Βιομηχανίες και αγρότες ζητούν στήριξη για τις μονάδες βιοαερίου

Μια κοινή επιστολή, υπογεγραμμένη από 220 βιομηχανίες τροφίμων, γάλακτος, αγροτοκτηνοτρόφους και ελαιοπαραγωγούς, απευθύνεται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), τονίζοντας την κρίσιμη σημασία της βιωσιμότητας των μονάδων βιοαερίου. Οι υπογράφοντες χαρακτηρίζουν τις μονάδες αυτές ως τη μοναδική ορθά περιβαλλοντική λύση για τη διαχείριση των οργανικών τους αποβλήτων. Παράλληλα, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης έχει επίσης αποστείλει επιστολή, επισημαίνοντας τα προβλήματα που δημιουργούνται στις μονάδες βιοαερίου λόγω περικοπών στην έγχυση ενέργειας μέσω τηλεμετρίας.

Οι 220 εμπλεκόμενοι εκφράζουν έντονη ανησυχία, προειδοποιώντας ότι ο περιορισμός της λειτουργίας των μονάδων βιοαερίου θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα τόσο για τους ίδιους τους παραγωγούς, όσο και για το περιβάλλον και ολόκληρη την αλυσίδα διαχείρισης αποβλήτων στη χώρα. Υπενθυμίζουν ότι οι επιχειρήσεις τους, από αγροτικές δραστηριότητες μέχρι βιομηχανίες τροφίμων, εξαρτώνται άμεσα από τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι μονάδες αυτές. Η ομαλή λειτουργία των μονάδων βιοαερίου αποτελεί προϋπόθεση για τη συνέχιση και την ανάπτυξη της παραγωγικής τους δραστηριότητας. Χωρίς οργανωμένη, νόμιμη και περιβαλλοντικά ασφαλή διαχείριση των αποβλήτων, οι επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν αδυναμία διάθεσης, κινδύνους παραβάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και πρακτικά αδιέξοδα. Τα απόβλητα που σήμερα οδηγούνται οργανωμένα σε αδειοδοτημένες εγκαταστάσεις, εάν οι μονάδες βιοαερίου αναγκαστούν να μειώσουν τη δραστηριότητά τους, θα μείνουν χωρίς λύση διαχείρισης, οδηγώντας σε πρόχειρες ή περιβαλλοντικά κατώτερες λύσεις και θέτοντας σε δοκιμασία την περιβαλλοντική ισορροπία, ιδίως σε περιοχές με έντονη παραγωγική δραστηριότητα.

Μέσω των μονάδων βιοαερίου, διασφαλίζεται ένας πλήρης και ελεγχόμενος κύκλος διαχείρισης αποβλήτων. Τα οργανικά υπολείμματα υφίστανται αναερόβια επεξεργασία, η οποία εξαλείφει μικρόβια και παθογόνους οργανισμούς, προστατεύει τον υδροφόρο ορίζοντα και συμβάλλει στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμη πηγή, ενσωματώνοντας την αρχή της κυκλικής οικονομίας.

Οι 220 παραγωγοί ζητούν από το ΥΠΕΝ και τους αρμόδιους φορείς ενεργή στήριξη και διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των μονάδων βιοαερίου. Συγκεκριμένα, ζητούν:
* Αναγνώριση του περιβαλλοντικού έργου που επιτελούν.
* Μέτρα που θα ενισχύσουν τη βιωσιμότητά τους.
* Ένα σταθερό πλαίσιο λειτουργίας, απαλλαγμένο από αβεβαιότητα.

**Το τρέχον πλαίσιο και οι προκλήσεις:**
Τον Απρίλιο του 2023, εφαρμόστηκε για τις μονάδες βιοαερίου μια έκτακτη προσαύξηση +25% στην τιμή αναφοράς της παραγόμενης ενέργειας, αναγνωρίζοντας τα υψηλά λειτουργικά κόστη του κλάδου (περίπου 70% του συνολικού κόστους). Αυτή η ενίσχυση, σύμφωνα με έκθεση της Deloitte για τον Ελληνικό Σύνδεσμο Παραγωγών Βιοαερίου (ΕΣΠΑΒ), βοήθησε τον κλάδο να καλύψει τον δανεισμό του και να παραμείνει βιώσιμος, μετά από μια ζημιογόνο χρήση το 2022.

Ωστόσο, ο κλάδος αντιμετωπίζει και άλλα προβλήματα, όπως η χαμηλή φόρτιση λόγω προβληματικής προμήθειας πρώτης ύλης, η οποία συχνά διατίθεται παράνομα, οδηγείται σε ταφή ή απαιτεί μεγάλο κόστος μεταφοράς. Ο συντελεστής παραγωγικότητας παραμένει χαμηλός (52%), ενώ η τιμή αναφοράς του 2016 προϋποθέτει 85% για βιώσιμη λειτουργία.

Για το 2025, τρία ακόμη σημαντικά προβλήματα απειλούν τον κλάδο:
* Μηδενικές ή αρνητικές τιμές στην Αγορά Επόμενης Ημέρας, που μηδενίζουν την αποζημίωση.
* Η εφαρμογή του μέτρου διακοψιμότητας.
* Ο εσφαλμένος υπολογισμός της ειδικής τιμής αναφοράς από τον ΔΑΠΕΕΠ, που οδηγεί σε χαμηλότερη πραγματική αποζημίωση.

Αυτοί οι παράγοντες έχουν οδηγήσει σε ζημίες 10-15%, καθιστώντας τη λειτουργία πολλών μονάδων οριακή. Επιπλέον, δεν υπάρχει ακόμη πλαίσιο στήριξης για το βιομεθάνιο ή σαφείς κανόνες μετάβασης.

Ο ΕΣΠΑΒ κρίνει αναγκαία τη συνέχιση της έκτακτης ενίσχυσης +25% και μετά το 2025, τουλάχιστον για το 2026, με προοπτική επέκτασης για τρία έτη, μέχρι να θεσπιστούν μόνιμες ρυθμίσεις για τη διακοψιμότητα, να επανεξεταστεί ο μηχανισμός υπολογισμού της Ειδικής Τιμής Αναφοράς, να καθοριστεί το πλαίσιο στήριξης για το βιομεθάνιο και να μειωθεί το σταθμισμένο κόστος παραγωγής.

Η πιθανή λήξη της ενίσχυσης τον Δεκέμβριο του 2025, χωρίς να έχουν εφαρμοστεί οι απαραίτητες ρυθμίσεις και χωρίς μείωση των λειτουργικών κόστων, θα οδηγήσει τον κλάδο σε οικονομική ασφυξία και πιθανή χρεοκοπία. Η διατήρηση της ενίσχυσης, τουλάχιστον έως το τέλος του 2026 ή και του 2028, θεωρείται ζωτικής σημασίας μεταβατικό μέτρο.

Το βιοαέριο αποτελεί πυλώνα της κυκλικής οικονομίας, της ενεργειακής ασφάλειας και της αποανθρακοποίησης γεωργίας-κτηνοτροφίας, υπηρετώντας εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους για την πράσινη μετάβαση. Οι μονάδες βιοαερίου είναι οι βασικοί αποδέκτες αγροκτηνοτροφικών αποβλήτων και αποβλήτων συνδεδεμένης βιομηχανίας, διαχειριζόμενες περίπου 2,2 εκατομμύρια τόνους υπολειμμάτων ετησίως.

Σε μια περίοδο που το βιοαέριο μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην πράσινη μετάβαση, το ζητούμενο είναι η ενεργή αξιοποίησή του ως εργαλείο. Ο διάλογος με την