Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης: Αντιπαράθεση απόψεων για την εποπτεία και τη θέση των αιρετών

Στη Γενική Συνέλευση της ΚΕΔΕ, η συζήτηση για το Βιβλίο Ε’ του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, που αφορά την εποπτεία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την καταστατική θέση των αιρετών, έλαβε έντονο πολιτικό και θεσμικό χαρακτήρα. Οι διαφορετικές οπτικές των παρατάξεων αναδείχθηκαν από τις παρεμβάσεις της πρώην Δημάρχου Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων, κας Μερόπης Υδραίου, και του Δημάρχου Ηγουμενίτσας, κ. Παναγιώτη Νταή.

Η κα Μερόπη Υδραίου, υπερασπιζόμενη τη φιλοσοφία του νέου Κώδικα, τόνισε ότι η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι και πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Υπενθύμισε ότι η αλλαγή του θεσμικού πλαισίου είναι ένα αίτημα δεκαετιών και δεν πρέπει να ακυρώνεται από αμφισβήτηση και γκρίνια. Ως αποτέλεσμα συλλογικής δουλειάς της ΚΕΔΕ, των επιτροπών της, όλων των παρατάξεων και του Υπουργείου Εσωτερικών, ο νέος Κώδικας αποτελεί μια σημαντική θεσμική τομή μετά από 20 χρόνια. Η κα Υδραίου έδωσε έμφαση στην ανάγκη για σαφή όρια μεταξύ ελέγχου νομιμότητας και σκοπιμότητας, καθώς και στην προστασία των αιρετών από την καχυποψία και τον υπερβολικό έλεγχο που οδηγεί στην αδράνεια. Τόνισε ότι η νέα φιλοσοφία του πειθαρχικού ελέγχου προβλέπει αναλογικότητα ποινών, σεβασμό στο τεκμήριο αθωότητας και τερματισμό των αυτοδίκαιων αργιών χωρίς τελεσίδικες αποφάσεις, χαρακτηρίζοντας το ως θεσμική προστασία της δημοκρατικής λειτουργίας. Κλείνοντας, χαρακτήρισε τον Κώδικα πολιτικό διακύβευμα για την αντίληψη της πόλης, της δημοκρατίας και της σχέσης κράτους-αυτοδιοίκησης, καλώντας όλους να τον εφαρμόσουν και να τον βελτιώσουν.

Από την άλλη πλευρά, ο Δήμαρχος Ηγουμενίτσας, κ. Παναγιώτης Νταής, άσκησε ουσιαστική κριτική, κάνοντας λόγο για τρεις «χαμένες ευκαιρίες» του νέου Κώδικα. Εξέφρασε ανησυχίες για την αποδυνάμωση της λαϊκής εντολής και της πολιτικής νομιμοποίησης λόγω του νέου εκλογικού συστήματος. Στο πεδίο των αρμοδιοτήτων, τόνισε την απουσία ουσιαστικής αποκέντρωσης, όπως η μεταφορά της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στους δήμους, και την έλλειψη συνεκτικού πλαισίου ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, που απειλεί να αναπαράγει το συγκεντρωτικό μοντέλο του κράτους. Η εντονότερη κριτική του εστιάστηκε στην εποπτεία, εκφράζοντας επιφυλάξεις για τη διατήρηση του αυτεπάγγελτου ελέγχου και χαρακτηρίζοντας προβληματική την τυχαία χρέωση ελέγχων σε υπαλλήλους χωρίς γεωγραφική αρμοδιότητα. Ο κ. Νταής επεσήμανε τον μεγάλο αριθμό ελεγκτικών μηχανισμών που δημιουργούν σύγχυση και διοικητικό φόρτο, προτείνοντας την ενίσχυση του εσωτερικού ελέγχου μέσω του δημοτικού συμβουλίου και την ενεργοποίηση του συμπαραστάτη του δημότη. Σχετικά με την καταστατική θέση των αιρετών, αναγνώρισε θετικές διατάξεις, όπως η κατάργηση της αυτοδίκαιης αργίας, αλλά διαφώνησε με τη σύνθεση του πειθαρχικού συμβουλίου και έθεσε ζητήματα για τη μείωση του αριθμού των αντιδημάρχων.

Η αντιπαράθεση Υδραίου – Νταή ανέδειξε δύο κυρίαρχες γραμμές σκέψης: την ανάγκη στήριξης μιας μεγάλης μεταρρύθμισης και τον φόβο ότι κρίσιμα ζητήματα αρμοδιοτήτων, εποπτείας και λειτουργικότητας των δήμων παραμένουν άλυτα.