Ολοκληρώνεται η ψηφιακή επανάσταση στις μεταφορές εμπορευμάτων με το νέο Δελτίο Αποστολής

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) θέτει σε πλήρη λειτουργία τη Β’ Φάση του Ψηφιακού Δελτίου Αποστολής, σηματοδοτώντας την οριστική κατάργηση των έντυπων παραστατικών διακίνησης εμπορευμάτων που ίσχυαν για δεκαετίες. Πλέον, κάθε μεταφορά, είτε είναι υποχρεωτική είτε προαιρετική ανάλογα με τον τύπο της επιχείρησης, θα συνοδεύεται από ηλεκτρονικό παραστατικό με μοναδικό QR code της ΑΑΔΕ. Η αλλαγή αυτή αφορά όλες τις επιχειρήσεις που διακινούν αγαθά, από τα μικρότερα παντοπωλεία έως τις μεγαλύτερες μεταφορικές εταιρείες, με κύριους στόχους την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου μέσω παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο και την απλοποίηση των φορολογικών ελέγχων.

Ποιοι υποχρεούνται και ποιοι εξαιρούνται από το νέο μέτρο; Από την 1η Δεκεμβρίου, η υποχρέωση έκδοσης ψηφιακών παραστατικών διακίνησης αποθεμάτων αφορά υποχρεωτικά επιχειρήσεις με ακαθάριστα έσοδα άνω των 200.000 ευρώ, καθώς και όσες δραστηριοποιούνται στους τομείς των ενεργειακών προϊόντων (καύσιμα), φαρμακευτικών προϊόντων και ιατρικών αναλωσίμων, οικοδομικών υλικών, καθώς και στην παραγωγή, τυποποίηση και εμπορία ελαιόκαρπου και ελαιόλαδου, ανεξαρτήτως ύψους εσόδων. Όλες οι υπόλοιπες επιχειρήσεις θα υπαχθούν στην υποχρέωση προαιρετικά από την ίδια ημερομηνία, ενώ η υποχρεωτική εφαρμογή για αυτές θα γίνει από τον Απρίλιο του 2026. Εξαιρέσεις υπάρχουν μόνο για συγκεκριμένες κατηγορίες συναλλαγών, όπως η διακίνηση ορυκτών προϊόντων, οι υπηρεσίες εκπαίδευσης και Τύπου, και ειδικές περιπτώσεις που καθορίζονται από τη νομοθεσία.

Για τους αγρότες του ειδικού καθεστώτος ΦΠΑ, προβλέπεται μια σημαντική διευκόλυνση: δεν χρειάζεται να εκδίδουν οι ίδιοι δελτίο αποστολής. Αντίθετα, μπορεί να εκδοθεί αντίστροφο δελτίο αποστολής από τον παραλήπτη των αγροτικών προϊόντων (π.χ. συνεταιρισμό, χονδρέμπορο), όπως προβλέπεται στην παράγραφο 11 της Α.1209/2024. Αυτή η ρύθμιση διευκολύνει σημαντικά τις συναλλαγές του πρωτογενούς τομέα, απαλλάσσοντας τους μικρούς αγρότες από την ανάγκη για ηλεκτρονική υποδομή.

Το «ψηφιακό διαβατήριο» κάθε φορτίου: Κάθε παραστατικό διακίνησης φέρει πλέον έναν μοναδικό κωδικό QR, που λειτουργεί ως ψηφιακό διαβατήριο του φορτίου. Μέσω αυτού, η ΑΑΔΕ και οι ελεγκτικές αρχές μπορούν να παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο την κατάσταση του εμπορεύματος (In Transit, Delivered, Completed, Rejected). Για τις μεταφορικές εταιρείες και τις εταιρείες logistics, προβλέπεται η δυνατότητα ομαδοποίησης πολλών δελτίων σε ένα ενιαίο κωδικό, το “Group QR Code”, για μαζική διαχείριση φορτίων.

Τι αλλάζει στην καθημερινή λειτουργία των μικρών επιχειρήσεων: Η κατάργηση των χειρόγραφων δελτίων επιφέρει ριζική αλλαγή. Πλέον, κάθε διακίνηση πρέπει να καταχωρείται ηλεκτρονικά πριν την έναρξη της μεταφοράς. Το σύστημα δεν επιτρέπει εκ των υστέρων καταχωρήσεις, με τη μη διαβίβαση του παραστατικού στο myDATA και την έκδοση QR code να θεωρείται παράνομη διακίνηση. Η ακύρωση παραστατικών αλλάζει επίσης δραματικά, με τις διορθώσεις να γίνονται μέσω νέων παραστατικών (επιστροφή, πιστωτικό τιμολόγιο), διασφαλίζοντας πλήρη ιχνηλασιμότητα.

Μεταβατική περίοδος μέχρι τον Μάιο 2026: Η ΑΑΔΕ παρέχει μεταβατική περίοδο στις επιχειρήσεις, με την διαβίβαση των στοιχείων παρακολούθησης (tracking) να παραμένει προαιρετική έως τις 30 Απριλίου 2026. Από την 1η Μαΐου 2026, η λειτουργικότητα real-time tracking γίνεται υποχρεωτική για όλους. Αυτό δίνει στις επιχειρήσεις περίπου πέντε μήνες για να αναβαθμίσουν τα συστήματά τους, να εκπαιδεύσουν το προσωπικό και να δοκιμάσουν τις νέες διαδικασίες χωρίς τον κίνδυνο κυρώσεων. Παρόλο που η έκδοση του παραστατικού με QR code είναι ήδη υποχρεωτική, κατά τη μεταβατική περίοδο δεν επιβάλλονται πρόστιμα για μη διαβίβαση των tracking δεδομένων.

Η ΑΑΔΕ προγραμματίζει σήμερα, 9 Δεκεμβρίου, αναβάθμιση των συστημάτων της από τις 07:00 έως τις 07:30, κατά την οποία τα API των Παρόχων Ηλεκτρονικής Έκδοσης Παραστατικών και των ERP συστημάτων δεν θα είναι διαθέσιμα. Για ερωτήματα και τεχνική υποστήριξη, οι επιχειρήσεις μπορούν να επικοινωνούν με το my1521 της ΑΑΔΕ.

Γιατί γίνεται η αλλαγή: Το νέο σύστημα στοχεύει στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου, καθώς η ψηφιακή καταγραφή δυσκολεύει την παράνομη κυκλοφορία εμπορευμάτων και τη φοροδιαφυγή. Επίσης, μειώνει το διοικητικό κόστος μακροπρόθεσμα, απλοποιώντας τη γραφειοκρατία, και επιταχύνει τους ελέγχους, καθιστώντας τους πιο στοχευμένους και λιγότερο επαχθείς για τις επιχειρήσεις.