαγράφουν χρέη, και οι πιστωτές εισπράττουν, χωρίς να απειλείται η δημοσιονομική ευστάθεια.
Επιπλέον, αυτή η διάταξη αποκαθιστά την αίσθηση δικαιοσύνης σε θέματα υπερχρέωσης. Ο νόμος Κατσέλη, που ψηφίστηκε πριν από 15 χρόνια (ν. 3869/2010), φτιάχτηκε για να προστατεύσει τους αδύναμους, όχι για να προσφέρει ασυλία σε όσους έχουν περιουσία και αρνούνται να πληρώσουν. Τα νομικά παράθυρα που εκμεταλλεύτηκαν «στρατηγικοί κακοπληρωτές», συχνά με καθοδήγηση επαγγελματιών, οδήγησαν στην απαξίωση του νόμου και στην αδυναμία εκδίκασης αιτήσεων πραγματικά αδυνάτων. Η νέα ρύθμιση στέλνει το μήνυμα ότι το πάρτυ ασυδοσίας και αδράνειας τελείωσε.