Η Εφορία «σκανάρει» τα social media για να εντοπίσει τη φοροδιαφυγή στη νυχτερινή ζωή

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) υιοθετεί νέα, ψηφιακά προηγμένα εργαλεία στην προσπάθειά της να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή στον κλάδο της νυχτερινής διασκέδασης. Πλέον, φωτογραφίες, stories και reels από πλατφόρμες όπως το Facebook, το TikTok και το Instagram, που απεικονίζουν γεμάτα τραπέζια, πολυσύχναστες πίστες, ασταμάτητη ροή λουλουδιών και ανακοινώσεις “sold out”, αξιοποιούνται από την Εφορία. Αυτά τα οπτικά δεδομένα διασταυρώνονται με τον αριθμό των αποδείξεων που έχουν εκδοθεί και έχουν διαβιβαστεί στο σύστημα myDATA.

Εφόσον η ψηφιακή εικόνα της νυχτερινής ζωής δεν αντιστοιχεί στον δηλωμένο τζίρο, ενεργοποιείται ένας αυτοματοποιημένος αλγόριθμος. Ο αλγόριθμος αυτός ξεκινά άμεσα διασταυρώσεις και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσει και σε επιτόπιους ελέγχους στα κέντρα διασκέδασης. Τα social media έχουν μετατραπεί ουσιαστικά σε ένα “δεύτερο μάτι” της εφορίας. Το περιεχόμενο που ανεβαίνει από τους ίδιους τους θαμώνες, όπως ένα story που δείχνει ένα κατάστημα να βουλιάζει από κόσμο, ή μια λήψη με δεκάδες λουλούδια στη σκηνή, πυροδοτεί αυτομάτως την έναρξη διερεύνησης. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης της ΑΑΔΕ συγκρίνουν την ώρα και την εικόνα κάθε βίντεο με τις αποδείξεις που έχουν καταχωρηθεί μέσω e-send και myDATA. Αν, για παράδειγμα, εκείνη τη στιγμή έχουν εκδοθεί μόλις λίγες δεκάδες αποδείξεις, ενώ το οπτικό υλικό καταδεικνύει ότι το μαγαζί βρίσκεται στο απόγειο της λειτουργίας του, η επιχείρηση χαρακτηρίζεται ως υψηλού κινδύνου.

Στη νέα αυτή “εξίσωση” εντάσσεται και η χρήση του Google Maps. Τα εργαλεία “Popular Times” παρέχουν πληροφορίες για την πραγματική πυκνότητα παρουσίας πελατών στα καταστήματα, βασισμένα σε ανώνυμα σήματα κινητών τηλεφώνων. Αν το σύστημα καταγράφει 90% πληρότητα στις 01:30 τα ξημερώματα και την ίδια ώρα στο myDATA εμφανίζεται δραστηριότητα που παραπέμπει σε ένα ήρεμο Σαββατοκύριακο, η ΑΑΔΕ θεωρεί ότι υπάρχει ισχυρή ένδειξη απόκρυψης εισπράξεων. Οι ελεγκτές πλέον δεν βασίζονται αποκλειστικά σε καταγγελίες, αλλά χρησιμοποιούν την εικόνα που παράγει η ίδια η αγορά ως πρωταρχικό στοιχείο για τον εντοπισμό πιθανής φοροδιαφυγής.

Το νέο επιχειρησιακό σχέδιο εστιάζει στους μήνες Νοέμβριο έως Μάρτιο, την περίοδο που παραδοσιακά η νυχτερινή ζωή είναι πιο έντονη. Ελεγκτές θα βρίσκονται στα μεγάλα νυχτερινά κέντρα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης τα Σαββατόβραδα, καταγράφοντας τις συναλλαγές και συγκρίνοντάς τες με τις ψηφιακές αναφορές. Το κεντρικό ταμείο αποτελεί σημείο εστίασης, όπου παρακολουθείται ο όγκος των πληρωμών, η διαβίβαση των αποδείξεων, ο συγχρονισμός με το e-send και η αλληλουχία των POS.

Ένα δεύτερο κομβικό σημείο ελέγχου είναι τα “τραπέζια των λουλουδιών”, καθώς σε πολλές επιχειρήσεις, η κατανάλωση αποτυπώνεται κυρίως στα λουλούδια που πηγαίνουν στην πίστα. Η ΑΑΔΕ έχει διαπιστώσει ότι η ροή των λουλουδιών μπορεί να αποκλίνει σημαντικά από τη ροή των εκδοθεισών αποδείξεων. Για αυτόν τον λόγο, σε κάθε έλεγχο, υπάρχει ελεγκτής στο σημείο έκδοσης των δελτίων λουλουδιών. Αν η βραδιά “γράφει” δεκάδες κάσες λουλουδιών αλλά το σύστημα δείχνει λίγες συναλλαγές, η επιχείρηση τίθεται σε καθεστώς άμεσης παρέμβασης.

Η πρώτη μεγάλη δοκιμή του νέου μοντέλου πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 2025, με ταυτόχρονες εφοδεύσεις σε 29 γνωστά κέντρα διασκέδασης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Τα ευρήματα ήταν αποκαλυπτικά: σε ορισμένα μαγαζιά, οι εισπράξεις αυξήθηκαν δραματικά με την εμφάνιση των κλιμακίων ελέγχου, φτάνοντας μέχρι και 272% σε έναν από αυτούς. Η πραγματική φοροδιαφυγή στη νύχτα, όπως διαπιστώθηκε, δεν είναι απλή απόκρυψη, αλλά συστηματική τακτική.

Η ΑΑΔΕ δημιούργησε ένα “benchmarking”, μια βάση αναφοράς με τα αναμενόμενα επίπεδα τζίρου, βασισμένη στη χωρητικότητα, την πληρότητα, την περιοχή, τη ζήτηση και το είδος του μαγαζιού. Κάθε νυχτερινή επιχείρηση πλέον “διαβάζεται” με βάση αυτό το προφίλ. Επιχειρήσεις των οποίων τα νούμερα στο myDATA κινούνται σταθερά κάτω από αυτό το benchmarking, κατατάσσονται σε υψηλό κίνδυνο και αναμένεται έλεγχος.

Παράλληλα, η ΑΑΔΕ αντιμετωπίζει και το ζήτημα των λαθραίων ποτών. Ελεγκτές διενεργούν δειγματοληψίες, ελέγχουν ετικέτες, απογράφουν κάβες και διασταυρώνουν παραστατικά για να εντοπίσουν προϊόντα άγνωστης προέλευσης. Από την αρχή του έτους έως σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί 9.596 έλεγχοι, με 691 παραβάσεις. Έχουν κατασχεθεί δεκάδες χιλιάδες λίτρα τσίπουρου, κρασιού και αμφίβολων λικέρ. Εξετάσεις από το Γενικό Χημείο του Κράτους επιβεβαίωσαν προβλήματα σε δείγματα, όπως υπερβάσεις προσθέτων και απουσία αναγραφής αλλεργιογόνων.

Επιπλέον, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στον εντοπισμό των πραγματικών εκμεταλλευτών των επιχειρήσεων, πέρα από τους τυπικούς “μπροστινούς”. Η ΑΑΔΕ σχεδιάζει να εμβαθύνει στη διαδρομή των πληρωμών, την ιδιοκτησία του εξοπλισμού και τον τρόπο εξόφλησης παραστατικών, με στόχο να εντοπίσει τους αληθινούς χειριστές και όχι τους ονομαστικούς διαχειριστές.

Η νέα στρατηγική ελέγχου έχει μακροπρόθεσμο ορίζοντα. Τα δεδομένα που συλλέγει η ΑΑΔΕ θα αποτελέσουν τη βάση για αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος από το 2027. Αναμένεται αναπροσαρμογή των μέσων τζίρων ανά ΚΑΔ, ώστε τα τεκμαρτά ελάχιστα να αντανακλούν την πραγματική δραστηριότητα της αγοράς, όπως αυτή καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο.