Η Αττική σε συναγερμό λειψυδρίας: Χαμηλό δεκαετίας στους ταμιευτήρες

Η Αττική αντιμετωπίζει μία από τις σοβαρότερες κρίσεις λειψυδρίας των τελευταίων ετών, με τη στάθμη των υδάτων στους κύριους ταμιευτήρες, τον Μόρνο και την Υλίκη, να έχει υποχωρήσει σε χαμηλό δεκαετίας. Οι πρόσφατες μετρήσεις αποκαλύπτουν μια ανησυχητική εικόνα: ο Μόρνος έχει χάσει πάνω από το 40% των αποθεμάτων του μέσα σε δύο χρόνια, με την επιφάνεια της λίμνης να έχει σχεδόν διπλασιαστεί σε έκταση, ενώ στην Υλίκη η ποσότητα του νερού μειώθηκε κατά 40% μόλις τον τελευταίο χρόνο, υπογραμμίζοντας τη ραγδαία επιδείνωση της υδρολογικής κατάστασης.

Αντιμέτωπη με αυτή την πρόκληση, η κυβέρνηση έχει ήδη δρομολογήσει την ενεργοποίηση καθεστώτος έκτακτης ανάγκης για την κατανάλωση νερού στο λεκανοπέδιο. Στόχος είναι η επιτάχυνση κρίσιμων έργων που θα διασφαλίσουν την κάλυψη των αναγκών της Αττικής, όπου κατοικεί σχεδόν ο μισός πληθυσμός της χώρας, για τα επόμενα 30 χρόνια. Κεντρικός πυλώνας αυτού του σχεδιασμού, που έχει εκπονηθεί μετά από ενδελεχή αξιολόγηση των εξελίξεων, είναι το έργο «Εύρυτος». Το έργο αυτό προβλέπει την αξιοποίηση πλεονάζοντος νερού από περιοχές με αυξημένες βροχοπτώσεις, όπως η λίμνη Κρεμαστών, η οποία τροφοδοτείται και από τους ποταμούς Κρικελιώτη και Καρπενησιώτη, ενώ παράλληλα έχουν σχεδιαστεί και πολλαπλά μικρότερα έργα.

Στο πλευρό αυτών των πρωτοβουλιών, η ΕΥΔΑΠ αναπτύσσει ένα σημαντικό επενδυτικό σχέδιο ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, με σκοπό την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υφιστάμενων υποδομών. Οι επενδύσεις αυτές περιλαμβάνουν την ανάπτυξη «έξυπνων» δικτύων, με συστήματα τηλεμετρίας και προηγμένο έλεγχο διαρροών, καθώς και έργα επαναχρησιμοποίησης νερού. Εξίσου κρίσιμη, ωστόσο, είναι η ενεργός συμμετοχή και ανταπόκριση των πολιτών, ώστε να αποτραπούν φαινόμενα αλόγιστης ή υπερβολικής κατανάλωσης νερού.

Ειδικοί και στελέχη της ΕΥΔΑΠ επισημαίνουν ότι η πρωτεύουσα διανύει μία περίοδο παρατεταμένης ξηρασίας, συγκρίσιμη μόνο με την περίοδο 1988-1994. Τονίζουν, δε, την πολυπλοκότητα του σημερινού προβλήματος, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με την κλιματική κρίση. Όπως εξηγούν, παρατηρείται μείωση των ημερών βροχής ετησίως σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου, ενώ η συγκέντρωση χιονιού στα βουνά, που αποτελεί ζωτικής σημασίας πηγή για τα ρυάκια, έχει επίσης μειωθεί αισθητά. Αυτό έχει ως συνέπεια τη συρρίκνωση της φυσικής εισροής υδάτων στους ταμιευτήρες, η οποία αναπλήρωνε τα αποθέματά τους. Οι πρόσφατες έντονες βροχοπτώσεις, παρά τη θετική τους επίδραση, δεν άλλαξαν την ευρύτερη εικόνα, καθώς σε περιπτώσεις καταιγίδων, το μεγαλύτερο μέρος του νερού καταλήγει στη θάλασσα.

Παραδείγματα από το εξωτερικό υπογραμμίζουν τη σημασία τόσο της άμεσης κρατικής αντίδρασης όσο και της υπεύθυνης συμπεριφοράς των καταναλωτών για την αντιμετώπιση τέτοιων κρίσεων. Το 2008, η Κύπρος αναγκάστηκε να μεταφέρει περίπου 8 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού με δεξαμενόπλοια από την Ελλάδα. Σήμερα, έχοντας την εμπειρία του παρελθόντος, έχει ενισχυθεί σημαντικά με νέες μονάδες αφαλάτωσης και αυστηρότερα μέτρα εξοικονόμησης, μια προσέγγιση που προς το παρόν δεν προβλέπεται στην Ελλάδα. Παρόμοια προβλήματα αντιμετωπίζουν η νότια Γαλλία, η Ισπανία και η Ιταλία, εφαρμόζοντας μέτρα συναγερμού νερού στις περιοχές τους. Αντίθετα, το Ιράν αποτελεί αρνητικό παράδειγμα, όπου η καθυστερημένη αντίδραση σε σοβαρή κρίση έλλειψης νερού έχει οδηγήσει σε ακραίες λύσεις, όπως η επιβολή δελτίου νερού ή ακόμα και η πιθανότητα εγκατάλειψης της πρωτεύουσας, Τεχεράνης, από τους κατοίκους της.