Πώς η Αγία Σοφία αποκτά νέα “φόρμα” με βαρέα μηχανήματα: Η τεχνική απάντηση στις επικρίσεις
Το επιστημονικό συμβούλιο εξηγεί την αναγκαιότητα χρήσης γερανού και χαλύβδινων υποστηρίξεων για την ενίσχυση της στατικότητας του εμβληματικού μνημείου, απαντώντας στις σφοδρές αντιδράσεις.
Επικρίσεις για την είσοδο βαρέων γερανοφόρων οχημάτων στην Αγία Σοφία προκάλεσαν την παρέμβαση του επιστημονικού συμβουλίου που επιβλέπει τα έργα ενίσχυσης της στατικότητας και συντήρησης του μνημείου. Σύμφωνα με την άποψη του συμβουλίου, η χρήση γερανού και χαλύβδινων υποστηρίξεων αποτελεί την μοναδική τεχνικά εφικτή και ασφαλή λύση, καθώς το μνημείο παραμένει ανοιχτό στη λατρεία και δεν μπορεί να κλείσει για λόγους σκαλωσιάς.
Μέλη του συμβουλίου, μιλώντας στην εφημερίδα Hurriyet, αναφέρουν ότι αντίστοιχες μέθοδοι έχουν εφαρμοστεί σε άλλα μεγάλα μνημεία του εξωτερικού, όπως στην Παναγία των Παρισίων. Υποστηρίζουν δε ότι η έντονη κριτική οφείλεται και στην πολιτική πόλωση, ενώ η πολυπλοκότητα των εργασιών καθιστά δύσκολη την πλήρη κατανόησή τους από το ευρύ κοινό.
Συμπερασματικά, η χρήση του γερανού και των χαλύβδινων στηριγμάτων θεωρείται απαραίτητη, επιστημονικά τεκμηριωμένη και ασφαλής επιλογή για την προστασία της Αγίας Σοφίας, εφόσον καμία άλλη μέθοδος δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο το μνημείο ή να κλείσει για το κοινό.
«Ο τρούλος χρειάζεται μια χαλύβδινη κατασκευή τόσο από κάτω όσο και από πάνω. Και αυτό θα το κάνουμε χωρίς να κλείσουμε το μνημείο στη λατρεία και την επίσκεψη. Ως “Επιστημονική Επιτροπή” κάναμε 58 συνεδριάσεις και συζητήσαμε όλες τις λεπτομέρειες. Τελικά, υπάρχουν τέσσερα πλαίσια, δοκοί, κολόνες… Έχει στηθεί μια πλατφόρμα για επέμβαση στον τρούλο από κάτω, σε ύψος 46 μέτρων. Δεν υπάρχει μηχάνημα στον κόσμο που να μπορεί να σηκώσει το βάρος του χάλυβα που χρησιμοποιείται για αυτές τις κολόνες, πέρα από τον γερανό που βλέπετε στις φωτογραφίες», δηλώνει στην τουρκική εφημερίδα το μέλος του συμβουλίου, αναπληρωτής καθηγητής Μεχμέτ Σελίμ Οκτέν.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι ο γερανός είναι 45 τόνων, βάρος που είναι αμελητέο σε σύγκριση με τις κολόνες. «Όταν ολοκληρωθεί όλο το σύστημα, το συνολικό βάρος θα είναι περίπου 530 τόνοι». Σε έναν από τους πυλώνες θα υπάρξει ανελκυστήρας, από όπου θα ανεβαίνουν τα εξαρτήματα προς τον τρούλο.
Τα μέλη του συμβουλίου τονίζουν ότι όλες οι αποφάσεις λήφθηκαν έπειτα από πολλές συνεδριάσεις, τεχνικές αναλύσεις, προσομοιώσεις, σεισμικές και γεωλογικές δοκιμές, ενώ έγιναν και έλεγχοι του υπεδάφους. Απορρίπτουν δε τις κατηγορίες ότι ο γερανός επιλέχθηκε για λόγους κόστους, επισημαίνοντας ότι η UNESCO δεν απαγορεύει συγκεκριμένα εργαλεία, αλλά απαιτεί μόνο επεμβάσεις που δεν προκαλούν βλάβη.
Υπογραμμίζουν ακόμη ότι πρόκειται για την πιο εκτεταμένη επέμβαση που έχει γίνει στην Αγία Σοφία από την εποχή των αδελφών Fossati, των Ελβετών αρχιτεκτόνων του 19ου αιώνα που εργάστηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το σημαντικότερο έργο τους ήταν η μεγάλη αποκατάσταση της Αγίας Σοφίας την περίοδο 1847-1849.
Ερωτηθείς για τα έργα στον τρούλο, ο καθηγητής Αχμέτ Γκιουλέτς σημειώνει: «Ο τρούλος έχει σοβαρά προβλήματα. Ίσως η τελευταία ουσιαστική επέμβαση να έγινε την εποχή των Fossati. Όταν αφαιρέσουμε την κάλυψη του τρούλου θα δούμε τι υπάρχει από κάτω. Οι συζητήσεις άλλωστε ξεκίνησαν ακριβώς όταν σχεδιάζαμε πώς θα αφαιρέσουμε αυτή την κάλυψη. Αφού εξετάσαμε όλες τις εναλλακτικές, καταλήξαμε σε αυτή τη λύση».