Ο Έλληνας Πρωθυπουργός στο Τιμόνι του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας
Από αποδέκτης βοήθειας, η Ελλάδα αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο στον οργανισμό που τη διέσωσε.
Ο Κυριάκος Πιερρακάκης, αναλαμβάνοντας την προεδρία του Eurogroup, αποκτά έναν εξίσου κρίσιμο ρόλο, αυτόν του επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM). Οι δύο αυτοί θεσμικοί ρόλοι συνδέονται άμεσα, δίνοντας στον Έλληνα υπουργό όχι μόνο τη δυνατότητα συντονισμού των οικονομικών πολιτικών της Ευρωζώνης, αλλά και τον θεσμικό έλεγχο ενός μηχανισμού ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση δανείων και εργαλείων στήριξης όλων των κρατών-μελών.
Ως επικεφαλής του ESM, ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα έχει λόγο σε καίρια ζητήματα όπως η χρηματοδότηση, η αναδιάρθρωση χρέους και η παρακολούθηση προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής και σταθερότητας. Συμβολικά, η Ευρώπη, που πριν από μια δεκαετία δημιούργησε τον ESM για να σώσει την Ελλάδα, βλέπει πλέον τη χώρα μας να ηγείται αυτού του οργανισμού το 2026.
Η Ελλάδα, από χώρα που λάμβανε βοήθεια, μετατρέπεται πλέον σε αρχιτέκτονα διάσωσης άλλων κρατών, όποτε και αν αυτό κριθεί απαραίτητο. Το «μάθημα» της ελληνικής κρίσης αποδείχθηκε καθοριστικό κριτήριο για την επιλογή του Έλληνα υποψηφίου. Όπως ο ίδιος δήλωσε, «το μάθημα δεν είναι καθαρά εθνικό, είναι θεμελιωδώς ευρωπαϊκό». Μια ιστορία «απόλυτης καταστροφής», όπου η Ελλάδα ήταν «πιο κακός μαθητής» των Μνημονίων, εξελίσσεται πλέον στο μεγάλο «success story» της Ευρώπης, αναδεικνύοντας την ανθεκτικότητα, την ευελιξία και τις οικονομικές της επιδόσεις.
Η εκλογή Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup τον φέρνει και επικεφαλής του μηχανισμού που δημιουργήθηκε εξαιτίας της ελληνικής κρίσης, ο οποίος, μαζί με τον προκάτοχό του EFSF, χορήγησε στη χώρα μας δάνεια ύψους άνω των 200 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ο EFSF, αρχικά δημιουργημένος για την Ελλάδα, εξελίχθηκε σε μόνιμο Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης, παρέχοντας βοήθεια σε Κύπρο, Ισπανία, Ιρλανδία και Πορτογαλία, ενώ μετά την πανδημία και την παγκόσμια ύφεση, ο ESM ανέλαβε δάνεια τρισεκατομμυρίων για ολόκληρη την Ευρώπη.
Η Ελλάδα, μετά από χρόνια στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους, αναλαμβάνει σήμερα την ηγεσία του μηχανισμού που τη διέσωσε. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης θα προεδρεύει ταυτόχρονα στο Eurogroup και τον ESM, οργανισμοί που σχεδιάζουν και εφαρμόζουν προγράμματα διάσωσης για χώρες και τράπεζες σε κρίση.
Αυτό σημαίνει ότι ο Έλληνας υπουργός θα έχει θεσμικό ρόλο και επιρροή ως πιστωτής, στη διαχείριση των δανείων που έλαβε και η χώρα, στο πλαίσιο των προγραμμάτων του ESM. Η «σχέση» ESM και Ελλάδας παραμένει στενή για τα επόμενα 45 χρόνια, μέχρι το 2070, οπότε και θα πρέπει να εξοφληθούν τα δανεισθέντα κεφάλαια. Σημειώνεται ότι η Ελλάδα έλαβε 61,9 δισ. ευρώ κατά την τετραετία 2015-2018, ενώ προηγήθηκαν 141,8 δισ. από τον EFSF (2012-2015). Αυτά τα δάνεια συνοδεύονταν από σκληρές μεταρρυθμίσεις, ενώ σήμερα η χώρα όχι μόνο εξοφλεί κανονικά, αλλά προχωρά και σε προγραμματισμένες πρόωρες αποπληρωμές.
Η μετάβαση από αποδέκτης αυστηρών όρων σε διαμορφωτής όρων για άλλους φέρνει πολλαπλές συνέπειες: αναβάθμιση ρόλου, καθώς ο Πιερρακάκης θα συντονίζει την οικονομική πολιτική ολόκληρης της Ευρωζώνης, καταξίωση, καθώς η Ελλάδα βρίσκεται στον πυρήνα των σημαντικών οικονομικών οργάνων της ΕΕ, ενισχυμένη εμπιστοσύνη, που αντανακλάται στην στήριξη από ισχυρούς εταίρους, και έλεγχο των εξελίξεων, καθώς η χώρα θα συμμετέχει στον καθορισμό δημοσιονομικών πολιτικών και επενδυτικών στρατηγικών. Η νέα θέση προσφέρει επίσης διαπραγματευτική ισχύ, δίνοντας στην Ελλάδα πρόσβαση στις κρίσιμες συζητήσεις για το μέλλον της Ευρωζώνης.