Η τελική μάχη για την προεδρία του Eurogroup: Πιερρακάκης vs. βαν Πετεγκέμ

Σήμερα, 11 Δεκεμβρίου, στις Βρυξέλλες αναμένεται να κορυφωθεί η τελική αναμέτρηση για την προεδρία του Eurogroup, του άτυπου αλλά ισχυρού «κονκλάβιου» των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Οι δύο βασικοί διεκδικητές, ο υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, Κυριάκος Πιερρακάκης, και ο ομόλογός του από το Βέλγιο, Βινσέντ βαν Πετεγκέμ, θα περιμένουν μέχρι το απόγευμα για το αποτέλεσμα μιας κρίσιμης ψηφοφορίας, για την οποία οι προβλέψεις διπλωματών και αξιωματούχων της ΕΕ κυμαίνονται από εξαιρετικά αποκλίνουσες έως αντιφατικές.

Οι 20 υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης θα αρχίσουν να συγκεντρώνονται στις Βρυξέλλες στις 15:00 ώρα Ελλάδας, με τη συνεδρίαση να ξεκινά περίπου δύο ώρες αργότερα. Λίγο αργότερα, κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης, θα ξεκινήσει η διαδικασία ψηφοφορίας, μετά την οποία θα γίνει γνωστό εάν ο πέμπτος πρόεδρος στην ιστορία του Eurogroup θα εκλεγεί από την πρώτη ψηφοφορία ή αν θα χρειαστεί «δεύτερος γύρος».

Για να εξασφαλιστεί η προεδρία, οι υποψήφιοι, οι οποίοι προέρχονται και οι δύο από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), χρειάζονται την απλή πλειοψηφία, δηλαδή 11 ψήφους από τις 20 συνολικά. Σε περίπτωση που δεν υπάρξει πλειοψηφία για κάποιον υποψήφιο, είναι πιθανό ο λιγότερο δημοφιλής να αποσυρθεί και το Eurogroup να αναθέσει τα καθήκοντα στον εναπομείναντα υποψήφιο ομοφώνως, ένα σενάριο που έχει συμβεί και στο παρελθόν. Για παράδειγμα, το 2017 ο Μάριο Σεντένο εξελέγη μετά από τρεις ψηφοφορίες, ενώ το 2020 ο Πασκάλ Ντόναχιου επικράτησε στον δεύτερο γύρο έναντι της Νάντια Καλβίνο.

Παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση

Το ΕΛΚ, με έξι ψήφους (Βέλγιο, Ελλάδα, Ιρλανδία, Λετονία, Λουξεμβούργο και Πορτογαλία), καθιστά σαφές ότι η διαδικασία δεν θα καθοριστεί μόνο από πολιτικά κριτήρια και συσχετισμούς εντός των ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων, αλλά και από τις τρέχουσες γεωπολιτικές εξελίξεις.

Ένα βασικό ζήτημα που προκαλεί τριβές είναι η στάση του Βελγίου έναντι της χρήσης «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Το Βέλγιο, μέσω του χρηματοπιστωτικού αποθετηρίου Euroclear με έδρα τις Βρυξέλλες, διαχειρίζεται περίπου 185 δισεκατομμύρια ευρώ σε παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, ενώ επιπλέον 25 δισεκατομμύρια ευρώ βρίσκονται σε ιδρύματα άλλων κρατών-μελών. Η κυβέρνηση του Βελγίου εκφράζει ανησυχίες για πιθανές νομικές επιπλοκές και την ανάγκη επιστροφής των κεφαλαίων στη Μόσχα, εάν λήξουν οι κυρώσεις ή αν η Ρωσία προσβάλει την απόφαση σε δικαστικό επίπεδο. Αυτή η στάση έχει προκαλέσει δυσαρέσκεια σε χώρες όπως η Λιθουανία, η Εσθονία και η Λετονία.

Ωστόσο, οι υποστηρικτές του Βαν Πετεγκέμ θεωρούν ότι η ανάθεση της προεδρίας στο Βέλγιο θα μπορούσε να συμβάλει στην κάμψη των αντιρρήσεων της χώρας. Από την άλλη πλευρά, η εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη θα έστελνε ένα ισχυρό μήνυμα, σηματοδοτώντας την επιτυχή «θεραπεία» της Ελλάδας μετά την οικονομική κρίση, μετατρέποντάς την από χώρα στο χείλος της Ευρωζώνης σε ηγέτιδα δύναμη.

Επιπλέον, οι οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας εμφανίζονται ευνοϊκότερες συγκριτικά με του Βελγίου. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ της Ελλάδας μειώνεται χάρη στην ισχυρή ανάπτυξη και τα πλεονάσματα, ενώ του Βελγίου παραμένει υψηλός (περίπου 107% ΑΕΠ) και ενδέχεται να ξεπεράσει αυτόν της Ελλάδας εάν τα ελλείμματα δεν ελεγχθούν.

Προετοιμασία για αλλαγές στην ΕΚΤ

Η πρώτη αποστολή του νέου προέδρου του Eurogroup, ανεξαρτήτως του ποιος θα εκλεγεί, θα είναι να προετοιμάσει τις διαδικασίες για την αντικατάσταση σημαντικών θέσεων στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) τους επόμενους μήνες. Θέσεις όπως αυτές του αντιπροέδρου Λουίς ντε Γκίντος (Ισπανία) και του Φίλιπ Λέιν (Ιρλανδία) αναμένεται να αλλάξουν χέρια. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει ζητήσει την ανάδειξη περισσότερων γυναικών για αυτές τις θέσεις. Στο πλαίσιο αυτό, έχει ακουστεί και το όνομα της Υποδιοικήτριας της Τράπεζας της Ελλάδος, Χριστίνας Παπακωνσταντίνου, η πιθανότητα όμως της ανάδειξής της συνδέεται άμεσα με την εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup.