Η ψηφιακή αδράνεια των δήμων απέναντι στις φυσικές καταστροφές
Αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για την απουσία ενημέρωσης στα social media κατά τη διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων
Σε περιόδους έντονων καιρικών φαινομένων, όπως καταιγίδες, χιονοπτώσεις, φωτιές και σεισμοί, η πρώτη αντίδραση των πολιτών είναι συχνά η αναζήτηση πληροφοριών και οδηγιών μέσω των social media. Αυτή η τάση επιβεβαιώνεται και από πρόσφατα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με τα οποία το 68% των Ελλήνων χρησιμοποιούν τα social media για ενημέρωση, με το Facebook να κατέχει την πρώτη θέση. Ιδιαίτερα στους νέους κάτω των 24 ετών, το ποσοστό αυτό αγγίζει το 95%.
Παρά την καθιερωμένη αυτή πραγματικότητα, φαίνεται πως οι δήμοι, που φέρουν την κύρια ευθύνη για την ενημέρωση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, αδυνατούν να την αξιοποιήσουν πλήρως. Ρεπορτάζ του myota.gr καταγράφει μια απογοητευτική εικόνα, παρά τη νομική υποχρέωση των δήμων να παρέχουν ενημέρωση «με κάθε πρόσφορο μέσο».
Σε πολλές περιπτώσεις, δήμοι που επλήγησαν από ακραία καιρικά φαινόμενα δεν ανήρτησαν τις απαραίτητες προειδοποιήσεις από την Πολιτική Προστασία, ούτε παρείχαν τοπικές προβλέψεις, οδηγίες ή συστάσεις. Ακόμη και το κλείσιμο των σχολείων, μια κρίσιμη πληροφορία, δεν ανακοινώθηκε εγκαίρως.
Χαρακτηριστικά, στη Λάρισα, παρά την υπερχείλιση του ποταμού Ενιπέα, δεν υπήρξε καμία ανακοίνωση ή οδηγία κατά τη διάρκεια του φαινομένου, ενώ οι επίσημες σελίδες του δήμου επικεντρώνονταν σε εκδηλώσεις και δραστηριότητες. Ανάλογη εικόνα παρουσιάστηκε σε δήμους της Φθιώτιδας, όπου πλημμύρισαν κάμπος και επαρχιακοί δρόμοι, με τις επίσημες σελίδες των Δήμων Αμφίκλειας – Ελάτειας, Δομοκού, Λαμιέων, Μακρακώμης και Φαρσάλων να εμφανίζουν ελλιπή έως ανύπαρκτη ενημέρωση για την κακοκαιρία.
Στην Ανατολική Μάνη, μετά από εκτεταμένες ζημιές από την κακοκαιρία Byron, ο Δήμος Ανατολικής Μάνης εξέδωσε ανακοίνωση «κατόπιν εορτής», χωρίς να παρέχει πληροφόρηση κατά τη διάρκεια του φαινομένου, ενώ παράλληλα δεν διαθέτει καν σελίδα στο Facebook. Παρόμοια, στο Καστελλόριζο, όπου επίσης έπληξε η κακοκαιρία Byron, ο δήμος δεν προέβη σε καμία προειδοποιητική ανακοίνωση ή οδηγία, ενώ επίσης απουσιάζει από το Facebook.
Στην Ημαθία, όπου κατεγράφησαν 223 χιλιοστά βροχής στα Ριζώματα, ο Δήμος Βέροιας ανήρτησε απλώς την πρόβλεψη του καιρού, χωρίς ιδιαίτερες τοπικές προειδοποιήσεις, και ουδεμία ενημέρωση κατά τη διάρκεια του φαινομένου. Ο Δήμος Κατερίνης, αν και ανήρτησε προειδοποιήσεις στο Facebook, παρέλειψε την ενημέρωση για συγκεκριμένα προβλήματα και επικίνδυνα σημεία, ενώ απουσίαζαν οδηγίες και ενημερώσεις κατά την εξέλιξη του φαινομένου. Ο Δήμος Πύδνας Κολινδρού έκανε μόνο μία ενημέρωση στο page του. Αντίθετα, ο Δήμος Δίου-Ολύμπου ανακοίνωσε την «ΚΟΚΚΙΝΗ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ», ενημέρωσε για κλειστές σχολικές μονάδες και είχε ενημέρωση στο page.
Στη Χαλκιδική, ο Δήμος Πολυγύρου ξεχώρισε με συνεχείς ενημερώσεις για κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, διατηρώντας γενικά καλά επίπεδα ενημέρωσης. Ωστόσο, ο Δήμος Αριστοτέλη δεν ανάρτησε καν τις προειδοποιήσεις της Πολιτικής Προστασίας, ανακοινώνοντας μόνο το κλείσιμο των σχολείων.
Στην Αττική, ο Δήμος Μεγαρέων έδειξε καλύτερη ανταπόκριση, αναρτώντας προειδοποιήσεις, οδηγίες και χρήσιμα τηλέφωνα. Στον Βόλο, ωστόσο, ο δήμος δεν έχει αναρτήσει τίποτα στο page του, πέραν δηλώσεων του Δημάρχου την επομένη, παραλείποντας προειδοποιήσεις, τοπικές προβλέψεις και οδηγίες.
Συνολικά, το ρεπορτάζ αποκαλύπτει μια απογοητευτική εικόνα της ψηφιακής ετοιμότητας των ελληνικών δήμων. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, οι περισσότεροι αγνοούν τη δύναμη των social media για την προστασία των πολιτών και των περιουσιών τους. Είναι επιτακτική ανάγκη να υπάρξει παρέμβαση από την Πολιτική Προστασία, ώστε οι δήμοι να δημιουργήσουν και να συντηρούν ενεργές σελίδες στα social media, να αναρτούν εγκαίρως τις προειδοποιήσεις, να τις συμπληρώνουν με τοπικές πληροφορίες, να παρέχουν συνεχή ενημέρωση κατά τη διάρκεια των φαινομένων, να εκπαιδεύουν το προσωπικό τους στους αλγορίθμους των social media και να εξασφαλίζουν κονδύλια για τη δημοσιότητα σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.