Νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης: Αλλαγές σε παράβολα και εκλογικές δαπάνες

Με τον νέο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο οποίος υποβλήθηκε από το Υπουργείο Εσωτερικών στην Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), επέρχονται σημαντικές αλλαγές στο σύστημα των παραβόλων συμμετοχής στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Οι τροποποιήσεις αυτές επηρεάζουν όλες τις παρατάξεις και αναδιαμορφώνουν τη διαδικασία κατάθεσης των υποψηφιοτήτων.

**Τι ίσχυε μέχρι σήμερα (Νόμος 4804/2021)**

Σύμφωνα με τον Νόμο 4804/2021 και ειδικότερα το άρθρο 15, η κατάθεση υποψηφιότητας προϋπέθετε την υποβολή ατομικών παραβόλων για κάθε υποψήφιο. Το ύψος των παραβόλων ήταν:
* 200 € για υποψήφιο δήμαρχο
* 50 € για υποψήφιο δημοτικό σύμβουλο
* 10 € για σύμβουλο ή πρόεδρο δημοτικής κοινότητας

Δεν υπήρχε κάποιο επιπλέον παράβολο που να επιβαρύνει τον συνδυασμό ως σύνολο, με την οικονομική επιβάρυνση να είναι κατακερματισμένη και να επιμερίζεται στους επιμέρους υποψηφίους.

**Τι ισχύει πλέον με τον νέο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης**

Το νέο νομοθετικό πλαίσιο εισάγει μια ριζική αλλαγή φιλοσοφίας. Πλέον, δεν υπάρχει διάταξη που να επιβάλλει παράβολο σε ατομικό επίπεδο για δήμαρχο, δημοτικό σύμβουλο, σύμβουλο κοινότητας ή εκπρόσωπο κοινότητας. Η υποψηφιότητα κατατίθεται χωρίς καμία ατομική οικονομική επιβάρυνση, με το οικονομικό κόστος να μεταφέρεται πλέον σε επίπεδο παράταξης.

**Το νέο ενιαίο παράβολο συνδυασμού (Άρθρο 48)**

Η κεντρική αλλαγή εντοπίζεται στο Άρθρο 48, το οποίο αφορά την κατάρτιση συνδυασμών και την υποβολή υποψηφιοτήτων. Στις παραγράφους 11 και 12, καθιερώνεται για πρώτη φορά ένα ενιαίο παράβολο συνδυασμού, το οποίο θα καθορίζεται ανάλογα με τον πληθυσμό του δήμου. Η μη καταβολή αυτού του παραβόλου θα αποτελεί λόγο απαράδεκτης δήλωσης, σύμφωνα με την παράγραφο 16.

Τα νέα ύψη του παραβόλου συνδυασμού διαμορφώνονται ως εξής:
* Έως 2.000 κατοίκους: 1.000 €
* 2.001 – 10.000 κατοίκους: 2.000 €
* 10.001 – 50.000 κατοίκους: 3.000 €
* 50.001 – 150.000 κατοίκους: 4.000 €
* 150.001+ κατοίκους: 5.000 €

Η πληρωμή του παραβόλου θα γίνεται αποκλειστικά ηλεκτρονικά, με το σχετικό αποδεικτικό να επισυνάπτεται υποχρεωτικά στη δήλωση.

**Πρακτικές επιπτώσεις για τις παρατάξεις**

Οι παρατάξεις καλούνται πλέον να οργανώσουν κεντρικά την πληρωμή του νέου παραβόλου, να το εντάξουν στον οικονομικό τους προγραμματισμό και να κατανοήσουν ότι η μη καταβολή του θα οδηγήσει στην απαράδεκτη δήλωση του συνδυασμού. Σημειώνεται ότι η συνολική επιβάρυνση είναι συχνά μικρότερη σε σύγκριση με το άθροισμα των παλαιών ατομικών παραβόλων.

**Εκλογικές δαπάνες: Νέο πλαίσιο με τον Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης**

Ο νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης αναδιαμορφώνει πλήρως και το πλαίσιο των εκλογικών δαπανών, τόσο για τους συνδυασμούς όσο και για τους υποψηφίους. Οι αλλαγές αφορούν το επιτρεπόμενο ύψος δαπανών, τις χρηματοδοτήσεις τρίτων, τα ανώτατα όρια για τους επικεφαλής, τις επιτρεπόμενες και απαγορευμένες μορφές προβολής, καθώς και το συνολικό οικονομικό αποτύπωμα της προεκλογικής περιόδου.

**Όρια δαπανών συνδυασμών (Άρθρο 97)**
Το άρθρο 97 καθορίζει τα ανώτατα επιτρεπόμενα ποσά δαπανών για κάθε δημοτικό συνδυασμό, ανάλογα με τον πληθυσμό του δήμου:
* Έως 10.000 κατοίκους: 15.000 €
* 10.001 – 30.000 κατοίκους: 30.000 €
* 30.001 – 100.000 κατοίκους: 50.000 €
* 100.001 – 200.000 κατοίκους: 80.000 €
* 200.001+ κατοίκους: 100.000 €
Στα ποσά αυτά περιλαμβάνονται όλες οι μορφές δαπάνης, καθώς και η αξία παροχών σε είδος και διευκολύνσεων.

**Όρια δαπανών υποψηφίων δημοτικών συμβούλων**
Ο Κώδικας ορίζει επίσης τα όρια δαπανών για τους υποψήφιους δημοτικούς συμβούλους, ανάλογα με τον πληθυσμό του δήμου:
* Έως 30.000 κατοίκους: 2.000 €
* 30.001 – 100.000 κατοίκους: 2.500 €
* 100.001 – 200.000 κατοίκους: 4.000 €
* 200.001+ κατοίκους: 4.000 €
Οι δαπάνες των υποψηφίων δημάρχων ενσωματώνονται στο συνολικό όριο του συνδυασμού.

**Όρια χρηματοδότησης (Άρθρο 95)**
Το άρθρο 95 ρυθμίζει το μέγιστο ποσό που μπορεί να προσφέρει ένα φυσικό πρόσωπο σε έναν συνδυασμό ή υποψήφιο:
* Δήμοι έως 2.000 κατοίκους: 500 €
* Δήμοι 2.001 – 50.000 κατοίκους: 1.000 €
* Δήμοι 50.001 – 200.000 κατοίκους: 1.500 €
* Δήμοι άνω των 200.000 κατοίκων: 2.000 €
Αντίστοιχα όρια ισχύουν και για τους υποψηφίους, ενώ προβλέπονται και ποινικές κυρώσεις για υπέρβαση των ορίων.

**Χρηματοδότηση από τους ίδιους τους υποψηφίους (Άρθρο 96)**
Ο επικεφαλής του δημοτικού συνδυασμού μπορεί να χρηματοδοτήσει τον συνδυασμό έως του ανώτατου επιτρεπόμενου ορίου δαπανών του. Οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι μπορούν να συνεισφέρουν έως του ανώτατου ορίου δαπανών του συνδυασμού.

**Εξαιρέσεις στις εκλογικές δαπάνες**
Ορισμένες δαπάνες εξαιρούνται από τα ανώτατα όρια, σύμφωνα με το άρθρο 97 παρ. 4: το παράβολο του συνδυασμού, η εκτύπωση και η μεταφορά ψηφοδελτίων. Αυτές θεωρούνται λειτουργικές και όχι προεκλογικές δαπάνες.

**Απαγορεύσεις κατά την προεκλογική περίοδο (Άρθρο 98)**
Το άρθρο 98 θέτει αυστηρό πλαίσιο για την προβολή, καθορίζοντας τις επιτρεπόμενες εμφανίσεις, τις ηλεκτρονικές αναρτήσεις, τις απαγορεύσεις διαφημιστικής προβολής και τους κανόνες για τα εκλογικά κέντρα. Στόχος είναι ο περιορισμός της ανεξέλεγκτης πολιτικής διαφήμισης, του αθέμιτου ανταγωνισμού, της οπτικής ρύπανσης και των καταχρήσεων του δημόσιου χώρου.

**Εκλογικά κέντρα**
Επιτρέπεται η δημιουργία εκλογικών κέντρων μόνο από τους συνδυασμούς, ένα ανά δημοτική ενότητα (για δημοτικές εκλογές) ή ένα ανά εκλογική περιφέρεια (για περιφερειακές εκλογές). Σε δήμους άνω των 100.000 κατοίκων, το όριο ισχύει ανά δημοτική κοινότητα.

**Απαγόρευση αφισών, πανό και υλικού προβολής**
Απαγορεύονται απόλυτα αεροπανό, πανό, αφίσες, γιγαντοαφίσες και κάθε άλλο υλικό προβολής σε δημόσιους χώρους. Επιτρέπεται μόνο η ανάρτηση αφισών σε ειδικά ορισμένους χώρους.

**Απόλυτη απαγόρευση προεκλογικής δραστηριότητας**
Την παραμονή και την ημέρα των εκλογών, απαγορεύονται πλήρως προεκλογικές συγκεντρώσεις, ομιλίες, διανομή εντύπου υλικού, ανάρτηση προεκλογικού περιεχομένου στο διαδίκτυο και προώθηση διαφημίσεων στα social media. Εξαιρούνται οι ήδη δημοσιευμένες, μη πληρωμένες αναρτήσεις.

**Καθαριότητα και ευθύνη δημάρχων**
Οι δήμαρχοι έχουν την υποχρέωση να απομακρύνουν άμεσα παράνομο υλικό προβολής. Η παράλειψή τους συνιστά ποινικό αδίκημα, με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 6 μηνών και πρόστιμο 1.000 € στον δήμο.

**Πρόστιμα για παραβάσεις**
Για παραβάσεις των απαγορεύσεων, επιβάλλεται πρόστιμο από 5.000 έως 10.000 ευρώ στον συνδυασμό, με κάθε παράβαση να θεωρείται αυτοτελής. Τρίτοι (ΜΜΕ, ιστοσελίδες, τηλεπικοινωνιακοί φορείς) που παραβιάζουν τις διατάξεις τιμωρούνται με πρόστιμο έως 2.000 €, ενώ οι ιδιοκτήτες ΜΜΕ και πάροχοι που επιτρέπουν παράνομη προβολή αντιμετωπίζουν πρόστιμο έως 10.000 €.