Νέο Πρόταση-Πλαίσιο για την Ουκρανία: Από την Αρνηση στη Διαπραγμάτευση
Μετατόπιση ισορροπιών και αλλαγή ρητορικής στο διεθνές προσκήνιο, με την Ουκρανία να διεκδικεί ρόλο συντάκτη.
Η μετάβαση από ένα σχέδιο 28 σημείων σε ένα νέο πλαίσιο 19 σημείων δεν αποτελεί απλώς μια διπλωματική αναδιάταξη, αλλά σηματοδοτεί μια ουσιαστική μετατόπιση ισορροπιών και μια αλλαγή στην προσέγγιση του πολέμου. Αναγνωρίζεται πλέον ότι η σύγκρουση δεν μπορεί να επιλυθεί μέσω ενός καταλόγου ρωσικών απαιτήσεων, ωραιοποιημένων με διπλωματικούς όρους. Το νέο πλαίσιο, με την Ουκρανία να συμμετέχει ενεργά, έστω και υπό πίεση, αναδεικνύει το Κίεβο ως “συντάκτη” και όχι απλώς ως αποδέκτη τετελεσμένων.
Η Ουκρανία, ανταποκρινόμενη στις εξελίξεις, αναδιαμορφώνει τη στάση και τη ρητορική της. Από την αρχική κατηγορηματική άρνηση, μετακινείται προς τη συζήτηση “ευαίσθητων” θεμάτων, τα οποία αφορούν την ουσία της σύγκρουσης: τα σύνορα, τις εγγυήσεις ασφαλείας, την Κριμαία, την κοιλάδα του Ντονμπάς, το καθεστώς ουδετερότητας, την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας και την ανοικοδόμηση της χώρας. Όλα αυτά τα ζητήματα βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο της διαπραγμάτευσης, με τον Ντόναλντ Τραμπ να κατέχει κεντρικό ρόλο.
Η Μόσχα, παρά τις τρέχουσες εξελίξεις που της προσφέρουν σημαντικά οφέλη, όπως η παγίωση των κεκτημένων και η δυνατότητα κατάργησης κυρώσεων, διατηρεί την αρχική της σκληρή γραμμή. Η ρητορική της παραμένει στο “ή όλα ή τίποτα”, λειτουργώντας ως διαπραγματευτικός μοχλός και ως αφήγημα εσωτερικής κατανάλωσης. Για το Κρεμλίνο, ακόμα και μια ευνοϊκή συμφωνία πρέπει να παρουσιάζεται ως προϊόν πίεσης, όχι ως αποτέλεσμα διαπραγματεύσεων.
Η ουκρανική μετατόπιση χαρακτηρίζεται από μια αλλαγή στην προσέγγιση, από την άρνηση στη διαχείριση. Το Κίεβο, αντιλαμβανόμενο την υπαρξιακή διάσταση της αμερικανικής πίεσης, προσαρμόζει τη στρατηγική του. Η δημόσια αφήγηση μετακινείται από την άρνηση σε μια προσεκτική, υπό όρους, αποδοχή, με αναφορές σε “πλαίσιο” και “βάση συζήτησης”. Η Ουκρανία αποδέχεται την αμερικανική λογική της τμηματικής συμφωνίας, με ένα γενικό κείμενο που παγώνει την κατάσταση, ακολουθούμενο από μια συνάντηση κορυφής.
Το κόστος αυτής της προσαρμογής είναι μεγάλο για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος γνωρίζει ότι η Ουκρανία δεν έχει περιθώρια να αντιταχθεί στις ΗΠΑ, ειδικά όταν η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει γρήγορα αποτελέσματα. Ωστόσο, μια συμφωνία που παγιώνει τη διχοτόμηση χωρίς συγκεκριμένα ανταλλάγματα μπορεί να πυροδοτήσει εσωτερική πολιτική κρίση.
Αυτή η λεπτή ισορροπία εξηγεί γιατί το Κίεβο επιμένει στη διατήρηση της Ευρώπης στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ένας τριμερής μηχανισμός προσφέρει πολιτική κάλυψη, καθιστώντας μια επώδυνη συμφωνία πιο αποδεκτή μέσω της συμμετοχής πολλαπλών υπογραφόντων.
Η Ρωσία, από την πλευρά της, αναγνωρίζει ότι το νέο πλαίσιο της παρέχει περισσότερα από όσα μπορούσε να ελπίζει στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης των κατεχόμενων εδαφών.