ΕΝΠΕ: Κάλεσμα για ισχυρές Περιφέρειες – Μετάβαση από την Αυτοδιοίκηση στη Διακυβέρνηση

Η Ένωση Περιφερειών Ελλάδας (ΕΝΠΕ) πραγματοποίησε την ετήσια Γενική της Συνέλευση, εστιάζοντας στις θεσμικές εξελίξεις που αφορούν την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Σε μια περίοδο που η χώρα αναζητά ένα αποτελεσματικότερο μοντέλο διακυβέρνησης, η ΕΝΠΕ τονίζει την ανάγκη για ουσιαστική ενδυνάμωση των Περιφερειών, ώστε να προσεγγίσουν τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Η πολυετής εμπειρία, η συσσωρευμένη τεχνογνωσία και η ανάγκη σύγκλισης με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, καθιστούν ώριμη τη συζήτηση για μια μετάβαση από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση. Η ΕΝΠΕ υπογραμμίζει ότι η ενίσχυση των Περιφερειών δεν είναι ένα συντεχνιακό αίτημα, αλλά κρίσιμη παράμετρος για τη Δημοκρατία, την ανάπτυξη και την αποτελεσματικότητα του κράτους.

Χαιρετίζοντας την πρωτοβουλία του Υπουργού Εσωτερικών, κ. Θεόδωρου Λιβάνιου, για τη σύνταξη του Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η ΕΝΠΕ εκτιμά ότι η κωδικοποίηση του θεσμικού πλαισίου αποτελεί ιστορική ευκαιρία. Η σαφής αποτύπωση της θέσης των Περιφερειών ανοίγει τον δρόμο για το επόμενο βήμα: την ενδυνάμωση του ρόλου τους και τη διαμόρφωση προϋποθέσεων για ένα νέο, αποτελεσματικό υπόδειγμα Περιφερειακής Διακυβέρνησης.

Η ΕΝΠΕ ζητά σαφή προσδιορισμό της εξουσίας που θα ασκούν οι Περιφέρειες, ώστε να μην περιορίζονται σε εκτελεστικό βραχίονα, αλλά να γίνουν πραγματικοί φορείς διακυβέρνησης. Αυτό περιλαμβάνει την απόκτηση πρωτογενούς κανονιστικής αυτονομίας, αρμοδιότητας για τη διαμόρφωση και υλοποίηση πολιτικών, καθώς και ευρύτερες δυνατότητες διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην ανάγκη για δημοκρατική νομιμοποίηση και λογοδοσία. Οι αιρετές περιφερειακές αρχές πρέπει να λογοδοτούν στους πολίτες, ενώ ο διοικητικός έλεγχος νομιμότητας θα πρέπει να είναι σαφώς οριοθετημένος, χωρίς να ακυρώνει την πρωτογενή εξουσία τους. Απαγορεύεται ο έλεγχος σκοπιμότητας, που οδηγεί σε διοικητική υποκατάσταση.

Στο ζήτημα των αρμοδιοτήτων, η ΕΝΠΕ ζητά ποιοτικό και λειτουργικό κριτήριο προσδιορισμού, βασισμένο στην αρχή της επικουρικότητας. Οι αρμοδιότητες πρέπει να ασκούνται από τις αρχές που βρίσκονται πλησιέστερα στον πολίτη, ενώ ο συντονισμός με άλλα επίπεδα εξουσίας δεν πρέπει να οδηγεί σε υποβάθμιση του ρόλου των Περιφερειών.

Κρίσιμο ζήτημα είναι και η παροχή επαρκών οικονομικών πόρων. Η ΕΝΠΕ απορρίπτει την ιδέα ότι οι Περιφέρειες “έχουν τα λεφτά”, τονίζοντας ότι οι τρέχοντες Κωδικοί Αριθμοί Πληρωμών (ΚΑΠ) οριακά καλύπτουν τις λειτουργικές δαπάνες. Προτείνεται η θέσπιση Περιφερειακού Τέλους Ανάπτυξης, ενός ανταποδοτικού τέλους υπέρ των Περιφερειών, με καθοριστικό ρόλο του Περιφερειακού Συμβουλίου.

Τέλος, για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι Περιφέρειες, χρειάζονται ευέλικτο θεσμικό πλαίσιο, σαφή καταστατική θέση των οργάνων, δυνατότητα προσέλκυσης και κατάρτισης προσωπικού, επαρκείς οικονομικούς πόρους, δυνατότητα απόκτησης πόρων από τοπικούς φόρους και τέλη, συστήματα χρηματοδότησης και πρόσβαση στην εθνική αγορά κεφαλαίων. Ειδική αναφορά γίνεται στην ανάγκη διαμόρφωσης σύγχρονων μοντέλων Μητροπολιτικής Διακυβέρνησης για την Αττική και τη Θεσσαλονίκη.

Η ΕΝΠΕ καλεί την Κυβέρνηση να συνεργαστεί για τη διαμόρφωση ενός πλήρους και λειτουργικού πλαισίου μετάβασης από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση, με στόχο τη σύγκλιση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και την ενίσχυση του ρόλου των περιφερειακών θεσμών.