Πώς εξασφαλίζει το ευέλικτο 8ωρο – Οι βασικές αλλαγές του νέου νομοσχεδίου

Το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Υγείας φέρνει πακέτο αλλαγών –με καθιέρωση για την ψηφιακή κάρτα, θέσπιση δικαιώματος αποσύνδεσης στην τηλεργασία και επιμέρους ρυθμίσεις για υπερωρίες και αποζημιώσεις.

Το νομοσχέδιο παρουσιάστηκε επίσημα από τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστή Χατζηδάκη, και μετά από τη δημόσια διαβούλευση θα πάρει το δρόμο για τη Βουλή.

Στόχος είναι να ψηφιστεί από την Ολομέλεια μέσα στο πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου

Οι βασικές διατάξεις του νομοσχεδίου είναι οι εξής:

-Καθιερώνεται ψηφιακή κάρτα εργασίας. Το μέτρο θα εφαρμοστεί σταδιακά –ξεκινώντας από τις μεγάλες επιχειρήσεις– και στόχος είναι να αντιμετωπιστούν φαινόμενα «μαύρης εργασίας».

-Προβλέπονται ρυθμίσεις για το χρόνο εργασίας (τη λεγόμενη διευθέτηση του ωραρίου)

Καθιερώνεται το «δικαίωμα αποσύνδεσης» στην τηλεργασία.

-Αυξάνεται το επιτρεπόμενο όριο υπερωριών στις 150 ώρες το χρόνο και εξισώνεται σε βιομηχανία και λοιπούς κλάδους.

-Καταργείται η διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών ως προς τις αποζημιώσεις απόλυσης.

Αντικαθίσταται το ΣΕΠΕ από την Επιθεώρηση Εργασίας.

-Προβλέπονται επιμέρους αλλαγές στην κυριακάτικη απασχόληση.

-Θεσπίζεται πλαίσιο προστασίας των εργαζόμενων στις συνεργατικές ψηφιακές πλατφόρμες. Στόχος είναι να βελτιωθούν οι συνθήκες απασχόλησης των εργαζόμενων σε delivery και κούριερ.

-Καθιερώνεται άδεια πατρότητας 14 ημερών, ενώ υπάρχουν και άλλες ευνοϊκές διατάξεις που αφορούν στις άδειες.

-Προβλέπονται ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση της βίας και της παρενόχλησης στην εργασία.

-Έρχονται αλλαγές στο συνδικαλιστικό νόμο. Για παράδειγμα, θεσπίζεται ελάχιστη εγγυημένη υπηρεσία (33%) σε κλάδους κοινής ωφέλειας (όπως για παράδειγμα το μετρό) κατά τη διάρκεια των απεργιακών κινητοποιήσεων.

-Διευρύνεται η λίστα των περιπτώσεων της άκυρης απόλυσης, που σημαίνει επιστροφή στην εργασία του και καταβολή των μισθών για την περίοδο μέχρι την επαναπασχόληση.

Τι θα γίνει με υπερωρίες και αποζημιώσεις

Σ΄θμφωνα με τη “Βραδυνή”, αλλαγές έρχονται στο καθεστώς των υπερωριών, καθώς αυξάνεται το επιτρεπόμενο όριο στις 150 ώρες το χρόνο και εξισώνεται σε βιομηχανία και λοιπούς κλάδους όπως συμβαίνει στην Ευρώπη. Να σημειωθεί εδώ πως σήμερα είναι: 96 ώρες/έτος στη βιομηχανία και 120 ώρες/έτος στις μη βιομηχανικές επιχειρήσεις.

Παράλληλα, αυξάνεται η αμοιβή για τις υπερωρίες για τις οποίες δεν τηρούνται οι προβλεπόμενες διαδικασίες έγκρισης. Ειδικότερα, η αμοιβή ορίζεται στο καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120% (από 80%)

Επίσης, με διάταξη του νομοσχεδίου καταργείται η διάκριση μεταξύ υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών ως προς τις αποζημιώσεις απόλυσης. Δηλαδή, οι αποζημιώσεις των εργατοτεχνιτών, που ήταν λίγα μεροκάματα, εξισώνονται με εκείνες των υπαλλήλων (μισθοί έως 12 μηνών). Με τον τρόπο αυτό –όπως τονίζεται από το υπουργείο Εργασίας– διορθώνεται μία αδικία του παρελθόντος.

«Ανεξάρτητη» η νέα Επιθεώρηση Εργασίας

«Πρεμιέρα» κάνει η Επιθεώρηση Εργασίας ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή, που θα αντικαταστήσει το ΣΕΠΕ, το οποίο καταργείται. Όπως ανακοινώθηκε, η Επιθεώρηση Εργασίας θα έχει λειτουργική ανεξαρτησία, διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, ενώ δεν θα υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές Αρχές. Ουσιαστικά, θα λειτουργεί κατά τα πρότυπα της ΑΑΔΕ και της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας. Η επιλογή του διοικητή θα γίνεται με ανοικτό διαγωνισμό, ενώ στην Επιτροπή θα προεδρεύει ο πρόεδρος του ΑΣΕΠ.

Οι έλεγχοι θα γίνονται όλο το 24ωρο χωρίς προειδοποίηση προς τον εργοδότη και θα είναι ελεύθερη η πρόσβαση σε βιβλία, μητρώα, έγγραφα, αρχεία, αναφέρει η εφημερίδα.

Επίσης, επεκτείνονται οι περιπτώσεις όπου η επιβολή των προστίμων γίνεται ταχύτατα, χωρίς ακρόαση του εργοδότη. Για παράδειγμα: Όταν διαπιστώνεται ότι απασχολείται εργαζόμενος που δεν έχει δηλωθεί. Όταν διαπιστώνονται παραβάσεις σε θέματα υγιεινής και ασφάλειας. Όταν από τον έλεγχο προκύπτει έλλειψη πίνακα προσωπικού στο εργοτάξιο.

Το πόρισμα της Επιθεώρησης επί διαφορών που στοιχειοθετούνται από την ψηφιακή κάρτα (π.χ. απαιτήσεις για δεδουλευμένα, επίδομα άδειας), θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα, για να βγει διαταγή πληρωμής από το δικαστήριο.

Εργαζόμενοι σε ψηφιακές πλατφόρμες

Θεσπίζεται πλαίσιο προστασίας των εργαζόμενων και απασχολούμενων στις συνεργατικές ψηφιακές πλατφόρμες. Ειδικότερα:

-Αναγνωρίζονται δύο τρόποι συνεργασίας των παρόχων υπηρεσιών με τις πλατφόρμες: συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ή ανεξάρτητων υπηρεσιών/έργου.

-Μπαίνουν νομοθετικά κριτήρια για τη διάκριση των συμβάσεων σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

-Θωρακίζονται τα συνδικαλιστικά δικαιώματα για τους απασχολούμενους με συμβάσεις ανεξάρτητων υπηρεσιών/έργου: σύσταση οργανώσεων, διαπραγμάτευση συλλογικών συμφωνιών, απεργία.

-Καθιερώνονται ίδιες υποχρεώσεις από τις πλατφόρμες για πρόνοια, υγιεινή και ασφάλεια, έναντι εργαζομένων και αυτοαπασχολουμένων.

Τι αλλάζει στην κυριακάτικη εργασία

Διατάξεις που αφορούν στην κυριακάτικη απασχόληση περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο. Συγκεκριμένα:

1. Παραμένει το γενικό καθεστώς αργίας.

2. Προστίθενται στις εξαιρέσεις που επιτρέπεται ήδη να λειτουργούν (π.χ. Εστίαση, καταστήματα σε τουριστικές περιοχές) οι εξής κλάδοι:

-Υπηρεσίες ταχυδρομικών υπηρεσιών (courier).

-Δραστηριότητες παραγωγής υγειονομικών ειδών ή νοσηλευτικών υλικών, παραγωγή, αποθήκευση, μεταφορά και διανομή φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού.

-Επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics).

3. Προστίθενται στις εξαιρέσεις:

Κέντρα κοινών υπηρεσιών («shared services centers») ομίλων επιχειρήσεων, ιδίως στους τομείς της Λογιστικής, του Ανθρώπινου Δυναμικού, της Μισθοδοσίας, των Η/Υ (ΙΤ), της Κανονιστικής Συμμόρφωσης, των Προμηθειών.

Επιχειρήσεις ψηφιοποίησης έγχαρτου αρχείου.

Επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης και τεχνικής υποστήριξης πελατών.

Επιχειρήσεις παραγωγής έτοιμου σκυροδέματος και λατομείων, εξόρυξης ορυκτών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων.

Κέντρα δεδομένων (data centers), και εν γένει μηχανογραφικών κέντρων ομίλων επιχειρήσεων.

4. Επιτρέπονται μετά από άδεια της Επιθεώρησης Εργασίας:

Εξετάσεις για την απόκτηση πτυχίων και διπλωμάτων.

Εξωσχολικές δράσεις ιδιωτικών σχολείων, (ημερίδες, σεμινάρια, διαγωνισμοί, κ.ά.).

Συντήρηση κτιρίων δημόσιων ή ιδιωτικών σχολείων, η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί τις ημέρες παρουσίας εκπαιδευτικών και μαθητών.

Προσαρμογή και αναβάθμιση πληροφοριακών συστημάτων.

Πώς θα δουλεύει η ψηφιακή κάρτα

Καθιερώνεται η «ψηφιακή κάρτα εργασίας». Με τον τρόπο αυτό, θα καταγράφεται σε πραγματικό χρόνο κάθε μεταβολή στο χρόνο απασχόλησης: ώρα έναρξης και λήξης εργασίας, διάλειμμα, υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου εργασίας, άδειες, υπερωρίες.

Η ψηφιακή κάρτα θα είναι εφαρμογή στο κινητό τηλέφωνο ή η υφιστάμενη κάρτα εργασίας που χρησιμοποιούν ήδη πολλές επιχειρήσεις. Για πολλές επιχειρήσεις που υιοθετούν την ψηφιακή κάρτα θα συμπληρώνεται αυτόματα η Αναλυτική Περιοδική Δήλωση και καταργείται το Ειδικό Βιβλίο Υπερωριών (δηλαδή μειώνεται η γραφειοκρατία και το διοικητικό βάρος).

Να σημειωθεί πως θα προβλέπεται πρόστιμο 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο για μη ενεργοποίηση της ψηφιακής κάρτας και «λουκέτο» 15 ημερών για υποτροπή (μετά από τρεις ελέγχους)

Η εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας θα γίνει σταδιακά, αρχής γενομένης από πολλές μεγάλες επιχειρήσεις που διαθέτουν ήδη σύστημα μέτρησης του χρόνου εργασίας και θα επεκταθεί με βάση χρονοδιάγραμμα, σε μεσαίες και μικρές. Μάλιστα, η υλοποίηση των σχετικών υποδομών έχει προταθεί για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Το δημοσίευμα αναφέρει ότι αναφορικά με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας οι εργαζόμενοι θα μπορούν να δουλεύουν για ένα διάστημα του έτους μέχρι 10 ώρες την ημέρα, χωρίς την καταβολή υπερωριακής απασχόλησης. Ωστόσο, για αντίστοιχο διάστημα του ίδιου έτους θα πρέπει να δουλεύουν μέχρι 6 ώρες την ημέρα ή να παίρνουν ρεπό ή να δίνεται μεγαλύτερη άδεια. Υπάρχει πρόβλεψη για δυνατότητα 4ήμερης εργασίας χωρίς μείωση αποδοχών, στο πλαίσιο της διευθέτησης. Επίσης, είναι άκυρη η απόλυση εργαζομένου που αρνήθηκε να συμφωνήσει σε διευθέτηση του χρόνου εργασίας

Από το υπουργείο Εργασίας επισημαίνεται πως η διευθέτηση έχει νομοθετηθεί από το 1990 και εφαρμόζεται ήδη σε σημαντικούς κλάδους και πολλές επιχειρήσεις, με συλλογικές συμβάσεις. Με το νομοσχέδιο προβλέπεται ότι αν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή συλλογική σύμβαση, ή το επιθυμεί ο εργαζόμενος, η διευθέτηση μπορεί να εφαρμόζεται μετά από αίτησή του.

Άδειες – Άδειες μητρότητας και πατρότητας

Θεσπίζεται άδεια πατρότητας 14 ημερών με αποδοχές, ενώ προβλέπεται προστασία του νέου πατέρα κατά της απόλυσης για 6 μήνες από τη γέννηση του τέκνου.

Επιπλέον, στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας περιλαμβάνονται πρόσθετες διατάξεις όσον αφορά στις άδειες. Συγκεκριμένα, προβλέπονται τα εξής:

-Θεσπίζεται γονική άδεια 4 μηνών για κάθε γονέα, με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τους 2 μήνες.

Εισάγεται δικαίωμα ευέλικτων ρυθμίσεων εργασίας (π.χ. τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο, μερική απασχόληση) για γονείς και φροντιστές παιδιών ηλικίας έως 12 ετών, στην κατεύθυνση των προβλέψεων της Οδηγίας 2019/1158.

-Θεσπίζεται άδεια φροντιστή (5 εργάσιμες ημέρες για συγγενή ή σύνοικο όταν υπάρχει ανάγκη -φροντίδας ή σοβαρός ιατρικός λόγος).

-Θεσπίζεται απουσία λόγω ανωτέρας βίας (1 ημέρα 2 φορές το χρόνο μετ’ αποδοχών).

-Επεκτείνεται το τμήμα της άδειας μητρότητας μετά τη γέννα (9 εβδομάδες) στην υιοθεσία.

-Επεκτείνεται η άδεια προστασίας της μητρότητας (6 μήνες με επιδότηση από τον ΟΑΕΔ) στην υιοθεσία.

-Θεσπίζεται άδεια 7 ημερών για υποβολή σε διαδικασίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής

Επεκτείνεται η άδεια φροντίδας τέκνου στην τεκμαιρόμενη μητέρα.

-Απαγορεύεται κάθε δυσμενής ή λιγότερο ευνοϊκή μεταχείριση εργαζομένων, επειδή ζήτησαν ή έλαβαν άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση.

-Απαγορεύεται και είναι άκυρη η καταγγελία της σύμβασης εργασίας, εργαζόμενου, επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση. Αν εργαζόμενος θεωρεί ότι απολύθηκε για αυτό το λόγο, εναπόκειται στον εργοδότη να αποδείξει ότι η απόλυση έγινε για άλλους λόγους (αντιστροφή του βάρους της απόδειξης).

Από το υπουργείο Εργασίας επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι στόχος των ρυθμίσεων είναι η συμφιλίωση της οικογενειακής με την επαγγελματική ζωή και η άρση αντικινήτρων για την πρόσληψη γυναικών.

ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ – Όλα τα νέα δεδομένα

Καθιερώνεται το «δικαίωμα στην αποσύνδεση», ώστε να θωρακιστούν τα δικαιώματα των τηλεργαζομένων. Ειδικότερα, στο νομοσχέδιο προβλέπονται τα εξής:

-Ο τηλεργαζόμενος έχει το δικαίωμα να απέχει από την παροχή εργασίας με τηλεφωνικό, ηλεκτρονικό ή ψηφιακό τρόπο, εκτός ωραρίου εργασίας και κατά τη διάρκεια των αδειών του.

-Η τηλεργασία επιβάλλεται με συμφωνία μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών. Κατ’ εξαίρεση, μόνο για λόγους δημόσιας υγείας ή υγείας του εργαζομένου μπορεί να εισάγεται μονομερώς.

-Ο εργοδότης αναλαμβάνει το κόστος του εξοπλισμού, της συντήρησης και των τηλεπικοινωνιών.

Απαγορεύεται η χρήση της κάμερας για τον έλεγχο της απόδοσης του τηλεργαζομένου.

-Ο εργοδότης είναι υπεύθυνος για την προστασία της υγείας και της επαγγελματικής ασφάλειας του τηλεργαζομένου.

-Οι τηλεργαζόμενοι έχουν τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις με τους εργαζομένους εντός των εγκαταστάσεων της επιχείρησης.

Προβλέπεται η υποχρέωση του εργοδότη για πρόληψη και αντιμετώπιση περιστατικών βίας ή παρενόχλησης, η ενημέρωση των εργαζομένων και η συνδρομή των Αρχών κατά την εξέταση των καταγγελιών. Με τις νέες ρυθμίσεις απαγορεύεται η απόλυση και όποια δυσμενής μεταχείριση των θιγομένων (δηλαδή έχουμε αντιστροφή του βάρους της απόδειξης).

Αυστηρές θα είναι οι κυρώσεις από την Επιθεώρηση Εργασίας για τον εργοδότη που παρενοχλεί ή δεν αντιμετωπίζει περιστατικά, και θα υπάρχουν άμεσα διοικητικά μέτρα αν πιθανολογείται κίνδυνος για τον εργαζόμενο. Να σημειωθεί πως όταν ο δράστης είναι εργαζόμενος ο εργοδότης θα πρέπει να λάβει μέτρα που ξεκινούν από τη σύσταση και αλλαγή θέσης, και φτάνουν μέχρι την απόλυση.

Έξι τομές στο συνδικαλιστικό νόμο

Κεντρικές αλλαγές έρχονται στο συνδικαλιστικό νόμο, που μετρά ήδη σχεδόν 40 χρόνια ζωής. Αναλυτικά προβλέπονται τα εξής:

Εγγραφή συνδικαλιστικών και εργοδοτικών οργανώσεων σε ηλεκτρονικό μητρώο στο «ΕΡΓΑΝΗ ΙΙ» (καταστατικό, έδρα, αριθμός μελών). Η εγγραφή στο μητρώο είναι προϋπόθεση για τη συλλογική διαπραγμάτευση, την κήρυξη απεργίας, την υπογραφή συλλογικής σύμβασης.

Προϋπόθεση για την κήρυξη απεργίας και την εκλογή Διοικητικού Συμβουλίου είναι να υπάρχει διαθέσιμο σύστημα ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.

Αλλαγή στο πλαίσιο προστασίας συνδικαλιστών. Υπενθυμίζεται πως με το υφιστάμενο πλαίσιο προβλέπονται περιοριστικά έξι λόγοι για τους οποίους επιτρέπεται απόλυση συνδικαλιστή (κλοπή, εξαπάτηση, σωματικές βλάβες κ.ά.). Ωστόσο, δεν προβλέπονται, για παράδειγμα, ως λόγοι απόλυσης συνδικαλιστή οι βιαιοπραγίες σε βάρος συναδέλφου, η σεξουαλική παρενόχληση. Με το νέο πλαίσιο οι συνδικαλιστές θα έχουν το ίδιο επίπεδο προστασίας που ισχύει για τις εγκύους. Η απόλυση θα επιτρέπεται για σπουδαίο λόγο, η βασιμότητα του οποίου θα κρίνεται από τα δικαστήρια. Επίσης, καταργείται η Επιτροπή Προστασίας Συνδικαλιστικών Στελεχών, η οποία έκρινε έως τώρα τη νομιμότητα της απόλυσης συνδικαλιστών.

Απαγορεύεται η ενίσχυση συνδικαλιστικών οργανώσεων από εργοδότες και κόμματα.

Όπως αναφέρει η “Βραδυνή”, διασφαλίζεται τουλάχιστον το ένα τρίτο της συνήθως παρεχόμενης υπηρεσίας κατά τη διάρκεια απεργίας. Αυτό αφορά σε επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα ή κοινής ωφέλειας, στους κλάδους:

Υγείας, Ύδρευσης, Ηλεκτροδότησης, Διύλισης Πετρελαίου, Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών, Αποκομιδής Απορριμμάτων, Φορτοεκφόρτωσης και Αποθήκευσης Εμπορευμάτων στα Λιμάνια, Πολιτικής Αεροπορίας, Μισθοδοσίας στο Δημόσιο (συντάξεις).

Απαγορεύεται η παρεμπόδιση εργαζομένων που επιθυμούν να εργασθούν κατά τη διάρκεια της απεργίας. Μάλιστα, παράβαση αυτής της υποχρέωσης οδηγεί στη διακοπή της απεργίας με δικαστική απόφαση.