Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Ο τέως Δήμαρχος Αιγάλεω, Δημήτρης Μπίρμπας, ξεσπά για “ένα βήμα μπρος, τρία πίσω”
Εντοπίζει σοβαρές αδυναμίες στον νέο Κώδικα, επικεντρώνοντας σε διαδικασίες, εκλογικό σύστημα, οικονομική αυτοτέλεια και "νεοσυγκεντρωτισμό".
Ο τέως Δήμαρχος Αιγάλεω, Δημήτρης Μπίρμπας, διατύπωσε σφοδρή κριτική κατά του σχεδίου του νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου της ΚΕΔΕ. Τονίζοντας «βασικές διαφωνίες» τόσο ως προς τη διαδικασία κατάρτισης όσο και ως προς το περιεχόμενο, ο κ. Μπίρμπας χαρακτήρισε τον Κώδικα «ένα βήμα μπρος και τρία βήματα πίσω» όσον αφορά την αποκέντρωση, τη δημοκρατική λειτουργία και την πραγματική αυτοτέλεια των δήμων.
**Διαδικασία: “Στραγγαλισμός χρόνου” και ανεπαρκής προεργασία**
Ο κ. Μπίρμπας συμφώνησε με την κριτική περί «στραγγαλισμού χρόνου», υπογραμμίζοντας την έλλειψη εξαντλητικού διαλόγου και την καθυστερημένη αποστολή των κειμένων. Η επιτροπή της ΚΕΔΕ συνεδρίασε μόλις τρεις φορές, καθιστώντας αδύνατη την ενδελεχή μελέτη ενός τόσο εκτεταμένου νομοθετήματος, σύμφωνα με τον ίδιο.
**Δύο “μεγάλα” αγκάθια: Εκλογικό σύστημα και ΚΑΠ**
Αναγνωρίζοντας την προσπάθεια κωδικοποίησης, ο κ. Μπίρμπας εστίασε σε δύο κομβικά σημεία που χρήζουν διαφωνίας:
* **Εκλογικό σύστημα:** Χαρακτηρίστηκε «παραμορφωτικό», «αντιδημοκρατικό», με «συνταγματικά προβλήματα» και υψηλό κίνδυνο «διαβλητότητας».
* **ΚΑΠ – οικονομική αυτοτέλεια:** Εκφράστηκε ανησυχία για την «παντελή ανάλυση» των ΚΑΠ στον Κώδικα. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Υπουργείου για υψηλά επίπεδα και βάση συζήτησης, οι δήμοι παραμένουν προβληματισμένοι για την υποχρηματοδότηση των λειτουργικών τους δαπανών.
**”Νεοσυγκεντρωτισμός” στα θεσμικά: Λιγότερη αυτοτέλεια, χωρίς “σύμφωνη γνώμη” δήμων/ΚΕΔΕ**
Κεντρικός άξονας της κριτικής ήταν η εισαγωγή ενός «νεοσυγκεντρωτισμού» στα μείζονα θεσμικά ζητήματα. Ο κ. Μπίρμπας επεσήμανε ότι σε κρίσιμες αποφάσεις δεν προϋποτίθεται η σύμφωνη γνώμη της ΚΕΔΕ ή των δήμων. Ως ακραίο παράδειγμα ανέφερε διάταξη που επιτρέπει στο κράτος να δεσμεύει ακίνητα ή έργα με απλή «γνώμη» δήμου, αφαιρώντας την αναγκαία «σύμφωνη γνώμη». Τονίστηκε ότι δεν κερδήθηκαν νέες αρμοδιότητες, ενώ παράλληλα παρατηρήθηκαν απώλειες ή μεταφορές αρμοδιοτήτων.
**Οικονομικά: Τέλη, ρυθμίσεις και “όχι σύμφωνη γνώμη” ακόμη και σε καθαρά δημοτικά έσοδα**
Σε ό,τι αφορά τα οικονομικά, ο κ. Μπίρμπας τόνισε ότι δεν μπορεί να υπάρξει σοβαρή συζήτηση χωρίς να ληφθεί υπόψη το πραγματικό χρηματοδοτικό έλλειμμα. Η μείωση του ποσοστού των δημόσιων δαπανών προς τους ΟΤΑ από 8% το 2009 σε 3,7% σήμερα, υποδηλώνει αδυναμία ικανοποίησης. Επίσης, μια σειρά τελών, όπως αυτά των διαφημίσεων και των παρεπιδημούντων, ρυθμίζονται με «γνώμη» και τελική απόφαση υπουργού, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των δήμων.
**Εκλογικό: Δύο γύροι, ψηφιακή ψήφος, δικαστική καταμέτρηση και κίνδυνοι “διαβλητότητας”**
Στο εκλογικό σκέλος, ο κ. Μπίρμπας εξέφρασε την προτίμησή του για εκλογές δύο γύρων. Έθεσε ενστάσεις για την ψηφιακή ψήφο, τονίζοντας τις δυσκολίες εξασφάλισης εγγυήσεων και επικαλούμενος αρνητικές ευρωπαϊκές εμπειρίες. Επίσης, εξέφρασε φόβους για την αναγκαιότητα δικαστικής καταμέτρησης σε περίπτωση μικρών διαφορών, ιδίως με την προσθήκη ηλεκτρονικών ψήφων.
**Δημοκρατικές και θεσμικές υποχωρήσεις: Συμμετοχή, ισότητα φύλων, τοπικά δημοψηφίσματα**
Πέραν των διοικητικών ρυθμίσεων, επισημάνθηκαν «δημοκρατικές υποχωρήσεις». Ενώ χαιρετίστηκε η αύξηση του ποσοστού γυναικών, χαρακτηρίστηκε «θεσμική υποχώρηση» σε σχέση με διεθνή πρότυπα. Η αποδυνάμωση της συμμετοχής κοινωνικών φορέων και εργαζομένων στις διαδικασίες απολογισμού θεωρήθηκε «πισωγύρισμα». Τέλος, η αφαίρεση της δυνατότητας του 10% των εγγεγραμμένων να προκαλέσει τοπικό δημοψήφισμα κρίθηκε ως σημαντική θεσμική αλλαγή.
**Υποβάθμιση αιρετών: Αντιμισθίες, άδειες, μετακινήσεις, πειθαρχικά**
Η θεσμική θέση των αιρετών παραμένει υποβαθμισμένη, παρά κάποιες βελτιώσεις. Αναφέρθηκαν ασάφειες στις αντιμισθίες, προβλήματα στις άδειες και ελλείμματα στην αποζημίωση συνεδριάσεων, καθώς και η έλλειψη πλήρους κατοχύρωσης επιστροφής αιρετών στην εργασία τους, παραπέμποντας σε πρακτικές άλλων χωρών.
Συνοψίζοντας, η τοποθέτηση του Δημήτρη Μπίρμπα ανέδειξε την ανησυχία για μια διαδικασία που προχωρά βιαστικά και για έναν Κώδικα που, παρά τεχνικές βελτιώσεις, ενισχύει τον συγκεντρωτισμό, περιορίζει τη συναπόφαση των δήμων και εισάγει δημοκρατικές και εκλογικές στρεβλώσεις. Κεντρικά ζητήματα παραμένουν η χρηματοδότηση, οι ΚΑΠ και ένα αντιδημοκρατικό εκλογικό σύστημα.