Ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) στο στόχαστρο: Κίνδυνοι για το οικιστικό περιβάλλον
Κριτική από τον Πολιτικό Μηχανικό Δημήτρη Φωτιάδη για τις επιπτώσεις του ΝΟΚ στις πόλεις και την ποιότητα ζωής.
Σε κεντρικό ζήτημα της προστασίας του οικιστικού περιβάλλοντος αναφέρθηκε ο Δημήτρης Φωτιάδης, Πολιτικός Μηχανικός και τ. Διευθυντής Χωροταξίας & Περιβάλλοντος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής, κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του Δήμου Φιλοθέης-Ψυχικού. Ο ίδιος έθεσε κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με την έννοια του περιβάλλοντος, την αναγκαιότητα προστασίας του, τη φύση του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) και τους πραγματικούς ωφελημένους από τα «κίνητρα» που αυτός εισάγει.
Από τη χωροταξία στην πολεοδομία: κανόνες με κοινωνικό σκοπό
Ο κ. Φωτιάδης παρουσίασε την ιστορική εξέλιξη της χωροταξίας και της πολεοδομίας ως επιστημών που στόχευαν στην οργάνωση του χώρου διαβίωσης του ανθρώπου. Η ανάγκη για δημιουργία κατοικιών, εκπαιδευτικών και υγειονομικών δομών, καθώς και πολιτιστικών χώρων και υποδομών, οδήγησε στη θέσπιση ολοκληρωμένων σχεδίων, όπως τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, και στη διαμόρφωση πολεοδομικής νομοθεσίας, θέτοντας σαφείς όρους δόμησης και χρήσεων γης.
Υπογράμμισε ότι αυτοί οι κανόνες δεν παρέμειναν στατικοί, αλλά εξελίχθηκαν διαχρονικά, προσαρμοζόμενοι άλλοτε σε επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις και άλλοτε σε πολιτικές σκοπιμότητες. Παράλληλα, όμως, με τη δράση πολεοδόμων που είχαν όραμα για ανθρώπινες πόλεις, αναπτύχθηκε και μια γραφειοκρατική πρακτική, η οποία συχνά οδηγούσε σε αμφίβολες ερμηνείες των νόμων, ωφελώντας οργανωμένα κατασκευαστικά συμφέροντα.
Κριτική στον ΝΟΚ και στα «κίνητρα» δόμησης
Σύμφωνα με τον κ. Φωτιάδη, ο ΝΟΚ, στο όνομα της επικαιροποίησης, εισήγαγε ρυθμίσεις που στην πράξη ακυρώνουν πολεοδομικά κεκτημένα πόλεων με θεσμοθετημένη ταυτότητα και ειδικά διατάγματα. Τόνισε ότι πόλεις με μοναδική φυσιογνωμία, όπως η Φιλοθέη, το Ψυχικό και το Νέο Ψυχικό, δεν χρειάζονται «μπόνους» δόμησης για την ανάπτυξή τους, καθώς αυτή είναι ήδη ρυθμισμένη και κοινωνικά αποδεκτή.
Αναφέρθηκε ειδικότερα στα άρθρα του ΝΟΚ (10, 15, 27, 29), τα οποία, όπως υποστήριξε, επιτρέπουν υπερβάσεις στον συντελεστή δόμησης και στο ύψος, διαταράσσοντας την ισορροπία σε βάρος του περιβάλλοντος και της γειτονιάς. Χαρακτήρισε τα «δώρα» της επιπλέον δόμησης, μέσω φυτεμένων δωμάτων ή ενεργειακών ρυθμίσεων, ως επιλογές που θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον των πόλεων.
Η περίπτωση Φιλοθέης – Ψυχικού και οι κοινωνικοί αγώνες
Ο ομιλητής έκανε ιδιαίτερη μνεία στην πολεοδομική ιστορία του ενιαίου Δήμου, επισημαίνοντας ότι οι τρεις προϋπάρχοντες δήμοι διέθεταν ένα ισχυρό και σαφές πολεοδομικό πλαίσιο, το οποίο ήταν αποδεκτό από τις τοπικές κοινωνίες. Υπενθύμισε τους αγώνες των κατοίκων και των δημοτικών αρχών απέναντι σε προσπάθειες υπερδόμησης, μεταφοράς συντελεστή και αλλοίωσης της φυσιογνωμίας, με καθοριστικό ρόλο της Δικαιοσύνης και του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Κάλεσμα συλλογικής αντίστασης
Κλείνοντας, ο Δημήτρης Φωτιάδης απηύθυνε ένα σαφές μήνυμα αντίθεσης απέναντι στα τετελεσμένα του ΝΟΚ, στη μείωση του πράσινου και του οξυγόνου, καθώς και στην υπαγόρευση της πολεοδομικής πολιτικής από συντεχνιακά συμφέροντα. Τόνισε ότι το περιβάλλον δεν αποτελεί κληρονομιά του παρελθόντος, αλλά δάνειο από τις επόμενες γενιές, καλώντας πολίτες, δημοτικές παρατάξεις και συλλογικότητες να δημιουργήσουν ένα ισχυρό τείχος προστασίας της πόλης. «Ο ήλιος που έδυε πίσω από τα Τουρκοβούνια δεν θα μας τον κρύψουν», κατέληξε, υπογραμμίζοντας ότι ο αγώνας για την ποιότητα ζωής και την πολεοδομική ταυτότητα απαιτεί τη συμμετοχή όλων.