Τέλος στις τελωνειακές εκπτώσεις: Η ΕΕ αλλάζει τους κανόνες για τα δέματα από τρίτες χώρες

Από τις αρχές του 2026, η Ευρωπαϊκή Ένωση καταργεί την απαλλαγή από δασμούς για δέματα αξίας κάτω των 150 ευρώ. Όλα τα πακέτα που αποστέλλονται από τρίτες χώρες θα περνούν πλέον από κανονικές τελωνειακές διαδικασίες, με επιβολή δασμών και τελών διαχείρισης. Η απόφαση αυτή, που λήφθηκε από το Συμβούλιο υπουργών Οικονομικών της ΕΕ (ECOFIN), στηρίζεται σθεναρά από την Ελλάδα, με τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη, να την χαρακτηρίζει αναγκαία για την προστασία των εσόδων, την ασφάλεια των προϊόντων και τον υγιή ανταγωνισμό.

Η απόφαση αυτή έρχεται να αλλάξει τα δεδομένα για επιχειρήσεις και καταναλωτές, φέρνοντας στην επιφάνεια τόσο τα οφέλη όσο και τις προκλήσεις. Για την Ελλάδα, η επιτάχυνση της εφαρμογής του μέτρου υπαγορεύεται από την ανάγκη εξισορρόπησης των συμφερόντων καταναλωτή, εγχώριου εμπορίου και δημοσίων εσόδων, βάζοντας τέλος σε στρεβλώσεις που δημιουργήθηκαν από την άνθηση του ηλεκτρονικού εμπορίου.

Στα “υπέρ” καταγράφονται η μείωση του αθέμιτου ανταγωνισμού από ξένες επιχειρήσεις, η αύξηση των δημοσίων εσόδων, η αποτροπή αποστολής ακατάλληλων προϊόντων που δεν συμμορφώνονται με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αλλά και περιβαλλοντικά οφέλη. Αντίθετα, στα “κατά” περιλαμβάνονται η αύξηση των τελικών τιμών σε φθηνά προϊόντα από τρίτες χώρες λόγω δασμών και τελών, η πιθανή επιβάρυνση χαμηλότερων εισοδημάτων, κίνδυνος καθυστερήσεων και γραφειοκρατίας στα τελωνεία, καθώς και η ανάγκη για προσεκτικό σχεδιασμό στην επιβολή του τέλους διαχείρισης ανά πακέτο, το οποίο αναμένεται να είναι τουλάχιστον 1,5-2 ευρώ.

Το ECOFIN συμφώνησε στην κατάργηση της απαλλαγής για δέματα χαμηλής αξίας, επιταχύνοντας το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής από το 2028 στις αρχές του 2026. Θα υπάρξει μια μεταβατική “απλή” λύση για την είσοδο όλων των δεμάτων σε διαδικασίες τελωνείου και δασμών, ενώ σε δύο χρόνια, από το 2028, θα εφαρμοστούν αυστηρότερα μέτρα με νέα αναθεώρηση της Οδηγίας και μια νέα πλατφόρμα ηλεκτρονικής εκκαθάρισης. Τα κράτη-μέλη καλούνται να υποβάλουν προτάσεις υλοποίησης έως τις 12 Δεκεμβρίου, με στόχο τη δημιουργία μιας νέας αρχιτεκτονικής εισαγωγών μικροδεμάτων εντός του 2026, χωρίς να προκαλούνται καθυστερήσεις στα τελωνεία.

Για τον καταναλωτή, η αλλαγή σημαίνει υψηλότερες τελικές τιμές στα “φθηνά” πακέτα από τρίτες χώρες, καθώς πλέον θα αξιολογούνται για δασμούς ανεξαρτήτως αξίας, πέραν του ΦΠΑ που ήδη ισχύει. Επιπλέον, θα επιβληθεί ένα ξεχωριστό “τέλος διεκπεραίωσης” περίπου 2 ευρώ ανά μικροδέμα, το οποίο θα τεθεί σε ισχύ μετά τα μέσα του 2026.

Οι αλλαγές αυτές στοχεύουν άμεσα πλατφόρμες όπως Temu, Shein, Banggood, Trendyol, οι οποίες βασίζουν το μοντέλο πωλήσεών τους στις υπερβολικά χαμηλές τιμές και τις δωρεάν αποστολές. Το όριο των 150 ευρώ για την απαλλαγή από δασμούς, που επί χρόνια στήριζε αυτό το μοντέλο, καταργείται, περιορίζοντας το πλεονέκτημα κόστους έναντι των ευρωπαϊκών λιανεμπόρων. Η μετάβαση σε πλήρη τελωνειακό έλεγχο αναμένεται να επιφέρει καθυστερήσεις και προβλήματα στα Τελωνεία, απαιτώντας αναβάθμιση των πληροφοριακών συστημάτων και πιθανή αύξηση των λειτουργικών κόστων για τις πλατφόρμες.

Για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά e-shops, οι όροι του ανταγωνισμού γίνονται πιο ισότιμοι, καθώς τα φθηνά εισαγόμενα πακέτα δεν θα διαφεύγουν πλέον δασμών. Η Ελλάδα, μαζί με τη Γαλλία, πρωτοστάτησε στην επιτάχυνση αυτών των μέτρων, ανταποκρινόμενη στα ζητήματα θεμιτού ανταγωνισμού που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Η έκρηξη του όγκου μικροδεμάτων από τρίτες χώρες είχε οδηγήσει σε απώλειες για τα κράτη μέλη, πλήττοντας τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και προκαλώντας απώλειες εσόδων λόγω υποτιμολογήσεων και καταστρατηγήσεων. Η ΕΕ επιδιώκει ισότιμους όρους, καλύτερο έλεγχο συμμόρφωσης και ασφάλειας προϊόντων, καθώς και αποθάρρυνση πρακτικών “fast fashion” που επιβαρύνουν το περιβάλλον. Η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τόνισε τη δέσμευση για δίκαιο ανταγωνισμό και καλύτερη προστασία του καταναλωτή.

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ, Σταύρος Καφούνης, τόνισε την ανάγκη αλλαγής του κανονισμού “de minimis”, ενώ ο υπουργός Οικονομίας, Κυριάκος Πιερρακάκης, επιβεβαίωσε την πλήρη στήριξη της Ελλάδας στο μέτρο. Αξιωματούχοι της ΕΕ εκτιμούν ότι έως και δύο τρίτα των μικροδεμάτων δηλώνονται υποτιμολογημένα, γεγονός που θα αντιμετωπιστεί με την κατάργηση της εξαίρεσης και την αυστηρότερη επιβολή.