Τεχνητή νοημοσύνη στην Ελλάδα: Πώς η οικονομία προετοιμάζεται για την επανάσταση
Παρά τις ταχύτατες εξελίξεις στην Τεχνητή Νοημοσύνη, η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει εμπόδια στην αξιοποίηση του δυναμικού της, με έλλειψη δεξιοτήτων και υποδομών να αποτελούν βασικές προκλήσεις.
Η παγκόσμια συζήτηση για την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, ωστόσο στην Ελλάδα διαμορφώνεται ένα παράδοξο: η τεχνολογία προοδεύει με καταιγιστικούς ρυθμούς, ενώ η εγχώρια οικονομία αδυνατεί, προς το παρόν, να κεφαλαιοποιήσει πλήρως τη δυναμική της. Το ζήτημα δεν έγκειται στην έλλειψη ενδιαφέροντος ή στην αμφισβήτηση της αξίας της ΤΝ, αλλά σε πρακτικά ζητήματα.
Ο Bill Dudley, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης και αρθρογράφος του Bloomberg Opinion, επισημαίνει ότι η Ελλάδα στερείται ακόμη της «κρίσιμης μάζας» δεξιοτήτων, υποδομών και πολιτικών εργαλείων που θα καθιστούσαν την ΤΝ κινητήρια παραγωγική δύναμη. Ως εκ τούτου, ο θετικός οικονομικός αντίκτυπος που αναμένεται στις μεγάλες διεθνείς αγορές, καθυστερεί για τη χώρα.
Η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού αναδεικνύεται ως η σημαντικότερη πρόκληση. Επιχειρήσεις στην Ελλάδα δυσκολεύονται να βρουν προσωπικό με γνώσεις σε τεχνητή νοημοσύνη, μηχανική μάθηση και διαχείριση δεδομένων. Παρότι τα πανεπιστήμια αναπροσαρμόζουν τα προγράμματά τους, η αγορά εργασίας εξελίσσεται ταχύτερα, δημιουργώντας μια «ψαλίδα» που κινδυνεύει να οδηγήσει σε εργασιακό αποκλεισμό για όσους δεν προσαρμοστούν.
Ένας δεύτερος παράγοντας είναι το κόστος ενσωμάτωσης της ΤΝ. Η επένδυση σε υπολογιστική ισχύ, ασφάλεια δεδομένων και συστήματα υποστήριξης είναι απαγορευτική για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, χωρίς επαρκείς μηχανισμούς επιδότησης. Έτσι, η ΤΝ παραμένει προνόμιο των μεγάλων εταιρειών.
Πέρα από τις τεχνικές και οικονομικές δυσκολίες, υπάρχει και ο παράγοντας του φόβου. Εργαζόμενοι σε κλάδους όπως η λογιστική, η μετάφραση και η εξυπηρέτηση πελατών ανησυχούν για τις επιπτώσεις στην απασχόληση, οδηγώντας σε επιφυλακτική στάση απέναντι στην τεχνολογία. Η «ψυχολογία της αγοράς» μπορεί να αποδειχθεί εξίσου καθοριστική με το τεχνολογικό υπόβαθρο.
Παρά τις πρώτες πρωτοβουλίες, όπως η πλατφόρμα κυβερνητικών εφαρμογών ΤΝ και οι εξαγγελίες για AI στα ΚΕΠ και την ΑΑΔΕ, απουσιάζει ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο. Η Ελλάδα δεν έχει υιοθετήσει μια λειτουργική εθνική στρατηγική ΤΝ, ενώ εκκρεμεί και η ενσωμάτωση του ευρωπαϊκού AI Act. Η απουσία σαφών κανόνων εμποδίζει τις επενδύσεις, οι οποίες κατευθύνονται σε χώρες με πιο ευνοϊκό περιβάλλον.
Η αναστροφή της εικόνας απαιτεί συντονισμένη στρατηγική σε τρία μέτωπα: Εκπαίδευση σε πραγματικές δεξιότητες, πρόσβαση σε χρηματοδότηση για μικρομεσαίες επιχειρήσεις και ένα ξεκάθαρο θεσμικό πλαίσιο για επενδύσεις, φορολογία και διαχείριση δεδομένων. Με αυτόν τον τρόπο, η ΤΝ μπορεί να γίνει μοχλός ανταγωνιστικότητας, όχι παράγοντας ανισότητας.
Το μεγάλο στοίχημα για την Ελλάδα είναι αν θα διεκδικήσει τη θέση της στη νέα οικονομία της ΤΝ ή αν θα περιοριστεί στην εισαγωγή εφαρμογών. Όπως τονίζει ο Bill Dudley, το ερώτημα δεν είναι μόνο τεχνολογικό, αλλά βαθιά οικονομικό: μπορεί η χώρα να μεταβεί από την κατανάλωση στην παραγωγή τεχνολογίας;