Σφοδρή αντιπαράθεση για τον νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης: Σταθερότητα vs. Νεοσυγκεντρωτισμός

Η συζήτηση για το πρώτο βιβλίο του νέου Κώδικα Αυτοδιοίκησης, με επίκεντρο τον εκλογικό νόμο αλλά και σειρά θεσμικών διατάξεων, ανέδειξε δύο ριζικά αντίθετες προσεγγίσεις στη Γενική Συνέλευση. Ο Παντελής Τσακίρης, Δήμαρχος Ωραιοκάστρου, εκπρόσωπος της παράταξης της πλειοψηφίας, υποστήριξε ότι η μεταρρύθμιση αποτελεί “θεσμική ωρίμανση” και κλειδί για τη σταθερότητα. Αντίθετα, ο Δημήτρης Μπίρμπας, τ. Δήμαρχος Αιγάλεω και εκπρόσωπος της μείζονος μειοψηφίας, χαρακτήρισε τη διαδικασία “fast-track”, προειδοποίησε για κινδύνους νεοσυγκεντρωτισμού και αποκάλεσε τον εκλογικό νόμο “έκτρωμα”.

Ο κ. Τσακίρης έθεσε το ερώτημα αν η προτεινόμενη μεταρρύθμιση “αγγίζει το όριο της θεσμικής ωριμότητας” που η αυτοδιοίκηση επιδιώκει εδώ και χρόνια. Τόνισε ότι η Ελλάδα υστερεί θεσμικά και ότι ο νέος κώδικας στοχεύει στην επανεγκαθίδρυση ενός ενιαίου, λειτουργικού πλαισίου διοίκησης, απορρίπτοντας την ιδέα ότι πρόκειται για ένα απλό “μπάλωμα”.

**Ο ρόλος του εκλογικού συστήματος:**
Σύμφωνα με τον κ. Τσακίρη, ο εκλογικός νόμος δεν είναι μια τυπική διαδικασία, αλλά ο μηχανισμός που καθορίζει την εκλογή του δημάρχου, τη συγκρότηση πλειοψηφίας στο δημοτικό συμβούλιο και την υλοποίηση της λαϊκής εντολής. Αναφέρθηκε στην εμπειρία της απλής αναλογικής, υποστηρίζοντας ότι οι δυσκολίες διοίκησης που προέκυψαν “τραυμάτισαν” την εμπιστοσύνη των πολιτών και του θεσμού.

**Εκλογή σε έναν γύρο και “δεύτερη επιλογή”:**
Ο κ. Τσακίρης χαιρέτισε την εκλογή σε έναν γύρο, την οποία χαρακτήρισε ευρωπαϊκά συμβατή και πολιτικά χρήσιμη. Εξήγησε ότι μειώνει τις παρασκηνιακές διαδικασίες της δεύτερης Κυριακής, ενισχύει τη “θετική ψήφο” και, με τη ρύθμιση της “δεύτερης επιλογής”, μπορεί να διαμορφώσει ισχυρότερη λαϊκή νομιμοποίηση. Πρόσθεσε ότι ένα τέτοιο μοντέλο θα οδηγήσει σε πιο πολιτισμένη προεκλογική εκστρατεία, καθώς οι υποψήφιοι θα έχουν κίνητρο να απευθυνθούν και σε ψηφοφόρους άλλων παρατάξεων.

**Σταθερή πλειοψηφία 3/5 και θεσμική σταθερότητα:**
Υπερασπίστηκε την ανάγκη για σταθερή πλειοψηφία των 3/5 στα δημοτικά συμβούλια, υποστηρίζοντας ότι η ελληνική πολιτική κουλτούρα απαιτεί διοικητική σταθερότητα και ότι η καθαρή πλειοψηφία προστατεύει τη λειτουργικότητα.

**Σημεία προς επανεξέταση:**
Παρά τον θετικό του τόνο, ο κ. Τσακίρης πρότεινε την επανεξέταση ορισμένων σημείων:
* **Όριο >60% για πλήρη αναλογική κατανομή:** Ανέφερε ότι πρέπει να εξεταστεί αν το όριο πρέπει να είναι χαμηλότερο για “θεσμική ισορροπία”.
* **Όριο 3%:** Το υπερασπίστηκε ως “θεσμική διασφάλιση” για την εκπροσώπηση δυνάμεων με πολιτική υπόσταση και αποφυγή κατακερματισμού.
* **Δημοτικοί σύμβουλοι “επικρατείας”:** Είδε ως εργαλείο στρατηγικής στελέχωσης, επιτρέποντας τη συμμετοχή προσωπικοτήτων.
* **Ποσόστωση φύλου:** Άσκησε κριτική στην τρέχουσα λογική της ποσόστωσης, προτείνοντας μεταβατικότητα και ουσιαστικότερα κίνητρα.

**Πολιτικό συμπέρασμα Τσακύρη:**
Η μεταρρύθμιση πρέπει να υπερψηφιστεί ως “αφετηρία”, με στόχο μια δεύτερη, πιο αναλυτική συζήτηση, καθώς η αυτοδιοίκηση πρέπει να εκσυγχρονιστεί και να ευθυγραμμιστεί με ευρωπαϊκά δεδομένα.

Από την άλλη πλευρά, ο κ. Μπίρμπας ξεκίνησε με συγκρουσιακό τρόπο, συμφωνώντας μόνο στην ανάγκη για ριζική διοικητική μεταρρύθμιση, αλλά διαφωνώντας πλήρως με την προτεινόμενη λογική. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην αποφυγή ουσιαστικής συζήτησης για τον εκλογικό νόμο και στην προσπάθεια “περάσματος” ενός κρίσιμου πλαισίου με γενικολογίες.

**Η βασική ένσταση: διαδικασία χωρίς προετοιμασία και διάλογο:**
Ο πυρήνας της κριτικής του ήταν η έλλειψη αναλυτικής γνώσης και συζήτησης, καθώς και η “fast-track” διαδικασία, που στερεί από τη συνέλευση τη “νομιμοποιητική βάση” για τόσο σοβαρό εκλογικό νόμο. Ζήτησε ειδικές συνεδριάσεις και συνέδριο αποκλειστικά για τον εκλογικό νόμο.

**”Ποιος τον ζήτησε;” και τι άλλαξε από το 2020:**
Αμφισβήτησε την αναγκαιότητα της αλλαγής, υπενθυμίζοντας ότι το 2020 το θέμα της κυβερνησιμότητας είχε λυθεί. Κατά τον ίδιο, η τρέχουσα αλλαγή δεν αποδεικνύεται ότι βελτιώνει κάτι, ενώ οδηγεί σε περαιτέρω απονομιμοποίηση και θεσμική υποβάθμιση.

**”Νεοσυγκεντρωτισμός” και αφαίρεση αρμοδιοτήτων:**
Ο κ. Μπίρμπας χαρακτήρισε το σχέδιο νόμου ως έκφραση “νεοσυγκεντρωτισμού”, επισημαίνοντας ρυθμίσεις που αφαιρούν δυνατότητες από τους δήμους και μετακινούν ισχύ προς ένα πιο κεντρικό μοντέλο.

**Ψηφιακή ψηφοφορία: “χωρίς εγγυήσεις”:**
Έθεσε ισχυρή αντίρρηση στην ψηφιακή ψηφοφορία, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχουν εγγυήσεις και ότι το σύστημα αυτό δεν είναι διαδεδομένο στην Ευρώπη (με εξαίρεση την Εσθονία).

**Όροι καθόδου συνδυασμών και αποκλεισμοί:**
Η απαίτηση υψηλού ποσοστού κάλυψης (80%) για τη συγκρότηση ψηφοδελτίων θεωρήθηκε περιοριστική για νέους ή μικρότερους σχηματισμούς, περιορίζοντας τον ανταγωνισμό και την πολιτική πολυφωνία.

**Πολιτικό συμπέρασμα Μπίρμπα:**
Κάλεσε το σώμα να μην νομιμοποιήσει αυτό που χαρακτήρισε “έκτρωμα”, να ζητήσει πλήρες πακέτο προτάσεων και ουσιαστικό συνέδριο με προετοιμασία. Τόνισε την έλλειψη εξαντλητικού διαλόγου και τη μη συμμετοχή της μειοψηφίας σε επιτροπές, παρά το αίτημά της.

**Η πολιτική σύγκρουση:**
Η πλευρά Τσακύρη βλέπει το Βιβλίο 1 ως “θεσμική επανεκκίνηση” με έμφαση στη σταθερότητα και τη λειτουργική διοίκηση. Η πλευρά Μπίρμπα εστιάζει στο “έλλειμμα διαδικασίας και νομιμοποίησης”, με κινδύνους από τον νεοσυγκεντρωτισμό και την ψηφιακή ψηφοφορία. Ο εκλογικός νόμος αναδεικνύεται στο πραγματικό πεδίο μάχης για το τι αυτοδιοίκηση επιθυμούμε: μια με έμφαση στη σταθερότητα ή μια με έμφαση στις εγγυήσεις συμμετοχής, διαδικασίας και αποκέντρωσης.