Η ασφάλεια των μαθητών στις σχολικές ζώνες: Οδηγός για Δήμους

Η ασφάλεια των μαθητών κατά τις μετακινήσεις τους προς και από τα σχολεία αποτελεί πρωταρχική ευθύνη των Δήμων. Οι ισχύουσες Τεχνικές Οδηγίες θέτουν αυστηρές προδιαγραφές για την κατακόρυφη και οριζόντια σήμανση, με στόχο τη διασφάλιση της αποτελεσματικής προστασίας των παιδιών. Ενώ οι Δήμοι οφείλουν να δίνουν έμφαση στην καθημερινή μέριμνα για την ασφάλεια των μαθητών, η ουσιαστική εφαρμογή των προδιαγραφών και η υλοποίηση έργων που πραγματικά εξασφαλίζουν αυτή την ασφάλεια, δυστυχώς, δεν είναι αυτονόητη.

Ωστόσο, υπάρχουν φωτεινές εξαιρέσεις. Ορισμένοι Δήμοι έχουν προχωρήσει στη σύνταξη υποδειγματικών προκηρύξεων, τηρώντας πιστά τις προβλέψεις των τεχνικών οδηγιών και θέτοντας νέα πρότυπα ποιότητας για ολόκληρη τη χώρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η λεπτομερής προκήρυξη του Δήμου Ελληνικού–Αργυρούπολης, η οποία περιγράφει με τεχνική ακρίβεια τι συνιστά μια σύγχρονη και ασφαλή σχολική ζώνη.

Η κρισιμότητα της επαρκούς σήμανσης στα σχολεία
Σύμφωνα με την απόφαση ΔΜΕΟ/Ο/3050/2013, οι σχολικές ζώνες χαρακτηρίζονται ως «περιοχές με αυξημένη κίνηση και ευαλωτότητα». Για τον λόγο αυτό, απαιτούνται εξειδικευμένες κυκλοφοριακές παρεμβάσεις, όπως η μείωση της ταχύτητας, η ενίσχυση της ορατότητας και η ασφαλής διέλευση των μαθητών. Οι οδηγίες προβλέπουν ότι σε κάθε σχολικό κόμβο πρέπει να υπάρχει πλήρης και ομοιόμορφη σήμανση, ώστε οι οδηγοί να αντιλαμβάνονται έγκαιρα την ύπαρξη σχολικής περιοχής, να μειώνουν υποχρεωτικά την ταχύτητα, να αναμένουν κίνηση παιδιών, να σέβονται τις διαβάσεις πεζών και να τηρούν τους κανόνες στάσης και στάθμευσης.

Η έλλειψη ή η ανομοιόμορφη σήμανση, όπως καταδεικνύει η μελέτη της κυκλοφορίας γύρω από τα σχολεία, οδηγεί σε αυξημένες ταχύτητες, παράνομη στάθμευση, χαμηλή ορατότητα των παιδιών και, κατά συνέπεια, σε αυξημένη πιθανότητα ατυχημάτων. Η νέα τεχνική προσέγγιση, μέσω ενός τυποποιημένου συστήματος σήμανσης, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο για τους μαθητές, εφόσον εφαρμόζεται σωστά.

Τι προβλέπουν οι Τεχνικές Οδηγίες ΔΜΕΟ/Ο/3050/2013
Οι βασικές παρεμβάσεις, σύμφωνα με το ΦΕΚ, περιλαμβάνουν:

Κατακόρυφη σήμανση υψηλής ευκρίνειας:
Στους τυπικούς σχολικούς κόμβους πρέπει να τοποθετούνται:
* Πινακίδα Κ–16 (κίνδυνος λόγω συχνής κίνησης παιδιών).
* Ρ–32 – όριο ταχύτητας 30 km/h, συχνά σε σύνθετη πινακίδα με την ένδειξη «ΑΡΓΑ».
* Ρ–40 – απαγόρευση στάσης και στάθμευσης, με τις πρόσθετες Πρ–4α και Πρ–4γ για αρχή/τέλος ισχύος.
* Π–21 – διάβαση πεζών, τοποθετημένη και στις δύο πλευρές του δρόμου, μπροστά από την είσοδο του σχολείου.

Οι πινακίδες αυτές πρέπει να είναι υψηλής αντανακλαστικότητας (τύπου ΙΙ ή ΙΙΙ) για να εξασφαλίζεται η ορατότητά τους ακόμη και σε χαμηλό φωτισμό, σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΥΠΕΧΩΔΕ.

Οριζόντια σήμανση – οι κρίσιμες διαγραμμίσεις:
Οι τεχνικές προδιαγραφές επιβάλλουν:
* Ζέβρα λευκή στη διάβαση πεζών.
* Κίτρινη τεθλασμένη γραμμή (ζιγκ-ζαγκ) μπροστά από την είσοδο του σχολείου, για την απαγόρευση στάσης/στάθμευσης.
* Εγκάρσιες και διαμήκεις γραμμές για τον διαχωρισμό λωρίδων και τη μείωση ταχύτητας.

Τα υλικά διαγράμμισης πρέπει να πληρούν ευρωπαϊκές προδιαγραφές (EN 1871), προσφέροντας υψηλή αντοχή και φωτεινότητα.

Η νέα τεχνική προσέγγιση, όπως αποτυπώνεται στην προκήρυξη-πρότυπο του Δήμου Ελληνικού–Αργυρούπολης, αποτελεί υπόδειγμα ορθής εφαρμογής των οδηγιών. Η προκήρυξη αυτή περιλαμβάνει:
* Πλήρη αποτύπωση των σχολικών κόμβων και ζωνών σε τοπογραφικό σχέδιο, με καταγραφή αναγκών και ακριβών θέσεων πινακίδων, σύμφωνα με το «Σχήμα 15» της ΔΜΕΟ/Ο/3050.
* Αποξήλωση όλων των παλαιών, εσφαλμένων ή φθαρμένων σημάνσεων.
* Πρόβλεψη για μετατοπίσεις, αντικαταστάσεις και πλήρη ανανέωση των υλικών.
* Αναλυτική λίστα με τις απαιτούμενες πινακίδες για κάθε σχολικό συγκρότημα, συμπεριλαμβανομένου του ακριβούς αριθμού τους (Κ–16, Ρ–32, Ρ–40, Π–21 και σύνθετων πινακίδων).

Επιπλέον, ο ανάδοχος υποχρεούται να παρέχει φωτογραφική τεκμηρίωση πριν και μετά τις εργασίες, καθώς και αναλυτικό ημερολόγιο εργασιών. Επίσης, τίθενται αυστηρές προδιαγραφές ασφάλειας και πιστοποίησης, με υποχρεωτική τήρηση ΜΑΠ, σήμανση εργοταξίου και ISO για τα υλικά. Το έργο χρηματοδοτείται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, στο πλαίσιο του Προγράμματος Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας.

Πώς μια καλή προκήρυξη μπορεί να γίνει εθνικό πρότυπο
Η τεχνική πληρότητα και η πιστή εφαρμογή των Τεχνικών Οδηγιών, όπως φαίνεται στην προκήρυξη του Δήμου Ελληνικού–Αργυρούπολης, μπορούν να αποτελέσουν πολύτιμο οδηγό για όλους τους Δήμους της χώρας. Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι:
* Η πλήρης και ομοιόμορφη εφαρμογή της σήμανσης οδηγεί σε θεαματική μείωση των ατυχημάτων.
* Μια απλή προσθήκη ή αντικατάσταση πινακίδας δεν επαρκεί· απαιτείται συνολικός ανασχεδιασμός της σχολικής ζώνης.
* Η επιλογή υλικών υψηλών προδιαγραφών εξασφαλίζει μακροχρόνια αντοχή, ορατότητα και, κατ’ επέκταση, πραγματική ασφάλεια.

Η προκήρυξη του Δήμου Ελληνικού–Αργυρούπολης καταδεικνύει ότι ένας Δήμος μπορεί να υλοποιήσει τις οδηγίες του Υπουργείου με απόλυτη τεχνική συνέπεια, προσφέροντας στους μαθητές ένα ασφαλές και λειτουργικό σχολικό περιβάλλον.

Η σωστή σήμανση στις σχολικές ζώνες δεν είναι απλώς μια διοικητική λεπτομέρεια, αλλά ένας από τους καθοριστικότερους παράγοντες για την πρόληψη ατυχημάτων και τη διασφάλιση ότι κάθε παιδί φτάνει στο σχολείο του με ασφάλεια. Οι Τεχνικές Οδηγίες του Υπουργείου και τα παραδείγματα καλών προκηρύξεων υποδεικνύουν τον δρόμο: τυποποίηση, ποιοτικά υλικά, ολοκληρωμένη οριζόντια και κατακόρυφη σήμανση, και απόλυτος σεβασμός σε κάθε λεπτομέρεια. Οι Δήμοι που θα υιοθετήσουν αυτό το μοντέλο, θα έχουν προσφέρει ουσιαστικά μια ανάσα ζωής στους μαθητές τους.

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ ΦΕΚ με τις τεχνικές προδιαγραφές
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ένα πρότυπο Διακήρυξης