Νέο Νομικό Πλαίσιο για Κοινωφελείς Περιουσίες και Δωρεές: Τι Αλλάζει για τους Δήμους

Το Υπουργείο Εσωτερικών θέτει σε δημόσια διαβούλευση ένα ολοκληρωμένο σχέδιο νόμου που στοχεύει στην αναμόρφωση του πλαισίου για τις κοινωφελείς περιουσίες, τα ιδρύματα, τις σχολάζουσες κληρονομίες και τις δωρεές προς το Δημόσιο. Η πρωτοβουλία αυτή, πέρα από την εισαγωγή ενός ψηφιακού συστήματος διαχείρισης δωρεών, αναμένεται να επιφέρει σημαντικές αλλαγές στη χρηματοδότηση και τη λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), επηρεάζοντας άμεσα τους δήμους και τις δομές τους.

Οι βασικότερες παρεμβάσεις του νομοσχεδίου εστιάζουν στην ενίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ, στον εκσυγχρονισμό της διαδικασίας αξιοποίησης δωρεών και κοινωφελών περιουσιών, καθώς και στην εμβάθυνση της διαφάνειας, ειδικά σε ό,τι αφορά τις σχολάζουσες κληρονομίες, θέμα που παραδοσιακά απασχολεί και προβληματίζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση.

**Ενισχυμένη Χρηματοδότηση για τους ΟΤΑ: Αυξημένοι ΚΑΠ και Νέες Επιχορηγήσεις**
Το νέο σχέδιο νόμου φέρνει δύο κομβικές διατάξεις για την οικονομική στήριξη των δήμων και των περιφερειών. Το Άρθρο 253 προβλέπει την αύξηση του ανώτατου ορίου (πλαφόν) των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) για τους ΟΤΑ α’ και β’ βαθμού, για την περίοδο 2025-2026, με αναπροσαρμογή της κατανομής των πόρων. Αυτή η τροποποίηση του άρθρου 38 του ν. 3986/2011, αποσκοπεί στην ενίσχυση της τακτικής χρηματοδότησης, καλύπτοντας λειτουργικές δαπάνες, ανελαστικές υποχρεώσεις, καθώς και την υλοποίηση μικρότερων έργων και παρεμβάσεων. Η ρύθμιση αυτή έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία, όπου οι δήμοι αντιμετωπίζουν αυξημένο λειτουργικό κόστος και αναζητούν μεγαλύτερη οικονομική σταθερότητα.

Παράλληλα, το Άρθρο 254 εισάγει ειδική επιχορήγηση προς τους ΟΤΑ, με σκοπό την τακτοποίηση συσσωρευμένων οικονομικών εκκρεμοτήτων. Η διάταξη αυτή κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς πολλοί δήμοι παλεύουν με οφειλές από παλαιότερες συμβάσεις ή λειτουργικά έξοδα που μεταφέρονται χρονίως. Η δυνατότητα εξόφλησης αυτών των εκκρεμοτήτων αναμένεται να προσφέρει «ανάσα» στους οικονομικά πιεσμένους δήμους, να μειώσει τον κίνδυνο λήψης αναγκαστικών μέτρων ή αποκλεισμού από χρηματοδοτικά εργαλεία, και γενικότερα να ενισχύσει τη δημοσιονομική τους υγεία.

**Νέο Ψηφιακό Πλαίσιο για τις Δωρεές: Απλοποίηση και Διαφάνεια**
Το νομοσχέδιο καθιερώνει ένα πλήρως ψηφιοποιημένο και τυποποιημένο σύστημα για τις δωρεές προς το Δημόσιο και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, συμπεριλαμβανομένων των δήμων. Όλες οι δωρεές, ανεξαρτήτως του αντικειμένου τους (κινητά, ακίνητα, χρηματικά ποσά), θα καταχωρίζονται υποχρεωτικά στην ηλεκτρονική πλατφόρμα “e-Δωρεές”, διασφαλίζοντας πλήρη διαφάνεια και ιχνηλασιμότητα.

Οι δήμοι αποκτούν πλέον σαφείς διαδικασίες για την αποδοχή δωρεών εξοπλισμού, υλικών και υπηρεσιών, καθώς και ακινήτων προς αξιοποίηση ή εκμίσθωση. Ιδιαίτερη σημασία έχει η πρόβλεψη για αυτοματοποιημένη αποδοχή δωρεών σε περιπτώσεις μικρής αξίας ή όταν αυτές συνδέονται με δηλωμένες ανάγκες στην πλατφόρμα. Το νέο πλαίσιο αναμένεται να μειώσει τη γραφειοκρατία, να επιταχύνει τις διαδικασίες και να διευκολύνει σημαντικά συλλόγους, πολίτες και επιχειρήσεις που επιθυμούν να προσφέρουν στήριξη στους δήμους τους.

**Σχολάζουσες Κληρονομίες: Ενισχυμένος Ρόλος Αποκεντρωμένων Διοικήσεων και Εποπτείας**
Για τη διαχείριση των σχολάζουσων κληρονομιών, προβλέπεται η δημιουργία ενός Ηλεκτρονικού Ψηφιακού Μητρώου Σχολαζουσών Κληρονομιών (Ε.Ψ.Μ.Σ.Κ.). Σε αυτό το μητρώο θα καταγράφονται όλες οι κληρονομίες των οποίων οι κληρονόμοι δεν είναι γνωστοί. Οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις θα αναλάβουν την ευθύνη για την καταχώριση και τη διαχείριση αυτών των δεδομένων. Αυτό θα σημαίνει για τους δήμους ταχύτερη ενημέρωση σχετικά με περιουσίες που βρίσκονται εντός των διοικητικών τους ορίων, δυνατότητα καλύτερου σχεδιασμού για την αξιοποίηση κοινωφελών περιουσιών, και σταδιακή μείωση των παθογενειών που οδηγούν στην απαξίωση τέτοιων ακινήτων.

Η δημόσια διαβούλευση του σχεδίου νόμου θα διαρκέσει μέχρι την 1η Δεκεμβρίου 2025.