Νέο πλαίσιο για την προστασία πολιτών από πλημμύρες
Επεκτείνονται οι αρμοδιότητες των Δήμων και Περιφερειών με σαφείς οδηγίες για την οργανωμένη προληπτική απομάκρυνση
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας θέτει σε εφαρμογή νέο, ολοκληρωμένο πλαίσιο σχεδιασμού και ευθύνης, στοχεύοντας στην ενίσχυση της προστασίας του πληθυσμού από τις πλημμύρες. Οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες ορίζουν λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο οι αρμόδιες αρχές, κυρίως οι δήμοι και οι περιφέρειες, οφείλουν να προετοιμάζονται, να λαμβάνουν αποφάσεις και να υλοποιούν οργανωμένες προληπτικές απομακρύνσεις πολιτών σε περιπτώσεις εξελισσόμενων ή επικείμενων πλημμυρικών φαινομένων. Το πλαίσιο αυτό εναρμονίζεται πλήρως με τις απαιτήσεις του άρθρου 23 παρ. 4 του Ν. 4662/2020, το οποίο επιβάλλει την εκπόνηση εξειδικευμένων σχεδίων για την προστασία των πολιτών, λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τους κινδύνους κάθε περιοχής.
Η επιτακτική ανάγκη για αυτές τις νέες οδηγίες πηγάζει από την αυξανόμενη συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων, που σε συνδυασμό με την κλιματική κρίση, καθιστούν τις πλημμύρες έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους για την ανθρώπινη ζωή. Η πρόσφατη εμπειρία από καταστροφικές πλημμύρες σε περιοχές όπως η Θεσσαλία, η Εύβοια και η Αττική, ανέδειξε την κρίσιμη ανάγκη για:
* **Σαφή διαδικασία λήψης απόφασης:** Καθορισμός υπευθύνων και κριτηρίων για την απομάκρυνση πολιτών.
* **Έγκαιρη προειδοποίηση:** Χρήση πολλαπλών μέσων για την ταχύτερη ενημέρωση.
* **Οργανωμένα σημεία συγκέντρωσης και ασφαλείς διαδρομές:** Δημιουργία σχεδίου για την ασφαλή μετακίνηση και φιλοξενία.
* **Ροή πληροφοριών:** Αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ ΟΤΑ, ΕΛ.ΑΣ., Πυροσβεστικού Σώματος, ΕΚΑΒ και τοπικών φορέων.
Οι νέες οδηγίες στοχεύουν να καλύψουν όλες αυτές τις κρίσιμες πτυχές.
**Βασικά Σημεία των Κατευθυντήριων Οδηγιών:**
1. **Σαφής διαδικασία ενεργοποίησης:** Η απόφαση για απομάκρυνση λαμβάνεται όταν υπάρχει άμεση απειλή ανθρώπινης ζωής, αξιόπιστη πρόβλεψη για επικείμενη πλημμύρα, ή ενδείξεις ότι τα υδραυλικά έργα δεν επαρκούν. Την τελική ευθύνη φέρουν ο Δήμαρχος ή, σε ευρύτερη κλίμακα, ο Περιφερειάρχης.
2. **Χρήση του 112:** Το σύστημα 112 γίνεται το κεντρικό εργαλείο για την άμεση ενημέρωση, ορίζοντας τις περιπτώσεις αποστολής μηνυμάτων, τη διατύπωσή τους και τα βήματα επιβεβαίωσης. Μπορεί να συνδυάζεται με μεγάφωνα, τοπικά ΜΜΕ, κοινωνικά δίκτυα και ενημέρωση πόρτα-πόρτα.
3. **Καθορισμός σημείων συγκέντρωσης και ασφαλών διαδρομών:** Κάθε δήμος οφείλει να χαρτογραφήσει επικίνδυνες ζώνες, ασφαλή σημεία καταφυγής (σχολεία, δημόσια κτίρια) και διαδρομές διαφυγής, εξασφαλίζοντας πρόσβαση για ΑμεΑ, φωτισμό, βασικές παροχές υγιεινής και δυνατότητα φιλοξενίας.
4. **Διαχείριση ευάλωτων ομάδων:** Δίνεται ιδιαίτερη έμφαση σε ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρία, άτομα χωρίς ιδιωτικό μέσο μετακίνησης και εξαρτημένους από φαρμακευτική αγωγή, με τη διατήρηση επικαιροποιημένων λιστών και στοιχείων επικοινωνίας.
5. **Διαλειτουργικότητα φορέων:** Προβλέπεται πλήρης συνεργασία με Πυροσβεστική, Αστυνομία, Τεχνικές Υπηρεσίες, κοινωνικές υπηρεσίες και εθελοντικές οργανώσεις, με ορισμό “Συντονιστή Επιχείρησης Απομάκρυνσης”.
**Ειδικά Σχέδια Δήμων & Περιφερειών:**
Σύμφωνα με το άρθρο 23 του Ν. 4662/2020, τα ειδικά σχέδια για τις πλημμύρες πρέπει να περιλαμβάνουν ανάλυση κινδύνου, λειτουργικό σχέδιο απομάκρυνσης, πρωτόκολλο επικοινωνίας, σαφή κατανομή προσωπικού και ρόλων, καθώς και ετήσιες ασκήσεις ετοιμότητας.
**Επιπτώσεις στους ΟΤΑ:**
Οι νέες οδηγίες είναι υποχρεωτικές. Οι δήμοι και οι περιφέρειες πρέπει να επικαιροποιήσουν άμεσα τα σχέδιά τους, να ενσωματώσουν τις νέες διαδικασίες και θα ελέγχονται από τη ΓΓΠΠ. Φέρουν πλέον σαφή επιχειρησιακή ευθύνη για την προστασία των πολιτών.
Αυτές οι κατευθυντήριες οδηγίες σηματοδοτούν ένα σημαντικό βήμα προς μια πιο ώριμη και οργανωμένη πολιτική προστασία, θέτοντας ενιαίους κανόνες και αρμοδιότητες για την έγκαιρη αντιμετώπιση των πλημμυρικών φαινομένων.