Crypto: Πλήρης διαφάνεια και έλεγχος για τα ψηφιακά πορτοφόλια στην Ελλάδα

Το «αόρατο χρήμα» των κρυπτονομισμάτων αποκτά πλέον σαφή ταυτότητα και στην Ελλάδα, καθώς οι ευρωπαϊκές αρχές θα προωθούν πλέον αυτόματα στη χώρα μας όλα τα στοιχεία για κάθε ψηφιακό πορτοφόλι, καθώς και για κάθε αγορά, πώληση και μεταφορά που πραγματοποιείται από φορολογούμενους με ελληνικό ΑΦΜ στο εξωτερικό. Το νέο σύστημα προβλέπει ότι κάθε χώρα-μέλος θα ενημερώνει τις υπόλοιπες για τα ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία που κινούνται εντός των συνόρων της.

Στο επίκεντρο αυτής της αλλαγής βρίσκεται η νέα Κοινοτική Οδηγία 2023/2226, η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στο Υπουργικό Συμβούλιο από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη. Η οδηγία αυτή θεσπίζει την αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών για κάθε φορολογούμενο που δραστηριοποιείται σε άλλη χώρα-μέλος της Ε.Ε. Αυτό σημαίνει ότι αν ένας Έλληνας πολίτης έχει εισοδήματα, ακίνητα, μερίσματα ή κρυπτονομίσματα στη Γερμανία, την Ολλανδία ή τη Γαλλία, τα σχετικά στοιχεία θα διαβιβάζονται απευθείας στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ). Αντίστοιχα, πολίτες άλλων χωρών που διατηρούν περιουσιακά στοιχεία στην Ελλάδα, θα υπόκεινται στην ίδια διαδικασία. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού συστήματος πλήρους ορατότητας, χωρίς την ανάγκη αιτημάτων, χωρίς χρονοκαθυστερήσεις και χωρίς περιθώρια απόκρυψης.

Οι πληροφορίες που θα ανταλλάσσονται είναι εξαιρετικά λεπτομερείς και περιλαμβάνουν πλήρη ταυτοποίηση του φορολογούμενου, όπως ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, χώρα φορολογικής κατοικίας, ΑΦΜ, καθώς και ημερομηνία και τόπος γέννησης. Στον τομέα των crypto, η εικόνα θα είναι ακόμη πιο ολοκληρωμένη: θα αποστέλλονται πληροφορίες για το ποσό που καταβλήθηκε για αγορά, το ποσό που εισπράχθηκε από πώληση, ο συνολικός όγκος συναλλαγών, καθώς και η πραγματική εμπορική αξία των κρυπτονομισμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ευρωπαϊκές αρχές θα κοινοποιούν ακόμη και τους μοναδικούς αναγνωριστικούς κωδικούς που χρησιμοποιεί ο χρήστης στις πλατφόρμες, διασφαλίζοντας έτσι ότι δεν θα υπάρχει καμία «σκιώδης» συναλλαγή.

Ευρωπαϊκό Μητρώο
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά και πέρα από την απλή ανταλλαγή δεδομένων. Μέχρι το τέλος του 2025, αναμένεται να ολοκληρωθεί η δημιουργία του Ευρωπαϊκού Μητρώου Φορέων Εκμετάλλευσης Κρυπτοστοιχείων. Αυτό θα είναι ένα εκτεταμένο, διασυνδεδεμένο αρχείο όπου θα καταγράφονται όλες οι αδειοδοτημένες πλατφόρμες, οι υπηρεσίες που προσφέρουν και οι συναλλαγές που πραγματοποιούν οι χρήστες. Οι εθνικές αρχές θα έχουν πρόσβαση σε αυτό το μητρώο σε πραγματικό χρόνο, σφραγίζοντας οριστικά το παράθυρο που επέτρεπε μέχρι σήμερα τη λειτουργία «ανώνυμων» ή μη ελεγχόμενων παρόχων.

Η Ελλάδα έχει ήδη ενταχθεί ενεργά σε αυτή τη διαδικασία. Οι δύο πρώτες εταιρείες έχουν υποβάλει αίτηση αδειοδότησης στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, σηματοδοτώντας την έναρξη της ελληνικής εφαρμογής του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού MiCA. Το ενδιαφέρον είναι αξιοσημείωτο, καθώς πολλές εταιρείες που δεν κατάφεραν να εξασφαλίσουν άδεια σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, εξετάζουν το ενδεχόμενο μεταφοράς της έδρας τους στην Ελλάδα, προκειμένου να λειτουργήσουν νόμιμα και να αποκτήσουν το ευρωπαϊκό «διαβατήριο» για τις δραστηριότητές τους. Μέχρι το τέλος του 2025, όλες οι πλατφόρμες που δραστηριοποιούνται στη χώρα υποχρεούνται να έχουν καταθέσει τον σχετικό φάκελο. Η μη συμμόρφωση μπορεί να οδηγήσει σε διακοπή δραστηριότητας, επιβολή προστίμων και αποκλεισμό από την ευρωπαϊκή αγορά.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, αποκτώντας πλέον έναν κεντρικό ρόλο, έχει συστήσει ειδική ομάδα για τον έλεγχο των αιτήσεων MiCA. Η διαδικασία είναι εξαιρετικά αυστηρή και περιλαμβάνει τον έλεγχο της εταιρικής διακυβέρνησης, της κεφαλαιακής επάρκειας, της τεχνολογικής ασφάλειας, της προστασίας των καταθετών, και κυρίως, της προέλευσης των κεφαλαίων. Η Αρχή Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες συνεργάζεται στενά με την κεφαλαιαγορά, ενώ κάθε ύποπτη κίνηση δύναται να παραπεμφθεί στην Οικονομική Εισαγγελία. Ο κεντρικός στόχος είναι η διάκριση μεταξύ πραγματικών παρόχων και «εταιρικών κελύφων» που ενδέχεται να χρησιμοποιούσαν τις ελληνικές υποδομές για να παρακάμπτουν αυστηρότερες ρυθμίσεις σε άλλες χώρες.

Φορολόγηση
Παράλληλα, το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών προετοιμάζει το πρώτο ολοκληρωμένο καθεστώς φορολόγησης για τα crypto, το οποίο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή από τις αρχές του 2026. Το σχέδιο προβλέπει την επιβολή φόρου 15% στην υπεραξία που προκύπτει από την πώληση κρυπτονομισμάτων, καθώς και ΦΠΑ 24% στις υπηρεσίες διαχείρισης, trading και custody. Επίσης, εξετάζεται η ένταξη των επενδύσεων σε crypto στα τεκμήρια απόκτησης περιουσιακών στοιχείων, ώστε το κράτος να έχει πλήρη εικόνα όχι μόνο για τα κέρδη, αλλά και για την προέλευση των κεφαλαίων που επενδύονται.

Η ΑΑΔΕ προχωρά στη δημιουργία ενός αυτόματου μηχανισμού διασταύρωσης δεδομένων, ο οποίος θα λαμβάνει πληροφορίες από όλες τις αδειοδοτημένες πλατφόρμες. Οι συναλλαγές των Ελλήνων χρηστών θα ελέγχονται σε πραγματικό χρόνο, ενώ οι έρευνες θα διεξάγονται από μεικτά κλιμάκια της ΑΑΔΕ, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων και των οικονομικών εισαγγελέων.