Η «Πρωτοβουλία για τη Δημόσια Διαχείριση Νερού» προειδοποιεί: Το σχέδιο λειψυδρίας ωφελεί εργολάβους, όχι πολίτες
Κριτική στις κυβερνητικές προτάσεις για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, με έμφαση στην ανάγκη για βιώσιμη διαχείριση και όχι εμπορευματοποίηση του νερού.
Την έντονη αντίθεσή της σε σχέδια που, όπως υποστηρίζει, ευνοούν τους εργολάβους και την εμπορευματοποίηση του νερού, αντί να διασφαλίζουν τη δημόσια διαχείρισή του, εκφράζει η «Πρωτοβουλία για τη Διασφάλιση της Δημόσιας Διαχείρισης του νερού». Η παρέμβαση αυτή έρχεται ως απάντηση στο κυβερνητικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, η χρηματοδότηση του οποίου ανέρχεται στα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Παπασταύρου, μιλώντας στον ΣΚΑΪ στις 31.10.2025, εξέφρασε την εκτίμηση ότι η Αττική είναι διασφαλισμένη για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια, ακόμη και σε συνθήκες παρατεταμένης ανομβρίας, λόγω των μέτρων που λαμβάνονται. Ωστόσο, η «Πρωτοβουλία» θέτει το κρίσιμο ερώτημα: υπάρχει τελικά λειψυδρία τώρα ή το πρόβλημα θα εμφανιστεί μετά από τέσσερα χρόνια; Αποδίδεται η κατάσταση στην παρατεταμένη ανομβρία ή στις πολιτικές διαχείρισης των υδατικών πόρων;
Σύμφωνα με την «Πρωτοβουλία», πίσω από τη ρητορική περί «ανθεκτικότητας» και «προσαρμογής» κρύβονται «φαραωνικά έργα, εκτροπές και αφαλατώσεις», που αναβιώνουν το μοντέλο «αντλώ – καταναλώνω – απορρίπτω». Αυτό το μοντέλο, που βασίζεται στην αύξηση της προσφοράς με κάθε κόστος, παραγκωνίζει την εξοικονόμηση, την επαναχρησιμοποίηση και την κοινωνική συμμετοχή.
Ιδιαίτερη κριτική ασκείται στο έργο «Εύρυτος», τη μερική εκτροπή των ποταμών Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη προς τον Εύηνο, το οποίο χαρακτηρίζεται ως «αναπαραγωγή ενός παρωχημένου μοντέλου υδροδότησης». Τονίζεται ότι η εκτροπή υδατικών πόρων παραβιάζει βασικές αρχές βιώσιμης διαχείρισης, απειλεί οικοσυστήματα και αγνοεί τη σχετική νομοθεσία, ενώ δεν προσφέρει μακροπρόθεσμη λύση, αλλά απλώς μεταθέτει το πρόβλημα, αφήνοντας βαρύ περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η «Πρωτοβουλία» επισημαίνει ότι το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Αττική παρουσιάζεται εσφαλμένα ως ζήτημα ανεπαρκούς προσφοράς, ενώ στην πραγματικότητα οφείλεται σε προβληματικές πολιτικές διαχείρισης αποθεμάτων, χρήσεων νερού και μοντέλου διαβίωσης. Υπογραμμίζεται ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα, αλλά δημόσιο αγαθό, το οποίο κατοχυρώθηκε ως μη ιδιωτικοποιήσιμο με αγώνες και αποφάσεις του ΣτΕ.
Η ανακοινωθείσα στρατηγική, με τη δημιουργία δύο «υπερ-πυλώνων» (ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ) και την απορρόφηση των ΔΕΥΑ, στοχεύει στη μετατροπή της διαχείρισης του νερού σε αγορά, αφήνοντας τις τοπικές κοινωνίες σε ρόλο θεατή. Η Ρυθμιστική Αρχή (ΡΑΑΕΥ), οι fast-track διαδικασίες και οι απευθείας αναθέσεις φέρονται να θυμίζουν περισσότερο μοντέλο εργολαβικής κερδοφορίας παρά στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης, με αναπόφευκτη συνέπεια την αύξηση των τιμολογίων.
Ως πραγματικές, σύγχρονες λύσεις προτείνονται η ορθολογική διαχείριση, η μείωση των τεράστιων απωλειών στα δίκτυα (που φτάνουν πάνω από 15% στην Αττική), η αξιοποίηση του ανακτημένου νερού, ο περιορισμός των απωλειών στην άρδευση με τη δημιουργία κλειστών και αυτοματοποιημένων δικτύων, η εξοικονόμηση, η ανακύκλωση, η επαναχρησιμοποίηση, η συλλογή όμβριων υδάτων, η αντικατάσταση του πόσιμου νερού σε χρήσεις χαμηλής ποιότητας, η προστασία ποταμών, η αύξηση των διαπερατών επιφανειών, και η προώθηση τοπικών έργων συγκράτησης.
Τέλος, η «Πρωτοβουλία» καλεί την Πολιτεία να χαράξει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης της ζήτησης νερού, βασισμένο σε επιστημονική τεκμηρίωση, με διαφάνεια, κοινωνικό έλεγχο και δημοκρατικό σχεδιασμό, ενισχύοντας τις ΔΕΥΑ και στελεχώνοντας πλήρως τις ΕΥΔΑΠ-ΕΥΑΘ, με ουσιαστική ενημέρωση και συμμετοχή των πολιτών. Ζητείται η διεκδίκηση μιας δημόσιας, κοινωνικά δίκαιης και περιβαλλοντικά υπεύθυνης διαχείρισης του νερού.