Αγώνας δρόμου για 8 δισ. ευρώ: Το «τριπλό στοίχημα» της Ελλάδας για την οικονομία του 2026

Από τη Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2025, έχει ξεκινήσει ένας κρίσιμος αγώνας δρόμου που θα καθορίσει την τύχη κονδυλίων ύψους 8 δισεκατομμυρίων ευρώ. Αυτό το ποσό πρέπει να διασφαλιστεί έως το ερχόμενο καλοκαίρι από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ παράλληλα θα κριθεί και η ικανότητα της κυβέρνησης να προχωρήσει σε νέες παροχές το 2026.

Οι ανακοινώσεις των χειμερινών προβλέψεων της Κομισιόν τη Δευτέρα 17 Νοεμβρίου 2025, ο νέος Προϋπολογισμός, και το τελευταίο συμβούλιο ECOFIN της χρονιάς στις 12 Δεκεμβρίου, συνθέτουν ένα «τριπλό στοίχημα» για τον επόμενο μήνα. Η επιτυχία σε αυτό το στοίχημα θα σημάνει πολύ ευνοϊκότερες προοπτικές για την οικονομία, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά το 2026.

Ο Προϋπολογισμός του 2026 και το Πολυετές Σχέδιο ενσωματώνουν όλες τις παροχές που εξαγγέλθηκαν στη ΔΕΘ, με την πλήρη εφαρμογή τους να εκτείνεται έως το 2027. Σύμφωνα με το τελικό σχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, προβλέπεται ανάπτυξη 2,4% για το 2026, ρυθμός σχεδόν διπλάσιος από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Επιπλέον, το δημόσιο χρέος αναμένεται να μειωθεί στο 137,6% του ΑΕΠ το 2026, από περίπου 210% που ήταν στα χρόνια μετά τον COVID-19. Ως εκ τούτου, από το 2026 η Ελλάδα δεν θα αποτελεί πλέον «πρωταθλήτρια Ευρώπης» στο χρέος, καθώς αναμένεται να την ξεπεράσουν η Ιταλία και η Γαλλία.

Η οικονομία θα αρχίσει να επιτρέπει μεγαλύτερα περιθώρια για νέες παροχές το 2026, πάντα όμως εντός των πλαισίων που θέτουν οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες, οι οποίοι ισχύουν πλέον πανευρωπαϊκά. Με βάση αυτούς, τον περασμένο Απρίλιο ανακοινώθηκαν παροχές που δεν είχαν προβλεφθεί κατά την κατάθεση του τρέχοντος προϋπολογισμού, τον Νοέμβριο του 2025.

Ο κ. Κυριάκος Πιερρακάκης έχει τονίσει ότι η πρόβλεψη για ρυθμό ανάπτυξης 2,4% το 2026 είναι ρεαλιστική και τεκμηριωμένη. Βασίζεται σε δύο πυλώνες: στα μέτρα της ΔΕΘ που ενισχύουν το διαθέσιμο εισόδημα και την εγχώρια ζήτηση, προσθέτοντας περίπου 0,6 ποσοστιαίες μονάδες στον ρυθμό ανάπτυξης, και στα κονδύλια άνω των 7 δισεκατομμυρίων ευρώ που αναμένονται από το Ταμείο Ανάκαμψης τη νέα χρονιά.

Το κρίσιμο ECOFIN
Η τύχη των τελευταίων 6,2 δισεκατομμυρίων ευρώ που απομένουν να εισπράξει η χώρα από τις επιχορηγήσεις των 18,2 δισεκατομμυρίων του Ταμείου Ανάκαμψης για την Ελλάδα, θα κριθεί στις αποφάσεις του ECOFIN στις 12 Δεκεμβρίου. Για να επιτευχθεί αυτό, η χώρα πρέπει να επιτύχει υψηλές απορροφήσεις ίσες με 2,5% του ΑΕΠ εντός μόλις 8 μηνών, πριν από τον τερματισμό του προγράμματος τον επόμενο Αύγουστο.

Για να αρθούν όλα τα εμπόδια και να εισρεύσουν τα κονδύλια χωρίς απώλειες, το Συμβούλιο Υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε. πρέπει να δώσει το πράσινο φως στο αίτημα της Αθήνας για την τελική αναθεώρηση του ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης. Έτσι, θα ξεκαθαρίσει ο τρόπος των επόμενων εκταμιεύσεων και θα φανεί αν θα χαθούν κονδύλια το 2026, καθώς το πρόγραμμα ολοκληρώνεται οριστικά τον Αύγουστο.

Η κυβέρνηση προχώρησε σε μια μεγάλη αναθεώρηση του ελληνικού σχεδίου στο Ταμείο Ανάκαμψης, με στόχο να διασφαλίσει ότι η Ελλάδα δεν θα χάσει τα εναπομείναντα κονδύλια μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος. Ο λόγος είναι απλός: το αρχικό χρονοδιάγραμμα αρκετών έργων δεν μπορούσε πλέον να τηρηθεί, λόγω γραφειοκρατίας, χαμηλού επενδυτικού ενδιαφέροντος ή αδυναμιών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Υπό την πίεση της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, τα κράτη-μέλη κλήθηκαν να αποσύρουν όσα έργα δεν θα προλάβουν να ολοκληρωθούν και να εντάξουν στη θέση τους πιο ώριμες παρεμβάσεις.

Αγώνας για 6+2 δισ. ευρώ
Το Ταμείο Ανάκαμψης για την Ελλάδα ανέρχεται συνολικά στα 36 δισεκατομμύρια ευρώ (18,2 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 17,7 δισ. ευρώ δάνεια, σύμφωνα με στοιχεία από τον Προϋπολογισμό 2025). Μέχρι σήμερα, η χώρα έχει εισπράξει 21,3 δισ. ευρώ (59% των διαθέσιμων πόρων), εκ των οποίων 9,9 δισ. επιδοτήσεις και 11,4 δισ. δάνεια.

Με την αναμενόμενη εκταμίευση 2,1 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο (6ο αίτημα), οι συνολικές εισπράξεις έως το τέλος του 2025 θα φτάσουν τα 23,4 δισ. ευρώ (65% του συνόλου). Από αυτές, 12 δισ. αφορούν επιχορηγήσεις (66% του προβλεπόμενου στόχου). Απομένουν έτσι να απορροφηθούν σε τρεις δόσεις το 2026 επιχορηγήσεις 6,2 δισ. ευρώ, ώστε να καλυφθεί το σύνολο των 18,2 δισ. Παράλληλα, η κυβέρνηση θα διεκδικήσει τη μέγιστη αξιοποίηση και άλλων 6,3 δισ. που απομένουν από δάνεια.

Στο μέτωπο των δανείων, τα εμπόδια είναι περισσότερα, καθώς η απορρόφηση εξαρτάται από τις επιχειρήσεις. Σε αντίθεση με τις επιδοτήσεις, τα δάνεια πρέπει να επιστραφούν εντόκως, γεγονός που καθιστά την προσεκτική εκταμίευση προτεραιότητα. Για χαμηλότοκα δάνεια επιχειρήσεων προβλέφθηκαν 15,4 δισ. ευρώ. Έχουν συμβασιοποιηθεί σχεδόν 8 δισ., που αντιστοιχούν σε επενδύσεις 17,5 δισ. ευρώ μέσω συγχρηματοδότησης από εμπορικές τράπεζες, EIB και EBRD. Εκτιμάται ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις θα απορροφήσουν περίπου το 75% των δανείων (12-13 δισ. ευρώ). Αυτό σημαίνει ότι από τα υπόλοιπα 6,3 δισ., αναμένονται 1 έως 2 δισ., αλλά πιθανώς 3-4 δισ. θα παραμείνουν ανεκμετάλλευτα.

Σε κάθε περίπτωση, η εξασφάλιση 7 ή 8 δισεκατομμυρίων ευρώ συνολικά μέσα σε οκτώ μήνες θα καθορίσει την πορεία της ελληνικής οικονομίας το 2026 και τα επόμενα χρόνια, επηρεάζοντας την ανάπτυξη, την απασχόληση, τους μισθούς και τις νέες φορολογικές ελαφρύνσεις πέραν αυτών που θα προβλέπει ο Προϋπολογισμός.