Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αντιμετωπίζει τον χρηματιστηριακό πυρετό στην αγορά ακινήτων

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να βάλει φρένο στον ιλιγγιώδη ρυθμό που έχει καταλάβει την αγορά ακινήτων, καθιστώντας την απόκτηση στέγης προνόμιο για λίγους σε όλη την Ευρώπη. Με την επίσημη αναγνώριση ότι η στέγαση έχει μετατραπεί από κοινωνικό αγαθό σε πεδίο κερδοσκοπίας, η Κομισιόν διαβλέπει σοβαρό ηθικό κίνδυνο από πρακτικές που ανεβάζουν τις τιμές και αναζητά μηχανισμούς ελέγχου, παραπέμποντας σε χρηματιστηριακούς περιορισμούς.

Στο πλαίσιο αυτό, προωθείται η δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής πλατφόρμας παρακολούθησης και διαμόρφωσης των τάσεων στα ακίνητα. Ο στόχος είναι σαφής: η αποτροπή της «χρηματιστικοποίησης» της στέγασης και του κινδύνου δημιουργίας φούσκας ακινήτων. Ο Ευρωπαίος επίτροπος για τη Στέγαση και την Ενέργεια, Νταν Γιόργκενσεν, τόνισε ότι η κατάσταση έχει λάβει διαστάσεις «κοινωνικής κρίσης» που πλήττει εκατομμύρια πολίτες και δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Η νέα προσέγγιση της Ε.Ε. αναγνωρίζει ότι τα μέχρι τώρα μέτρα στήριξης και τα προγράμματα επιδότησης δεν αρκούν για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης. Η «financialization», όπως αποκαλείται ο όρος που περιγράφει την αντιμετώπιση της στέγης ως επένδυση αντί για κοινωνικό αγαθό, έχει οδηγήσει στην εκτροπή κεφαλαίων στην αγορά ακινήτων, όχι για κάλυψη στεγαστικών αναγκών, αλλά για υψηλή κερδοφορία. Αυτό, εκτός των άλλων, περιορίζει τη διαπραγματευτική δύναμη των μεμονωμένων αγοραστών και οδηγεί σε αστάθεια.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα, με την αγορά ακινήτων να παρουσιάζει χαρακτηριστικά που παραπέμπουν στο χρηματιστήριο: κερδοσκοπικές αγορές, ραγδαίες αυξήσεις τιμών που δεν δικαιολογούνται από τον πληθωρισμό ή το κόστος κατασκευής, και επενδυτές που βλέπουν τα σπίτια ως χαρτοφυλάκιο. Παράγοντες όπως οι «Χρυσές Βίζες» και η άνθηση του Airbnb επιδεινώνουν την κατάσταση, μετατρέποντας τα σπίτια σε ανταγωνιστές της παραδοσιακής ενοικίασης και απορρυθμίζοντας την εγχώρια προσφορά και ζήτηση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την προετοιμασία του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Προσιτής Στέγασης, στοχεύει στην ουσιαστική παρέμβαση. Το σχέδιο θα περιλαμβάνει έναν μηχανισμό παρακολούθησης και διόρθωσης τιμών, μέσω μιας πανευρωπαϊκής πλατφόρμας που θα εξετάζει την αποτελεσματική χρήση του στεγαστικού αποθέματος και τον ρόλο της κερδοσκοπίας. Παράλληλα, η Επιτροπή διπλασιάζει τις προγραμματισμένες επενδύσεις της πολιτικής συνοχής σε οικονομικά προσιτή στέγαση, διαθέτοντας 7,5 δισ. ευρώ για την περίοδο 2021-2027.

Στην Ελλάδα, η κατάσταση έχει επίσης λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Η κυβέρνηση ετοιμάζει νέο πρόγραμμα που θα συνδυάζει κίνητρα για ανακαίνιση και ενεργειακή αναβάθμιση παλαιών κατοικιών, εστιάζοντας σε ακίνητα που χρήζουν ανανέωσης και καλύπτοντας ένα ευρύτερο φάσμα εισοδημάτων.