Νέες «ασπίδες» για χρέη: Απαλλαγή από διώξεις και voucher στήριξης

Δύο νέα «όπλα» προσφέρει σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση δυσκολιών και την πρόληψη προβλημάτων υπερχρέωσης. Μέσω διατάξεων που ενσωματώθηκαν σε νομοσχέδιο για τα Ιδρύματα και τις Σχολάζουσες Κληρονομιές, όσοι καταφεύγουν στη λύση της πτώχευσης απαλλάσσονται από διώξεις, ενώ επιπλέον, το κράτος θα επιδοτεί με «voucher» επαγγελματίες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες, παρέχοντάς τους εξειδικευμένη υποστήριξη για να ορθοποδήσουν.

Η πιο σημαντική καινοτομία αφορά στην πλήρη απαλλαγή από ποινικές διώξεις για όσους κηρύσσονται σε πτώχευση. Με τη νέα διάταξη, που προστίθεται στον ν.4738/2020, αλλάζει ριζικά το τοπίο για επιχειρηματίες και πολίτες που λυγίζουν υπό το βάρος των χρεών. Αυτή η ρύθμιση συνιστά «δεύτερη ευκαιρία» για όσους έκλεισαν την επιχείρησή τους λόγω αντίξοων συνθηκών, απελευθερώνοντάς τους από ποινικές καταδίκες και επιτρέποντάς τους να ξεκινήσουν από την αρχή, απαλλαγμένοι από τα βάρη του παρελθόντος. Συγκεκριμένα, από τη στιγμή που δημοσιεύεται η δικαστική απόφαση πτώχευσης ή καταχωρείται το όνομα του οφειλέτη στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Φερεγγυότητας, παύει κάθε δίωξη για χρέη προς την εφορία και τον ΕΦΚΑ. Η ρύθμιση καλύπτει αδικήματα μη καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και καθυστέρησης καταβολής εισφορών στους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης. Εάν ο οφειλέτης ολοκληρώσει επιτυχώς τη διαδικασία της πτώχευσης και απαλλαγεί νόμιμα από τα χρέη του, το αξιόποινο εξαλείφεται οριστικά, διαγράφοντας το αδίκημα από το ποινικό μητρώο. Όπως δήλωσε ο υπουργός Κυριάκος Πιερρακάκης, «το κράτος επιλέγει να μην ποινικοποιεί την οικονομική δυσκολία».

Το δεύτερο σκέλος των μέτρων εισάγει, για πρώτη φορά, συστήματα πρόληψης της οικονομικής κατάρρευσης των επιχειρήσεων, πριν φτάσουν στο σημείο «χωρίς επιστροφή». Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και της Κοινωνίας της Πληροφορίας, το κράτος θα χορηγεί δωρεάν voucher σε επαγγελματίες που απειλούνται ή βρίσκονται σε κίνδυνο αφερεγγυότητας, καλύπτοντας το κόστος εξειδικευμένης υποστήριξης και καθοδήγησης από πιστοποιημένους ειδικούς συμβούλους. Το πρόγραμμα στηρίζεται στον «Μηχανισμό Έγκαιρης Προειδοποίησης», ο οποίος θα παρακολουθεί τους οικονομικούς δείκτες των επιχειρήσεων. Όταν εντοπίζονται πρόδρομα σημάδια κινδύνου, ο επαγγελματίας θα μπορεί να υποβάλει αίτηση μέσω ειδικής πλατφόρμας της Γενικής Γραμματείας Χρηματοπιστωτικού Τομέα και Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Το καινοτόμο στοιχείο είναι ότι καλύπτονται όχι μόνο οικονομικές και νομικές συμβουλές, αλλά και υπηρεσίες ψυχολογικής υποστήριξης, ενδυνάμωσης και εμψύχωσης (mentoring), αναγνωρίζοντας επίσημα το ψυχολογικό βάρος της υπερχρέωσης. Αυτή η ολιστική προσέγγιση στοχεύει να στηρίξει τον οφειλέτη, βοηθώντας τον να καταρτίσει ένα βιώσιμο σχέδιο διάσωσης και ανάκαμψης, αλλά και να βρει το σθένος για να το υλοποιήσει.

Ο νόμος περιλαμβάνει επίσης τεχνικές ρυθμίσεις για ευάλωτους οφειλέτες που λαμβάνουν κρατική συνεισφορά για την κατοικία τους. Συγκεκριμένα, αν ένας ευάλωτος οφειλέτης ενταχθεί στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών και υπογράψει νέα σύμβαση περισώζοντας την κατοικία, η προηγούμενη κρατική συνεισφορά διακόπτεται αυτόματα. Αυτή η διάταξη στοχεύει στην αποφυγή διπλής επιδότησης του ίδιου οφειλέτη, καθώς πλέον δεν υπάρχει λόγος για την προσωρινή επιδότηση ενοικίου, εφόσον διασώζεται η κύρια κατοικία.