Ο νέος Κώδικας για τα Δημοτικά Έσοδα: Ολοκληρωμένη Ρύθμιση και Νέες Πηγές

Ο πρόσφατα επικυρωμένος Κώδικας θέτει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για τα έσοδα των δήμων, καλύπτοντας διεξοδικά την προέλευση, τον προσδιορισμό και την είσπραξή τους. Αυτή η αναθεωρημένη ρύθμιση λειτουργεί ως ένα ουσιαστικό εργαλείο, αποσκοπώντας στην αφύπνιση και την ενίσχυση της οικονομικής διαχείρισης των δημοτικών αρχών.

Το αναλυτικό αυτό μέρος εντάσσεται στο Βιβλίο Δ, το οποίο αφορά την Οικονομική Διοίκηση και Διαχείριση. Ειδικότερα, το Μέρος Β’ του Κώδικα, όπως ορίζεται στο Άρθρο 21, εστιάζει στον σκοπό των διατάξεων για τα έσοδα, καλύπτοντας τον προσδιορισμό τους, τη διαδικασία θέσπισης και επιβολής, τις μεθόδους είσπραξης, καθώς και τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) και κάθε μορφής επιχορηγήσεις.

Το Άρθρο 22, με τίτλο “Αντικείμενο Μέρους Β'”, επεκτείνεται περαιτέρω, ρυθμίζοντας τα έσοδα τόσο των δήμων όσο και των περιφερειών, τους ΚΑΠ, τη φορολογική βάση κάθε τέλους ή φόρου, τις απαλλαγές και τις επιβαλλόμενες κυρώσεις.

Το κεντρικό άρθρο, το 23ο, με τίτλο “Προσδιορισμός εσόδων των δήμων”, παρουσιάζει την πλήρη λίστα όλων των πηγών εσόδων για τους δήμους. Αυτές περιλαμβάνουν:

* **Επιχορηγήσεις και κρατικές κατανομές:** Συμπεριλαμβανομένων των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ), ειδικών κρατικών χρηματοδοτήσεων, μισθωμάτων από αλυκές και λοιπών κρατικών αποδόσεων. Στο πλαίσιο αυτό, αναφέρονται αναλυτικά συγκεκριμένες επιχορηγήσεις, όπως αυτές που αφορούν το Δήμο Παύλου Μελά για το μητροπολιτικό πάρκο του πρώην Στρατοπέδου, τον Δήμο Αθηναίων για τον Εθνικό Κήπο, το “Ειδικό Πρόγραμμα Ενίσχυσης Δήμων”, το “Τομεακό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπουργείο Εσωτερικών 2021-2025”, το “Πρόγραμμα Ανάπτυξης και Αλληλεγγύης για την Τοπική Αυτοδιοίκηση «Αντώνης Τρίτσης»” και το “Πρόγραμμα βελτίωσης οδικής ασφάλειας στο εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο”.
* **Ίδια έσοδα:** Τα οποία καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, όπως φόρους, τέλη, εισφορές, ανταποδοτικά τέλη (καθαριότητα, φωτισμός, ύδρευση, άρδευση, νεκροταφεία κ.λπ.), τοπικά τέλη και εισφορές, τέλη χρήσης έργων και υπηρεσιών, πρόστιμα, ενοίκια δημοτικών ακινήτων, έσοδα από επιχειρηματική δραστηριότητα ΟΤΑ, εκποιήσεις ακινήτων και κινητών, παραχώρηση αιγιαλού, επιβαρύνσεις εκπρόθεσμης καταβολής.
* **Έσοδα από παρελθόντα οικονομικά έτη (ΠΟΕ):** Τα οποία βεβαιώνονται μετά τη λήξη του έτους.

Το Άρθρο 4 ορίζει τα έσοδα του προϋπολογισμού, διευκρινίζοντας ότι πρόκειται για τα ποσά που αναμένεται να εισπραχθούν εντός του οικονομικού έτους.

Το Άρθρο 23 επανέρχεται για να αναλύσει λεπτομερώς τα έσοδα των δήμων, τα οποία προέρχονται από:
1. **Επιχορηγήσεις – κατανομές – χρηματοδοτικά προγράμματα:** Εδώ περιλαμβάνονται οι ΚΑΠ, οι κατανομές από μισθώματα αλυκών, από το Τέλος Διαφήμισης, καθώς και ειδικές χρηματοδοτήσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω.
2. **Μισθώματα:** Από δημοτικά ακίνητα, βοσκήσιμες και καλλιεργήσιμες εκτάσεις, κοινόχρηστους χώρους για διαφημιστικά μέσα, δημοτικά λατομεία, δημόσια λατομεία, δημοτικά δάση, αναδασωτέες εκτάσεις, ιχθυοτροφεία, θαλάσσιες και λιμναίες υδάτινες εκτάσεις για υδατοκαλλιέργεια, περίπτερα, κυλικεία, αποκαλυπτόμενα καλλιεργητικά εκτάσεις, δημοτικές κατοικίες, κινητά πράγματα, αλυκές και δικαιώματα μεταλλειοκτησίας.
3. **Τέλη:** Όπως τέλη καθαριότητας-φωτισμού, τοπικής ανάπτυξης, επί ακαθαρίστων εσόδων, διαμονής παρεπιδημούντων, χρήσης κοινόχρηστων χώρων, εμπορίας ποσίμων υδάτων, χρήσης ιαματικών πηγών, ύδατος, βοσκής, χρήσης δημοτικών κτημάτων, έργων ή υπηρεσιών, σφαγείων, λειτουργίας νεκροταφείων, διαφήμισης, συγκοινωνιακών φορέων για διαφημίσεις, οικοδομικών αδειών, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, λατομικών προϊόντων, παροπλιζομένων πλοίων, επιβατών και οχημάτων, παροχής υπηρεσιών ενίσχυσης ασφάλειας πλοίων, δραστηριοποίησης υπαίθριου εμπορίου, απαλλοτρίωσης, αμμοληψίας, χρήσης αποκαλυπτόμενων καλλιεργητικών εκτάσεων, ψυχαγωγικών τεχνικών παιγνίων, έρευνας λιγνίτη, επανάχρησης κτηρίων τουριστικών καταλυμάτων, κατανάλωσης φυσικού αερίου, διέλευσης και χρήσης δικαιωμάτων διέλευσης, κρουαζιέρας, μισού τοις εκατό (0,5%) επί των καταστημάτων των Ολυμπιακών Συγκροτημάτων, ελεγχόμενης στάθμευσης, λιμενικά τέλη, παραλαβής και επεξεργασίας αποβλήτων από πλοία, ειδικό πολιτιστικό τέλος Δήμου Ζαγορίου, και ειδικό τέλος φορέα εξερεύνησης διοξειδίου του άνθρακα.
4. **Εισφορές:** Περιλαμβάνοντας εισφορές από πολεοδομική νομοθεσία και ειδική εισφορά διυλιστηρίων πετρελαίου.
5. **Πρόστιμα:** Για παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, της νομοθεσίας για το υπαίθριο εμπόριο, την καθαριότητα και τη διαχείριση αποβλήτων, της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, λειτουργίας θεάτρων χωρίς άδεια, παράνομης λειτουργίας εμπορικής έκθεσης, μη καθαριότητας κτήματος σε αντιπυρική περίοδο, κοινής ησυχίας και καθαριότητας, παραβάσεων του ν.3868/2010, παράνομης εγκατάστασης σκηνών και στάθμευσης τροχόσπιτων, δραστηριοποίησης υπαίθριου εμπορίου, προστασίας των ζώων συντροφιάς, παράλειψης γνωστοποίησης για άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, λειτουργίας χωρίς την απαιτούμενη έγκριση, και παραβάσεων τοπικών κανονιστικών αποφάσεων.
6. **Αντισταθμιστικά οφέλη:** Από τη λειτουργία εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων, τους Οργανισμούς Λιμένος Πειραιώς Α.Ε., Θεσσαλονίκης Α.Ε., τη μετεγκατάσταση εγκαταστάσεων κράτησης Κορυδαλλού, το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος και την αντιστάθμιση διέλευσης αγωγού αεροπορικού καυσίμου.
7. **Παράβολα:** Για χορήγηση αδειών ίδρυσης και λειτουργίας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, άσκηση οικονομικής δραστηριότητας, χορήγηση άδειας κυκλοφορίας ζωήλατων οχημάτων, και πλειστηριασμούς.
8. **Λοιπά έσοδα:** Που προέρχονται από εκποιήσεις ακινήτων και κινητών, παραχώρηση απλής χρήσης αιγιαλού, καταβολή δημοτικών τελών σε δήμους με μονάδες φιλοξενίας μεταναστών, εγκατάσταση αυτόματων μηχανημάτων παραλαβής και παράδοσης ταχυδρομικών αντικειμένων, νομοθεσία προστασίας των ζώων συντροφιάς, κατασκευή, ανακατασκευή, επισκευή ή συντήρηση πεζοδρομίων, και μεταβολή χρήσης κτηρίου.

Τέλος, το Άρθρο 145 περιγράφει τη διαδικασία είσπραξης των εσόδων, βασιζόμενη στον Κώδικα Εισπράξεων Δημοσίου (ΚΕΔΕ), με συγκεκριμένες εξαιρέσεις για τους δήμους.

Συνολικά, ο νέος Κώδικας διαρθρώνεται με σαφήνεια, εστιάζοντας στα έσοδα των Δήμων σε μια ειδική ενότητα που καλύπτει τον σκοπό των σχετικών διατάξεων, το αντικείμενό τους, την πλήρη λίστα εσόδων, τον ορισμό τους στον προϋπολογισμό και τη διαδικασία είσπραξης.