Δημιουργία “Λευκού” Μητρώου Φορολογουμένων: Επιβράβευση Συνέπειας και Κίνητρο για Αποπληρωμή Οφειλών

Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης ετοιμάζει ένα νέο, «λευκό» μητρώο συνεπών φορολογουμένων, εμπνευσμένο από τον τραπεζικό «Τειρεσία». Στόχος είναι να επιβραβεύσει όσους πληρώνουν τις οφειλές τους στην ώρα τους και να ανακόψει την εκρηκτική αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών προς το Δημόσιο.

Το σχέδιο, το οποίο επεξεργάζονται η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, προβλέπει τη δημιουργία ενός συστήματος βαθμολόγησης των φορολογουμένων με βάση τη συνέπειά τους στις υποχρεώσεις προς το κράτος. Οι φορολογούμενοι που θα χαρακτηρίζονται «συνεπείς» θα απολαμβάνουν ευνοϊκότερους όρους αποπληρωμής, περισσότερες δόσεις, ακόμη και χαμηλότερα επιτόκια σε τυχόν ρυθμίσεις οφειλών. Παράλληλα, θα λαμβάνουν μπόνους ή προτεραιότητα σε μελλοντικά προγράμματα στήριξης ή επιδοτήσεις. Αντιθέτως, όσοι καθυστερούν επανειλημμένα ή αφήνουν τα χρέη τους να «κοκκινίζουν» θα χάνουν την πρόσβαση στις πιο ευνοϊκές ρυθμίσεις, αποκτώντας ουσιαστικά αρνητικό φορολογικό προφίλ.

Η ιδέα αυτή προέκυψε από την ανάγκη αποκατάστασης μιας σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους και φορολογουμένων, σε μια περίοδο όπου η πίεση από τον νέο τεκμαρτό φόρο εισοδήματος για επαγγελματίες και μικρομεσαίους έχει οδηγήσει σε πρωτοφανή αύξηση των οφειλών. Παρόλο που το μέτρο της τεκμαρτής φορολόγησης απέδωσε περισσότερα έσοδα στο Δημόσιο, δημιούργησε και ένα νέο κύμα ανεξόφλητων φόρων. Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ για το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2025 είναι ενδεικτικά: μόνο τον Αύγουστο προστέθηκαν 1,47 δισ. ευρώ νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές, σημειώνοντας αύξηση 145,5% σε σχέση με πέρυσι. Από αυτό το ποσό, περίπου 300 εκατ. ευρώ αφορούν απλήρωτο φόρο εισοδήματος και σχεδόν 890 εκατ. ευρώ απλήρωτο ΦΠΑ, ποσά που σε μεγάλο βαθμό συνδέονται με το τεκμαρτό σύστημα και όχι με πραγματικά δηλωμένα εισοδήματα.

Στελέχη του υπουργείου Οικονομικών αναγνωρίζουν ότι επαγγελματίες που για χρόνια δήλωναν εξαιρετικά χαμηλά εισοδήματα δυσκολεύονται πλέον να ανταποκριθούν στα αυξημένα ποσά που επιβάλλει ο τεκμαρτός υπολογισμός και συχνά επιλέγουν να μην πληρώσουν καθόλου, οδηγώντας τις νέες οφειλές σε εκρηκτικά επίπεδα. Συνολικά, τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο έχουν φτάσει τα 111,6 δισ. ευρώ, με σχεδόν 4 εκατομμύρια φορολογούμενους – φυσικά και νομικά πρόσωπα – να εμφανίζουν οφειλές στην Εφορία. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν ένας στους δύο ενεργούς φορολογουμένους χρωστάει στο κράτος. Από αυτό το τεράστιο ποσό, ωστόσο, μόνο ένα μικρό μέρος θεωρείται εισπράξιμο: υπολογίζεται ότι το Δημόσιο μπορεί να ανακτήσει περίπου 25% των συνολικών οφειλών, δηλαδή έως 30 δισ. ευρώ. Πάνω από 27 δισ. ευρώ έχουν ήδη χαρακτηριστεί ως ανεπίδεκτα είσπραξης, ενώ μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να προστεθούν άλλα 11 δισ. ευρώ σε αυτή την κατηγορία.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, το σχέδιο του «λευκού» Τειρεσία έρχεται να λειτουργήσει ως κίνητρο για την αλλαγή της κουλτούρας πληρωμών. Οι συνεπείς φορολογούμενοι θα μπορούν να βλέπουν σε ειδική ενότητα στο myAADE το προφίλ αξιοπιστίας τους και να ενημερώνονται για τις επιπλέον διευκολύνσεις που δικαιούνται. Επιπλέον, οι επιχειρήσεις με θετικό ιστορικό ενδέχεται να αποκτούν προτεραιότητα σε δημόσιες συμβάσεις ή τραπεζική δανειοδότηση μέσω αυτόματης διασύνδεσης των συστημάτων. Η λογική είναι παρόμοια με αυτή του χρηματοπιστωτικού «Τειρεσία»: όπως οι τράπεζες αξιολογούν τους πελάτες τους βάσει της εξυπηρέτησης των δανείων τους, έτσι και η Εφορία θα δημιουργήσει έναν δείκτη συνέπειας που θα λαμβάνει υπόψη την έγκαιρη πληρωμή φόρων, δόσεων, ΦΠΑ και λοιπών υποχρεώσεων. Το οικονομικό επιτελείο θεωρεί ότι το νέο σύστημα θα λειτουργήσει ανταποδοτικά για τους πολίτες και εκπαιδευτικά για την αγορά.

Η εφαρμογή του αναμένεται να ξεκινήσει πιλοτικά μέσα στο 2026, με την ΑΑΔΕ να μελετά ήδη τις τεχνικές παραμέτρους και τα δεδομένα που θα τροφοδοτούν το σύστημα, ώστε να συνδεθεί με το myAADE και τις ρυθμίσεις οφειλών, παρέχοντας ένα «έξυπνο» εργαλείο διαχείρισης της φορολογικής συνέπειας των πολιτών.