Επανάσταση στις πληρωμές: Από 1η Δεκεμβρίου νέοι κανόνες για όλες τις επιχειρήσεις

Από την 1η Δεκεμβρίου, η αγορά των πληρωμών στην Ελλάδα εισέρχεται σε μια νέα φάση, με όλες τις επιχειρήσεις λιανικής, από τα μικρότερα καταστήματα έως τις μεγάλες αλυσίδες, να υποχρεούνται να δέχονται πληρωμές μέσω IRIS. Παράλληλα, είναι απαραίτητη η διασύνδεση των POS, των ταμειακών μηχανών και της ΑΑΔΕ σε ένα ενιαίο περιβάλλον. Για τους καταναλωτές, η εξέλιξη αυτή σημαίνει ευκολότερες και ταχύτερες συναλλαγές. Για τους επαγγελματίες, ωστόσο, εγκαινιάζεται μια περίοδος προσαρμογής σε αυστηρούς κανόνες, με συνεχή παρακολούθηση και πιθανό σημαντικό κόστος.

Παρόλο που το σύστημα IRIS απολαμβάνει υψηλή αποδοχή από το κοινό, με πάνω από 4,1 εκατομμύρια καταναλωτές και 571.000 επαγγελματίες να το χρησιμοποιούν, η αγορά παραμένει επιφυλακτική. Τα τεχνικά ζητήματα που προέκυψαν τον προηγούμενο μήνα οδήγησαν σε καθυστερήσεις και στην ανάγκη για παράταση, ενώ πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις αδυνατούν να ολοκληρώσουν τις απαραίτητες αναβαθμίσεις εγκαίρως. Η ΑΑΔΕ έχει ήδη επικαιροποιήσει το πλαίσιο λειτουργίας των Instant Payments, θέτοντας έναν σαφή κανόνα: κάθε συναλλαγή, είτε μέσω κάρτας είτε μέσω IRIS, πρέπει να καταγράφεται στο ταμειακό σύστημα και να εκδίδεται απόδειξη σε πραγματικό χρόνο.

Το κρίσιμο ερώτημα για τους επαγγελματίες αφορά την εφαρμογή του νέου κανονισμού από την 1η Δεκεμβρίου και την αυστηρότητα με την οποία θα επιβληθούν οι κυρώσεις. Αν και το Υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ διαβεβαιώνουν για μια μεταβατική περίοδο εστιάζοντας στις συστάσεις και όχι στα άμεσα πρόστιμα, ιδίως σε περιπτώσεις τεχνικών δυσκολιών που δεν οφείλονται στους ίδιους, οι ανησυχίες παραμένουν. Ο φόβος είναι ότι τυχόν δυσλειτουργίες στις διασυνδέσεις POS – ταμειακών – Taxisnet θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε λανθασμένες ενδείξεις και άδικες χρεώσεις.

Ωστόσο, το νέο πλαίσιο προβλέπει αυστηρές κυρώσεις για όσους δεν συμμορφωθούν. Επιχειρήσεις με απλογραφικά βιβλία κινδυνεύουν με πρόστιμο 10.000 ευρώ, ενώ αυτές με διπλογραφικά με 20.000 ευρώ, εάν δεν αποδέχονται IRIS ή δεν έχουν ολοκληρώσει σωστά τη διασύνδεση. Στους οικισμούς με έως 500 κατοίκους και στα νησιά κάτω των 3.100 κατοίκων, τα πρόστιμα μειώνονται στο μισό. Επιπλέον, εταιρείες που διαχειρίζονται POS αντιμετωπίζουν πρόστιμα από 100.000 έως 300.000 ευρώ, με τη μη αναβάθμιση ενός μόνο τερματικού να επιφέρει πρόστιμο 500 ευρώ ανά συσκευή.

Το κόστος προσαρμογής αποτελεί σημαντικό ζήτημα για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Μια επιχείρηση μπορεί να επιβαρυνθεί έως και 1.500 ευρώ μόνο για αναβαθμίσεις POS και ταμειακών, ενώ το συνολικό ετήσιο κόστος της ψηφιακής μετάβασης εκτιμάται μεταξύ 6.000 και 8.000 ευρώ, σύμφωνα με τους επαγγελματικούς φορείς.

Οι ηλεκτρονικές πληρωμές έχουν πλέον εδραιωθεί στην καθημερινότητα. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι ενεργές κάρτες ανέρχονται σε 21,6 εκατομμύρια, με τη μέση αξία συναλλαγής να μειώνεται στα 43 ευρώ, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι καταναλωτές χρησιμοποιούν κάρτες και IRIS ακόμα και για μικροποσά. Μέχρι τα μέσα του 2026, το IRIS αναμένεται να επεκταθεί σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, χώρες της Σκανδιναβίας και Πολωνία μέσω του EuroPA, επιτρέποντας άμεσες μεταφορές χρημάτων και εκτός Ελλάδας.