Νέος Κώδικας Δήμων: Το “ελάχιστο πακέτο” υποχρεωτικών κανονισμών που πρέπει να γνωρίζετε

Ο νέος Κώδικας Δήμων και Περιφερειών θέτει για πρώτη φορά ένα σαφές “ελάχιστο πακέτο” υποχρεωτικών κανονισμών που κάθε δήμος οφείλει να διαθέτει, να επικαιροποιεί και να εφαρμόζει, μέσω του Βιβλίου Γ – Πίνακας Αρμοδιοτήτων. Αυτή η εξέλιξη αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αλλαγές στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, καθώς μέχρι σήμερα οι κανονιστικές υποχρεώσεις ήταν συχνά διάσπαρτες, μη ενιαίες ή προέκυπταν μόνο από επιμέρους νομοθετικές διατάξεις.

Με το νέο νομικό πλαίσιο, αυτοί οι κανονισμοί καθίστανται συγκροτημένα και υποχρεωτικά εργαλεία διοίκησης, τα οποία πλέον συνδέονται και με τους ελέγχους νομιμότητας. Συγκεκριμένα, θεσπίζονται υποχρεωτικοί κανονισμοί για:

1. **Λειτουργία Καταφυγίου Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς:** Οι δήμοι που διαχειρίζονται ή συνεργάζονται με καταφύγια υποχρεούνται να διαθέτουν εγκεκριμένο κανονισμό λειτουργίας, ο οποίος καθορίζει διαδικασίες περισυλλογής, περίθαλψης, υιοθεσίας και εθελοντισμού, εξασφαλίζοντας παράλληλα την τήρηση των κανόνων ευζωίας και ιχνηλασιμότητας. Η απουσία τέτοιου κανονισμού συνιστά παράλειψη νόμιμης υποχρέωσης.
2. **Υπαίθριο Εμπόριο – Λαϊκές Αγορές:** Απαιτείται εκσυγχρονισμένος κανονισμός για λαϊκές αγορές, εμποροπανηγύρεις, στάσιμους και πλανόδιους μικροπωλητές, που να καθορίζει χώρους, ωράρια, προδιαγραφές, διαδικασίες αδειοδότησης και ελέγχων, συμβάλλοντας στην καταπολέμηση του παραεμπορίου και την ομαλή λειτουργία των κοινόχρηστων χώρων.
3. **Ύδρευση / Άρδευση:** Οι δήμοι υποχρεούνται να ορίζουν τις υποχρεώσεις των καταναλωτών, τα δικαιώματα χρήσης, τις τεχνικές προδιαγραφές σύνδεσης και μέτρησης, τις διαδικασίες ελέγχου διαρροών, καθώς και τους όρους διακοπής και επανασύνδεσης, και παροχής άρδευσης όπου υφίσταται αγροτικό δίκτυο.
4. **Συλλογή & Διαχείριση Αποβλήτων Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού (ΑΗΗΕ):** Θεσπίζεται σαφές πλαίσιο για σημεία συλλογής, διαδικασίες μεταφοράς, συνεργασία με συστήματα ανακύκλωσης, ιχνηλασιμότητα υλικών και ενημέρωση των πολιτών, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς στόχους ανακύκλωσης.
5. **Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης Καταυλισμών (ΣΕΑΚ) και Πολιτικής Προστασίας:** Κάθε δήμος πρέπει να διαθέτει εγκεκριμένο σχέδιο αντιμετώπισης κινδύνων, πρόβλεψη χώρων καταφυγής, σίτισης, θέρμανσης, υγιεινής, και πρωτόκολλα συνεργασίας με τις αρμόδιες αρχές και φορείς, καθώς και εκπαιδευμένο προσωπικό.
6. **Καθαριότητα & Διαχείριση Απορριμμάτων:** Ο κανονισμός πρέπει να ορίζει υποχρεώσεις δημοτών, κατηγοριοποίηση αποβλήτων, συστήματα χωριστής συλλογής, πρόστιμα και διαδικασίες επιβολής, καθώς και υποχρεώσεις επιχειρήσεων, ευθυγραμμισμένος πλήρως με τον Εθνικό Σχεδιασμό Αποβλήτων.
7. **Κοινοχρήστοι Χώροι (στάθμευση, τραπεζοκαθίσματα, πεζοδρόμια):** Οι δήμοι υποχρεούνται να έχουν προδιαγραφές για τραπεζοκαθίσματα, κανόνες κυκλοφορίας πεζών και ΑμεΑ, διαδικασίες αδειοδότησης, χάρτη κοινοχρήστων και σύστημα ελέγχων και προστίμων.
8. **Δημοτικών Υποδομών Ύδρευσης – Αποχέτευσης (όπου ο δήμος έχει αρμοδιότητα):** Σε δήμους χωρίς ΔΕΥΑ, απαιτείται πλήρης χαρτογράφηση δικτύων, κανόνες σύνδεσης, διαδικασίες ελέγχου ποιότητας νερού και αντιμετώπισης βλαβών.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι δήμοι δεν μπορούν πλέον να λειτουργούν χωρίς κανονισμούς, να εκδίδουν αποσπασματικά έγγραφα ή να παραλείπουν θεσμικό πλαίσιο για κρίσιμους τομείς. Ο νέος Κώδικας επιβάλλει ένα ενιαίο πλαίσιο συμμόρφωσης, το οποίο θα ελέγχεται από την Υπηρεσία Γενικού Επόπτη Νομιμότητας, το Πληροφοριακό Σύστημα Ελέγχου Νομιμότητας, καθώς και τους εσωτερικούς μηχανισμούς ελέγχου των δήμων.