Απολογισμός Αντιπυρικής Περιόδου 2025: Σημαντική μείωση καμένων εκτάσεων στην Ελλάδα παρά την ευρωπαϊκή αύξηση

Σε ενημέρωση προς τα μέλη της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Προστασίας Περιβάλλοντος και της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιφερειών της Βουλής για τον απολογισμό της αντιπυρικής περιόδου 2025, προχώρησε την Πέμπτη 18 Δεκεμβρίου 2025, ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, κ. Γιάννης Κεφαλογιάννης. Στη συνεδρίαση παρέστησαν επίσης ο Υφυπουργός κ. Κώστας Κατσαφάδος, ο Αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, Αντιστράτηγος Θεόδωρος Βάγιας και ο Γενικός Γραμματέας Δασών κ. Στάθης Σταθόπουλος.

Ο Υπουργός, απευθυνόμενος στα μέλη των Επιτροπών, ανέφερε ότι η συζήτηση για τον απολογισμό της αντιπυρικής περιόδου διεξάγεται μετά από πρωτοβουλία που αντανακλά μια συνειδητή πολιτική επιλογή: να μεταφερθεί ο διάλογος για τις φυσικές καταστροφές από τη συγκυριακή αντιπαράθεση στη θεσμική λογοδοσία, την τεκμηρίωση και τον δημοκρατικό έλεγχο. Τόνισε ότι η πρωτοβουλία αυτή φιλοδοξεί να αποκτήσει μόνιμη διάσταση στη λειτουργία της Πολιτείας.

Ο κ. Κεφαλογιάννης ανακοίνωσε ότι την επόμενη εβδομάδα θα παρουσιάσει στο Υπουργικό Συμβούλιο την αναμόρφωση του ν.4662 για την Πολιτική Προστασία, η οποία θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, τονίζοντας την κοινή επιθυμία για θωράκιση της Πολιτικής Προστασίας στη χώρα. Ειδική αναφορά έγινε στη θεσμοθέτηση του απολογισμού της αντιπυρικής περιόδου μέσω ετήσιας Έκθεσης στη Βουλή, για τη στήριξη της συζήτησης και του στρατηγικού σχεδιασμού σε σταθερό, θεσμικό και τεκμηριωμένο πλαίσιο.

Τα βασικά στοιχεία που παρουσιάστηκαν έδειξαν ότι το 2025 αποτέλεσε τη δυσκολότερη χρονιά για την ευρωπαϊκή ήπειρο από τότε που υπάρχουν συγκρίσιμα στοιχεία, σύμφωνα με τα δεδομένα του EFIS (ευρωπαϊκός μηχανισμός καταγραφής δασικών πυρκαγιών). Ο μέσος όρος καμένων εκτάσεων στην Ευρώπη την περίοδο 2006–2024 ανέρχεται σε 3,5 εκατ. στρέμματα, ενώ το 2025 έφτασε τα 10,3 εκατ. στρέμματα, σχεδόν τριπλάσια έκταση από τον μέσο όρο της εικοσαετίας. Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταγράφηκε αύξηση 192% σε σχέση με τον μέσο όρο, με χαρακτηριστικά παραδείγματα την Κύπρο (+642%) και τη Γερμανία (+718%).

Αντίθετα, στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία του EFIS, η χώρα κατέγραψε μείωση -5% στις καμένες εκτάσεις σε σύγκριση με τον μέσο όρο της εικοσαετίας, με συνολικά 478.190 στρέμματα. Οι ενάρξεις πυρκαγιών ήταν μειωμένες κατά 14,7% σε σχέση με τον μέσο όρο της εικοσαετίας. Οι τρεις βασικοί στόχοι της αντιπυρικής περιόδου –λιγότερες ενάρξεις, ταχεία αντιμετώπιση και ολιστική διαχείριση μεγάλων περιστατικών– ευδοκίμησαν, με ευχαριστίες προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Ο δείκτης επικινδυνότητας των πυρκαγιών κινήθηκε «πολύ πάνω από το μέσο όρο της εικοσαετίας», φτάνοντας σε ιστορικά υψηλά επίπεδα μέχρι τον Σεπτέμβριο, με σημαντική αύξηση των ημερών πολύ υψηλού κινδύνου. Οι ημέρες με δείκτη επικινδυνότητας 4 και 5 ήταν 33 την περίοδο 2010–2020, αυξήθηκαν σε 45 την περίοδο 2021–2024 και διαμορφώθηκαν σε 43 το 2025, με έξι ημέρες κατηγορίας 5, έναντι μέσου όρου 1,1 ημέρας την προηγούμενη εξαετία.

Σε επιχειρησιακό επίπεδο, από περίπου 5.200 ενάρξεις πυρκαγιών, το 84,3% κατέληξε σε καμένη έκταση 0–10 στρεμμάτων και ένα επιπλέον 12,5% σε 10–100 στρέμματα. Έτσι, περίπου το 97% των περιστατικών ελέγχθηκαν πριν εξελιχθούν σε πολύ μεγάλες πυρκαγιές. Το υπόλοιπο 3% αντιστοιχούσε σε πυρκαγιές 100–1.000 στρεμμάτων (2,5%), ενώ οι πολύ μεγάλες πυρκαγιές άνω των 10.000 στρεμμάτων («Mega fire») ανήλθαν σε 9. Το 84% των πυρκαγιών «σβήνονται κατά μέσο όρο, εντός δύο ωρών και 18 λεπτών», με μέσο χρόνο πρώτης προσβολής 14,2 λεπτά.

Η χωρική κατανομή των ενάρξεων έδειξε ότι πέντε Περιφέρειες —Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, Θεσσαλία, Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησος και Κεντρική Μακεδονία— συγκεντρώνουν το 60% των πυρκαγιών. Οι συχνότερες αιτίες σχετίζονται με αγροτικές εργασίες. Δέκα Δήμοι συγκεντρώνουν το 22% των πυρκαγιών, με σαφή σύνδεση με τη γεωργική δραστηριότητα.

Σημαντική εξέλιξη αποτελεί η έκδοση του Εθνικού Χάρτη Εκτίμησης Δασικών Πυρκαγιών, η πρώτη επικαιροποίησή του από το 1980, ο οποίος ενσωματώνει δεδομένα 45 ετών και κατατάσσει τους Δήμους σε τρεις κατηγορίες για στοχευμένη πρόληψη.

Οι 9 mega fires του 2025 ήταν αριθμητικά περισσότερες από τον μέσο όρο της εικοσαετίας, ωστόσο, η καμένη έκταση περιορίστηκε στα 29.280 στρέμματα, σημειώνοντας μείωση άνω του 50% σε σχέση με τον ιστορικό μέσο όρο. Στη δυσκολότερη ημέρα, 12 Αυγούστου 2025, καταγράφηκαν ταυτόχρονα 86 δασικές πυρκαγιές, εκ των οποίων οι 18 αντιμετωπίστηκαν με εναέρια μέσα, ενώ η Πυροσβεστική διαχειρίστηκε και 117 αστικά περιστατικά.

Το 13,4% των επληγείσων εκτάσεων αφορούσε «καθαρό δάσος», ενώ καταγράφηκε μείωση περίπου 77,6% στα καμένα δάση σε σύγκριση με τον μέσο όρο της εικοσαετίας. Το 112 ενεργοποιήθηκε στο 5,5% των πυρκαγιών, με την ενεργοποίηση να γίνεται μόνο όταν υφίσταται πραγματικός κίνδυνος.

Ιδιαίτερα ενθαρρυντικά είναι τα αποτελέσματα της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού, όπου οι συλλήψεις το 2025 διπλασιάστηκαν στα 402, ενώ αυξήθηκαν και οι προφυλακίσεις. Η χρήση drones συνέβαλε στην εξιχνίαση και την προληπτική σύλληψη δραστών.

Ο προϋπολογισμός για την πολιτική προστασία της χώρας ανέρχεται πλέον στο 1,430 δισεκατομμύρια ευρώ, αυξημένος κατά 140% σε τέσσερα χρόνια, επένδυση που αφορά ολόκληρο τον κύκλο της πολιτικής προστασίας.

Για το 2026, έχει ληφθεί απόφαση για 1.076 νέες προσλήψεις στο Πυροσβεστικό Σώμα, οδηγώντας στον ιστορικά υψηλότερο αριθμό προσωπικού, περίπου 19.000 άτομα. Σημειώνεται ότι μέσα σε έξι χρόνια έχουν προσληφθεί 5.000 παραπάνω γυναίκες και άντρες.

Επιπλέον, για τις εθελοντικές οργανώσεις, θεσπίστηκε απαλλαγή από τέλη κυκλοφορίας και ταξινόμησης για τα οχήματά τους, και προβλέφθηκε κονδύλι 300.000 ευρώ για την κάλυψη πάγιων εξόδων τους.

Ο Εθνικός Χάρτης Κινδύνου αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο, ενώ προχωρά κανονικά το πρόγραμμα εθνικής βάσης δεδομένων με χρήση τεχνητής νοημοσύνης και η αναβάθμιση των Canadair.

Τέλος, ξεκαθαρίστηκε ότι η χωροθέτηση πυροσβεστικών κλιμακίων θα γίνεται αποκλειστικά βάσει επιχειρησιακών αναγκών και του εθνικού χάρτη κινδύνου, και προβλέπεται η δημιουργία μονάδας πυρομετεωρολόγων στο ΕΣΚΕΔΙΚ.