Η ΑΑΔΕ δημιουργεί ψηφιακό φρουρό για την πάταξη της φοροδιαφυγής

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) εισέρχεται σε μια νέα εποχή με τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ψηφιακού ελεγκτή, αξιοποιώντας την τεχνολογία αιχμής. Το καινοτόμο σύστημα, το οποίο θα λειτουργεί αυτόματα, θα ανοίγει το φορολογικό προφίλ κάθε ΑΦΜ σε πραγματικό χρόνο. Στόχος είναι ο εντοπισμός συμπεριφορών που παραβιάζουν τη νομοθεσία, αποκλίσεων από τον κλαδικό μέσο όρο, ακόμη και απόκρυψης περιουσιών που δεν μπορούν να διαφανεί με τις τρέχουσες διαδικασίες διασταύρωσης. Για πρώτη φορά, η ΑΑΔΕ οργανώνει έναν πλήρως ψηφιακό μηχανισμό επιτήρησης, ικανό να αναλύει χιλιάδες δεδομένα ανά δευτερόλεπτο και να ενεργοποιεί στοχευμένους ελέγχους, προσαρμοσμένους στο προφίλ κινδύνου κάθε φορολογουμένου.

Στο επίκεντρο του νέου σχεδίου βρίσκεται η δημιουργία ενός εξατομικευμένου φορολογικού προφίλ για κάθε ΑΦΜ. Αυτό το προφίλ θα ενημερώνεται διαρκώς με στοιχεία από δηλώσεις, πληρωμές, συναλλαγές, δεδομένα POS, τιμολόγια, διασυνδέσεις με τρίτους και συγκριτικά στοιχεία του κλάδου. Η ΑΑΔΕ αφήνει πίσω το μοντέλο των τυχαίων ελέγχων, στρεφόμενη σε μια πλήρως αυτοματοποιημένη διαδικασία παρακολούθησης της φορολογικής συμπεριφοράς σε πραγματικό χρόνο. Το επιχειρησιακό σχέδιο τονίζει ότι η νέα αρχιτεκτονική δεν εστιάζει μόνο στη διαπίστωση παραβάσεων, αλλά κυρίως στην πρόληψή τους. Το σύστημα θα ανιχνεύει ανωμαλίες, θα υπολογίζει πιθανότητες μη συμμόρφωσης και θα εκδίδει προειδοποιήσεις πριν δημιουργηθούν χρέη ή σημαντικές αποκλίσεις.

Η Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) αποτελεί τον πυρήνα αυτής της επανάστασης. Τα μοντέλα μηχανικής μάθησης θα αναλύουν το ιστορικό κάθε ΑΦΜ, θα συγκρίνουν στοιχεία με τα κλαδικά δεδομένα και θα εντοπίζουν απότομες μεταβολές που ενδέχεται να υποδηλώνουν φοροδιαφυγή. Αιφνίδια πτώση τζίρου, ασυνήθιστα χαμηλές δηλώσεις σε σύγκριση με τον μέσο όρο του κλάδου, τιμολόγια χωρίς πραγματική δραστηριότητα ή πολλαπλές μικρές συναλλαγές που μαρτυρούν κατακερματισμό εσόδων, θα ενεργοποιούν αυτόματα ειδοποιήσεις (alerts). Αυτές οι ειδοποιήσεις θα οδηγούν είτε σε προειδοποίηση προς τον φορολογούμενο, είτε σε άμεσο, στοχευμένο έλεγχο από τα αρμόδια τμήματα της ΑΑΔΕ.

Παράλληλα, η Αρχή αναβαθμίζει πλήρως τα εργαλεία διασταύρωσης δεδομένων. Το σύστημα myDATA, τα POS, οι ταμειακές μηχανές, οι πληρωμές από τράπεζες και οι πληροφορίες που αποστέλλουν τρίτοι φορείς, θα αξιοποιούνται σε πραγματικό χρόνο για τη συμπλήρωση του φορολογικού προφίλ κάθε ΑΦΜ. Έτσι, το σύστημα θα είναι σε θέση να εντοπίζει αποκλίσεις από τη συνηθισμένη επιχειρηματική ή επαγγελματική συμπεριφορά άμεσα, αντί για μήνες μετά, όπως συνέβαινε στο παρελθόν.

Η διαστρωμάτωση των φορολογουμένων σε κατηγορίες κινδύνου αποτελεί βασικό κομμάτι του σχεδίου. Κάθε ΑΦΜ θα ταξινομείται ανάλογα με το ιστορικό του, παρουσιάζοντας καθυστερήσεις, ασυνήθιστες αποκλίσεις ή μοτίβα που σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα φοροδιαφυγής. Αυτό το νέο προφίλ θα καθορίζει άμεσα τον τρόπο και τον χρόνο διενέργειας του ελέγχου, μειώνοντας τους οριζόντιους ελέγχους και ενισχύοντας εκείνους που βασίζονται σε πραγματικά δεδομένα κινδύνου. Η ΑΑΔΕ στοχεύει να υιοθετήσει μοντέλα όπως αυτά της Ολλανδίας, του Καναδά και της Αυστραλίας, όπου οι ψηφιακές τεχνικές ανάλυσης κινδύνου είναι καθημερινό εργαλείο πρόληψης.

Η ΑΑΔΕ επιδιώκει να προβλέπει πότε ένας φορολογούμενος κινδυνεύει να μην είναι συνεπής στις υποχρεώσεις του, να εντοπίζει πότε ένας επαγγελματίας εγκαταλείπει μια ρύθμιση και να παρεμβαίνει νωρίτερα, μέσω ειδοποιήσεων ή ψηφιακών διασφαλίσεων. Η «ανάλυση συμπεριφοράς» θα χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό μοτίβων, όπως μικρές επαναλαμβανόμενες καθυστερήσεις, απότομες πτώσεις των δηλωθέντων ποσών ή συναλλαγές που δεν συνάδουν με το οικονομικό περιβάλλον του κλάδου.

Η προσέγγιση αυτή περιλαμβάνει επίσης στοχευμένη ανίχνευση κρυφών περιουσιακών στοιχείων. Μέσω διασταυρώσεων με τράπεζες, συμβολαιογράφους, Κτηματολόγιο, στοιχεία ακινήτων, μεταβιβάσεις οχημάτων και διεθνείς πλατφόρμες, το σύστημα θα μπορεί να εντοπίζει περιουσιακά στοιχεία που δεν έχουν δηλωθεί ή που συνδέονται με πρόσωπα μέσω έμμεσων συναλλαγών. Ο στόχος είναι όχι μόνο η αποκάλυψη αδήλωτου πλούτου, αλλά και η ταχύτερη αξιολόγηση υποθέσεων με σημαντικά περιουσιακά κενά.

Όλα τα παραπάνω θα υλοποιηθούν με ένα ενισχυμένο Κέντρο Ανάλυσης Κινδύνου, το οποίο θα λειτουργεί ως το «νευρικό σύστημα» του νέου πλαισίου. Οι ελεγκτές θα έχουν πρόσβαση σε real time προφίλ κινδύνου, θα βλέπουν άμεσα τα alerts και θα μπορούν να δράσουν άμεσα, ακόμη και απομακρυσμένα, χωρίς φυσική παρουσία στις επιχειρήσεις. Το σχέδιο προβλέπει επίσης τη δημιουργία νέων dashboards και εργαλείων παρακολούθησης, τα οποία θα συγκεντρώνουν όλες τις πληροφορίες ενός ΑΦΜ σε ένα ενιαίο, δυναμικά ενημερωμένο περιβάλλον.