Mανώλης Χριστοδουλάκης: “Διεθνής Ημέρα Ηλικιωμένων και διαγενεακή αλληλεγγύη”

Ο μήνας που διανύουμε μας βρήκε, ταυτόχρονα, με την 31^η επέτειο της Διεθνούς Ημέρας Ηλικιωμένων, που τιμάται την 1^η Οκτωβρίου. Ημέρα με ιδιαίτερη αξία για μία κοινωνία που οφείλει να μάχεται διαρκώς ενάντια στο ηλικιακό χάσμα γενεών, και φυσικά, για έναν πολιτικό χώρο, όπως ο δικός μας, που διαχρονικά θέτει στο κέντρο της ιδεολογίας του και στην πολιτική του τη διαγενεακή αλληλεγγύη. Που προτάσσει την ενεργό γήρανση, με ισότιμη συμμετοχή των μεγαλύτερων συμπολιτών μας στην κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική και οικονομική ζωή του τόπου.

Η οικονομική και κοινωνική επένδυση στη λεγόμενη τρίτη και τέταρτη ηλικία είναι πολλαπλής προστιθέμενης αξίας. Γιατί δίνει ευκαιρίες στον άνθρωπο, σε κάθε φάση της ζωής του, να ζει και να δημιουργεί με αξιοπρέπεια, ενεργό συμμετοχή, κοινωνική ένταξη και συνοχή, υγεία και πρόληψη, με  αέναη προσδοκία ζωογόνων στόχων. Και γιατί, παράλληλα, οι δυνατότητες των ηλικιωμένων αποτελούν σήμερα μία ισχυρή βάση για βιώσιμη ανάπτυξη. Με εισφορά την εμπειρία και τη συσσωρευμένη γνώση τους, σε αρμονική σύζευξη με την ορμή και τους ανοιχτούς ορίζοντες της νέας γενιάς, συμπράττουν και δημιουργούν μια συμπεριληπτική και ουμανιστική διαγενεακή σκυταλοδρομία ζωής.

Είναι αναγκαίο, λοιπόν, να προτάσσουμε την μέγιστη δυνατή εξασφάλιση της ελευθερίας, αυτοδιάθεσης και αυτονομίας τους, με όρους αξιοπρέπειας, οικονομικής ανεξαρτησίας και ταυτόχρονα να αναπτύσσουμε δίκτυα κοινωνικής προστασίας και αλληλεγγύης. Να προκρίνουμε τη γενίκευση των αυτοδιοικητικών πολιτικών «Βοήθειας κατ’ οίκον», με πολλαπλές υπηρεσίες στους αδύναμους και πιο ευάλωτους ηλικιωμένους, με εξασφάλιση του απαραίτητου εργασιακού δυναμικού κοινωνικών φροντιστών και φροντιστών υγείας. Να θέτουμε ως προτεραιότητα τη νέα σύγχρονη γενιά ευέλικτων κοινωνικών δομών «Στεγών Υποστηριζόμενης Διαβίωσης» (ΣΥΔ), που λειτουργούν ως κατοικίες-κυψέλες, έξω από την παραδοσιακή και αναχρονιστική λογική της ιδρυματοποίησης και των δομών «πάρκινγκ», που ταυτίζονται συχνά με την ουσιαστική εγκατάλειψης τους, ξεκομμένα από τον κοινωνικό ιστό και τις χαρές της οικογενειακής  και κοινωνικής ζωής. Και φυσικά, την αναγκαία συνεχή και ολοκληρωμένη εποπτεία και έλεγχο της δευτεροβάθμιας περιφερειακής αυτοδιοίκησης στις περιπτώσεις των κλειστών δομών φροντίδας ηλικιωμένων και των γηροκομείων.

Πόσο μάλλον, σήμερα, όπου οι προκλήσεις αυτές εντείνονται με την ιδιαίτερη συγκυρία που βιώνουμε. Με την πανδημία του Covid-19 να «στοχοποιεί» με δυσανάλογες και σοβαρές συνέπειες, και κατ’ επέκταση να αποξενώνει τους ηλικιωμένους και πιο ευάλωτους συμπολίτες μας. Με επιπτώσεις εμφανείς, όχι μόνο ως προς την υγεία τους, αλλά και τα δικαιώματα και την ευημερία τους. Είναι, λοιπόν, ακόμα περισσότερο αναγκαίο να εξετάσουμε το πώς η πανδημία μπορεί να αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την ηλικία και τη γήρανση στις κοινωνίες μας. Με τη διεύρυνση των ευκαιριών των ηλικιωμένων, τη βελτίωση της πρόσβασης σε υγεία, συντάξεις και προστασία να τίθενται ξανά στο επίκεντρο, ως ζητήματα κρίσιμης σημασίας.

Σήμερα, λοιπόν, που τα προσδόκιμα όρια ζωής έχουν αυξηθεί θεαματικά και στη χώρα μας απαιτείται ένας συνδυασμός δημογραφικών πολιτικών για την ανανέωση των γενεών, αλλά ταυτόχρονα και την ουσιαστική ενεργοποίηση των πιο ηλικιωμένων σε όλο το γίγνεσθαι της ζωής, με όρους ισότητας και αξιοπρέπειας. Έτσι ώστε το χάδι της γιαγιάς και του παππού να συναντώνται αρμονικά με την ευθύβολη ορμή της νεότητας στην κοινωνία της αλληλεγγύης, χωρίς αποκλεισμούς.

Γιατί αυτός τελικά είναι ο ορισμός της προόδου σε μία κοινωνία. Ο σεβασμός και η αξιοπρέπεια. Και για αυτά οφείλουμε όλοι μας να αγωνιστούμε.